Óðinn - 01.01.1924, Síða 27

OÐINN
27
Andrjes á Völlum.
Andrjes Fjeldsted á Hvítárvöllum; langfremsti bóndi
í Borgarfirði á marga lund síðasta
þriðjung liðinnar aidar.
Hugur snýr sjer heim á skeið
hjeraðs míns, þar tignar-breið
ekur móða á eilífs-vagni
ofan tíðar þröngva sneið;
hvast á báðar hliðar lítur
huldri sýn, er áfram þýtur;
lýstur sprota, og lífum slítur
(lund er dauf á stundar-neyð);
eða gleði-knippum kastar
köldum hug til búa-rastar,
eins og hetjur hreysti-fastar
hentu gulli á þræla leið.
Þannig Hvítá öld af öldum
ymur dimt sem járn á skjöldum
(ó-fangs vætt und vökum földum!)
vestur snýr að sævar heim,
— svo að felur hugstól höldum
háski, eða dregur fjör af þeim.
Ellegar hún bjartleit birtist
(býsnum fráleit því, er virtist
þegar klaka kufli girtist)
kastar frá sjer ljóma og seim.
Maður Hvítár upp hjá öldunt
ólst í hreysti-þáttar tjcldum.
Sá bar einn af öllum höldum
yfir þveran Borgarfjörð,
eins og Hvítá ánum hinum,
eik af smærri skógar hlynum.
Svo hann stóð hjá sínum vinum
sem að bygðar hjeldu vörð.
Andrjes hjet á Hvítárvöllum,
hetja var í förum öllum;
kominn út af köppum snjöllum.
Kendi jeg vel þann hjeraðs-Njörð.
Hann bar fljótsins undra-anda
innan fósturbygðar stranda:
ljet ei hefta víl nje vanda
verk á sinni ættar-jörð.
»Ætíð meira verk að vinna!«
Von er þeir, sem fáu sinna,
og störfin þrá að láta linna,
lítist þessi kenning hörð.
Mildur hann var heldur eigi
hverjum snáða á sínum vegi.
»Það sem eigi dugar, deyi!«
Daufum var ei hvatning spörð.
— Fljótsgyðjan að framtíð keppir,
föstum eigi tökum sleppir;
óskerð sigur-afrek hreppir:
eykur jörð, og styttir fjörð.
Svo var andi hans, er hjeðan
hvarf, en djarfan vann, á meðan
máttar-sprota lukku ljeðan
ljek, og fylti þarfar skörð.
Þó var Andrjes fleira en frækinn,
fastúðgur og hreystisækinn;
kunni fleira að munda en mækinn,
meta fleira en gull og fje.
Suðurlanda listaneisti
lá þar blandinn norðurs hreysti,
sem að vandann leit og leysti,
Iífs hvar standi megin-vje:
Hvítárvalla fegurð feldi
í fagurgerð á mörgu kveldi;
líkt og inn í æðra veldi
eygð’ ’ann gegn um rósfáð trje!
Leyndast spursmál lífsins er:
lifa ber oss hjer á storð
til að fylla munn og maga,
— matar-troðin geymslu-ker?
Eða nema hreim af heimi
hvar sem náum fang á geimi;
öldu bros á fjöl að festa,
fella á töflur loftguðs orð!
Þorsteinn úr Bæ.
0
Stökur.
Foldunum fjarri.
Gnúðu borðin breið og stór
bárur sporðakaldar;
þá var orðin ófær sjór,
allar storðir faldar.
Undir land.
Þó að kvisti byljir borð,
brimin hristi makka,
vakir yst þín óðals-storð
undir mistur-bakka.