Óðinn - 01.08.1933, Blaðsíða 24

80
ÓÐINN
(Kaldalóns) við vísurnar: »Ríðum, ríðum, rekum yfir
sandinn*. Hvort sem klárinn var á harðastökki, skeiði
eða seinagangi, fór hann að valhoppa undir eins og
jeg byrjaði þetta lag. Þótti oss, samferðafólkinu, ein-
att gaman að þessu.
Segir svo ekki meira af þessari ferð fyr en vjer
komum til Borgarness; ætluðum vjer þaðan til Reykja-
víkur. Þar var margt ferðafólk komið, svo öll hús
voru full af gestum. — Var jeg nú í hálfgerðum
vandræðum með mig og Pál, og veit jeg ekki hvernig
það hefði farið, ef Þórður Bjarnason, kaupmaður,
hefði ekki skotið skjólshúsi yfir okkur, og var þó fult
fyrir hjá honum; það voru víst 14 næturgestir og
öllu komið vel fyrir. Að vísu var þröngt, eins og
nærri má geta, en hjartarúm húsbændanna var svo
stórt að nautn verunnar jókst við ytri þrengslin. Hinn
besti beini var veittur með gleði og vinsemd, sem
aldrei gleymist þeim, sem þar voru. — Nánari atvik
heimfararinnar, ásamt sjóferðinni, eru mjer gleymd,
ef til vill vegna fagnaðarins að vera kominn heim.
]eg man að það var síðla dags seint í september,
er jeg var kominn heim, og hópar af vinum voru
komnir og sátu þjett hringinn í kring um stóra borðið
við gluggann á lesstofu minni; jeg sat í skugga utan
við hringinn; það var talsvert húmað. Þá kom Dollur,
kötturinn minn, stökkvandi inn um gluggann og horfði
undrandi á svo marga menn saman komna. Hann sá
mig ekki. Þá sagði jeg lágt: »Dollur!« Tók hann þá
viðbragð mikið og stökk yfir hringinn og hljóp í fang
mjer og rjeð sjer ekki fyrir fögnuði.
Hrakningsár.
Um mánaðamótin eftir heimkomu mína byrjaði
vetrarstarfið með fullum krafti. Allar greinar fjelags-
ins, sem þá voru komnar á gang, tóku til starfa, og
í mörg horn var að lita. Hjálparmönnum mínum
meðal hinna ungu fjölgaði, og var mjer mikil gleði
að samstarfi þeirra. Bókasafnið í fjelaginu tók á
þessum árum miklum framförum. Þar hafði jeg ótrauða
liðsmenn: Pjetur Gunnarsson, Þorvald Guðmundsson,
bóksala hjá Sigurði Kristjánssyni, Sigurjón Jónsson
og fleiri. — Auðgaðist bókasafnið mjög og útlán var
vaxandi. — Fundir í deildunum voru vel sóttir og
áhugi á fjelagsmálum jókst meðal hinna ungu. —
Það var löngum gestkvæmt eftir fundi og talsvert
fjör í samlífinu. ]eg fann að margir af þeim yngri
aðaldeildarmönnum voru kristilega að mótast. ]eg get
ekki lýst allri þeirri samúð og kærleika, sem streymdi
til mín frá þeim. Það voru mikil auðæfi. Það var að
vísu all-þröngt stundum í búi, hvað fjárhag snerti.
]eg hafði þá fyrir nokkrum tíma safnað saman ýms-
um smáskuldum og sameinað þær í eina skuld í
Landsbankanum og oft voru útborganir á vöxtum og
afborgunum talsvert örðugur baggi að bera. Samt
varð altaf eitthvað til hjálpar. Æfinlega, þegar þörfin
var mest, kom hjálp á einhvern veg. — ]eg hafði
fastar tekjur 200 krónur á ári, fyrir prestsþjónustuna
við Holdsveikraspítalann, og svo kendi jeg, ekki all-
Iítið. Þar að auki hafði jeg þá fengið á síðasta af-
mælisdegi mínum gjöf. Þrír af hinum eldri piltum í
fjelaginu komu þann dag til mín og færðu mjer 50
krónur, og sögðu mjer um leið, að jeg ætti að fá
sömu upphæð þann 25. hvers mánaðar. Mjer varð
dálítið þungt um hjartað af þessu, því mjer fanst að
þetta væri ætlað sem kaup mitt fyrir þjónustu mína
í fjelagsins þarfir, en jeg hataði þá hugsun að eiga
að verða launaður starfsmaður fjelagsins. Þeir full-
vissuðu mig um það, að fjelagið sjálft ætti ekki að
greiða þetta úr sjóði sínum, heldur væru það nokkrir
vinir innan fjelagsins sem stæðu fyrir gjöf þessari,
og fengi jeg aldrei að vita nöfn þeirra, að undan-
teknum þessum þremur, sem færðu mjer gjöfina;
það væri eingöngu afmælisgjöf, áframhaldandi fyrst
um sinn. ]eg vonaði að hún mundi taka enda eftir
eitt ár eða svo, og einhvern veginn fanst mjer að jeg
ekki vera eins frjáls og óháður á eftir, og stundum
seinna fanst mjer þessi gjöf liggja sem martröð á
mjer. ]eg reiknaði alls ekki fyrstu árin með þessum
peningum, og fann ekki að þeir eiginlega bættu fjár-
haginn, því mjer bæri aðallega að kaupa bækur eða
einhverja þá hluti fyrir þá, sem væru sem afmælis-
gjafir. — Mig langaði stundum til að biðja þá að
hætta þessari leynilegu fjársöfnun; en kom mjer þó
ekki iil þess, vegna þess, að jeg var hræddur við að
særa tilfinningar þessara duldu velgerðamanna minna.
Einstaka ský dró úr gleði minni þessi árin. Sam-
bandið milli mín og fjelagsstjórnarinnar var ekki eins
æskilegt og vera átti. Mjer fanst fjelagsstjórnin vera
eins og utan við fjelagið, og að hana vantaði skiln-
ing á stefnu og hugsjónum fjelagsins. Þar til kom
að stjórnin vildi selja Melsteðshús, en til þess mátti
jeg ekki hugsa. Svo fór samt, að húsið var selt ís-
landsbanka fyrir verð, sem mjer þótti alt of lágt.
]eg var ákaflega niðurbeygður yfir þessu, og fanst
mjer að úr því að svona fór, væri mjer eins gott að
leggja árar í bát og hætta við starfið; en jeg vissi
að Drottinn hefði sett mig í þetta starf og því bæri
mjer að halda áfram. Það olli mjer og áhyggjum,
hvar staður fyndist fyrir fjelagið og hvort nokkurs-