Óðinn - 01.01.1924, Page 26

26
ÓÐINN
Afkomendur Snorra Húsafells prests eru margir
orðnir og dreifðir uni efri hluta Dorgarfjarðarhjeraðs.
Af tvennu var sjera Snorri frægur: kröftum og allri
karlmensku, sem margar sögur lifa um enn, og fræða-
iðkunum. Má telja hann eitt hið síðasta skáldanna
sem rímur ortu í fornum stýl. — Snorrungunum nýju,
afkomendum hans, kippir í kynið um hvorttveggja.
Undantekningarlítið hefur hreysti og harðgjörvi verið
kynfylgja Húsafellsættar, margir burðamenn, svo að af
bar, og bændur og búsýslumenn einstaklega farsælir.
En eigi síður hefur góð greind, listhneigð, hneigð til
fræðaiðkana og hagmælska fylgt ættinni. En um þessa
hluti alla er Kristleifur á Stóra-Kroppi ágætur full-
trúi þessarar kjarnamiklu ættar: Einhver hinn þrek-
legasti maður á velli, einn hinn mest virti bóndi í
Borgarfirði og skipar öndvegi borgfirskra bænda um
iðkun innlendra fræða og skáldskap.
Fjórir eru enn á lífi Húsafellsbræður: Djörn bóndi
í Ðæ, Jakob fyrrum bóndi á Hreðavatni, Snorri bóndi
á Laxfossi og Kristleifur. En tólf voru Húsafells-
systkin, sex bræður og sex systur, og dóu sex í æsku,
þar af fjögur með fárra daga millibili úr barnaveiki.
Til 27 ára aldurs var Kristleifur á Húsafelli, en þá
byrjaði hann búskap á Uppsölum í Hálsasveit og
kvæntist Andrínu Guðrúnu Einarssdóttur, hálfsystur
sjera Magnúsar á Gilsbakka. Djuggu þau á Uppsölum
í 9 ár en fluttust þá að Stóra-Kroppi, sem er neðsti
bær í Reykholtsdai, mikil jörð og góð. Þar dó Andr-
ína 1899 frá 7 börnum þeirra á lífi og lifa þau öll:
Þorsteinn bóndi í Hægindi í Reykholtsdal, Ingibjörg
gift Þorsteini frænda sínum á Húsafelli, Þórður, ný-
kominn heim frá söngnámi á Þýskalandi, Katrín og
Einar heima í föðurgarði, Jórunn kona Jóhannesar
bónda Erlendssonar á Sturlureykjum og Andrína kona
Djörns Gíslasonar frá Stafholti. Um aldamótinn kvænt-
ist Kristleifur öðru sinni, Snjófríði Pjetursdóttur frá
Grund í Skorradal, ekkju Jónatans skálds á Vatns-
hömrum, ágætri konu. Eignuðust þau eina dóttur
barna, Guðnýju, heitmeyju Björns kennara Jakobs-
sonar á Varmalæk. —
Ekki verður það bókstaflega sagt um Kristleif, sem
sagt var um Hrafn á Eyri, að »af slíkri rausn Hrafns
var sem brú væri á hvorumtveggja firðinum — Breiða-
firði og Arnarfirði — fyrir hverjum sem fara vildi*
— því að Kristleifur býr ekki við sjó, en hitt er víst,
að settur sem hann er, í fjölfarinni þjóðbraut og við
síma, mæða á honum ótal erindi fyrir nábúa og aðkom-
andi, sem hann öll leysir með mestu ánægju og rögg.
Ekki verður það heldur sagt um Kristleif, sem sagt
var um Hrafn, að »svo fylgdi hans lækningum mikill
guðs kraftur, að margir gengu heilir frá hans fundi,
þeir er banvænir kómu til hans fyrir vanheilsu sakir«
— því að Kristleifur er ekki læknir. En hitt hygg jeg
óhætt að fullyrða að undantekning sje að gestur fari
ekki ljettari í skapi frá Stóra-Kroppi, en þangað kom,
hvort sem því hafa valdið góð erindislok, glaðværð
hjónanna og hlýjar viðtökur, eða sögur, fróðleikur
og kveðskapur bónda, er bar á góma.
En hið þriðja á bókstaflega við um Kristleif, sem
sagt var um Hrafn, að »svo var bú Hrafns gagn-
auðugt, að öllum mönnum var þar heimill matur, þeim
er til sóttu og erinda sinna fóru, hvort sem þeir vildu
setið hafa lengur eða skemur«. Ðú Kristleifs á Stóra-
Kroppi hefur lengi staðið með miklum blóma. Hefur
hann búið þar bæði í fornum stýl og nýjum. I forn-
um stýl hinna góðu gætnu búmanna, um fullkomið
öryggi á mönnum og málleysingjum og hverskonar
forsjá. I nýjum stýl um ýmislegar búnaðarframkvæmd-
ir. Er ánægjulegt t. d. þegar komið er heim undir
Stóra-Kropp að sjá hinn mikla túnauka til beggja
handa frá þjóðveginum. Og þegar minst er viðtakanna
sem bíða, er heim kemur, er sem Kristleifur hafi bók-
staflega fylgt dæmi Geirríðar í Borgardal, er »ljet
gjöra skála sinn um þjóðbraut þvera; hún sat á stóli
og laðaði úti gesti, en borð stóð inni jafnan og
matur á«. —
Eins og annarstaðar á landinu hafa öldurnar með
köflum risið nokkuð hátt í Borgarfirði, bæði um
stjórnmál og ýms fjelagsmál innanhjeraðs. Kristleifur
hefur fullkomlega tekið sinn þátt í fjelagsmálum og
int af höndum mörg trúnaðarstörf, en án þess að
þurfa að dragast inn í deilurnar. »Á friðstóli« í bestu
merkingu hefur hann setið og á heimili hans hafa
allir getað komið jafnan og notið sameiginlegrar
ánægju við gestrisni þeirra hjóna og fróðleik bónda.
I fullan mannsaldur hafa lipur Ijóð hans skemt mönn-
um um Borgarfjörð og víðar við mörg hátíðleg tæki-
færi, unglingunum hafa gátur hans og gamanvísur
skemt og margra vina og mætra manna hefur hann
minst fallega. Síðustu árin er hann byrjaður á miklu
fræðasafni, sem nefna mætti »Borgfirskar minningar«.
Eru það þættir úr menningar og búnaðarsögu hjer-
aðsins frá öldinni sem leið og fram á þessa öld.
Hefir hann farið með sumt úr því safni á mannfund-
um og hlotið fyrir einróma lof. Jeg er ekki í vafa
um, að þær minningar lifa lengur á vörum manna en
rímurnar gömlu Snorra á Húsafelli. En kraftamaður
verður Snorri gamli talinn meiri. 7r. Þ.
0