Fylkir - 01.01.1922, Blaðsíða 42

42
ur maöur, er hæfur til að vera barna eða unglinga kennari. Frá þessu
sjónarmiði er kennarastaðan jafn örðug eins og prestsins, sem er, eða hef-
ur verið, siðgætir og uppörfari alþýðu. Til barnakenslu munu kventnenn
betur hæfir, yfirleitt, en karlmenn, og eins til að kenna ungum stulkum;
enda ættu skólarnir að vera sérstakir fyrir stúlkur, eldri én 14 ára og eins
fyrir pilta eldri en 14 ára.
Verkleg kensla ætti a<5 vera samfara allri bóklegri kenslu, svo a<5 börn
venjist á að vinna og fái ekki óbeit á vinnu, og námstíminn fyrir börn
innan 14 ára, aldrei yfir 5 stundir á dag, né yfir 3 stundir á dag fyrir
börn yngri en 10 ára. Langar setur á skólabekkjum eyðileggja heilsu ung-
linga og gera þau dauf og sljórri til náms. Skólarnir ættu að vera fáir en
góðir, og burtfararpróf alþýðuskóla og svo nefndra lýðskóla svo þung, að
færri freistuðu þess, að ganga hinn svo nefnda »skólamentunar« veg, þar
til skólarnir verða langtum verklegri og gagnlegri en þeir enn eru, nl.
kenna unglingunum það, sem þeir þurfa að vita og kunna til að g^a
orðið heiðarlegir og duglegir menn og konur. Ekkert ósatt, ósmekklegt
né óþarft ætti að kenna' unglingum né börnum.
Eins og uppeldi og fræðsla unglinga er afar vandasamt verk og ábyrgð-
ar mikið, eins er stjórn hverrar þjóðar eða þjóðfélags afar örðugt og á-
byrgðar mikið starf. Engir nema afburða menn, sem hafa einnig sérstaka
mentun og æfingu í stjórnar störfum, eru hæfir til að stjórna. Þar af leið-
ir, að svo nefnd lýðstjórn eða lýðveldi, er hið valtasta, ekki að segja versta,
stjórnar fyrirkomulag, sem til er; því þar geta heimskir og óhlutvandir
menn, og þeir eru ætíð margir til, tranað sér fram og sótt um völd og
embætti, sem hyggnir og ráðvandir menn hika sér við að taka. Fáir ciga
að ráða, einn að hafa æðstu völd og hann sá bezti, duglegasti og göfugasti
maður, sem þjóðin á. Þessvegna er gamla reglan, að velja sér konunga a|
beztu aðalsættum og láta þá hafa æðsta vald, þó fulltrúar þjóðarinnar ráð«
með honum, hin vissasta regla og hið bezta fyrirkomulag, sem mannkynið
hefur enn fundið. Lýðstjórn er sífeldum breytingum og byltingum undir-
orpin og endar oft í harðstjórn eða óstjórn; því þar sem margir ráða.
ræður enginn.
' ---------------------------------
Iðnaður, listir og vísindi.
Örfá orð um þessi málefni, verða að nægja í þetta sinn.
Af töflunni á 25. bls. hér að framan, má sjá, að útfluttar iðnaðarvörur
námu á árunum, frá 1901 til 1914, aðeins 280 þús. króna; þ. e. sem svar-