Eimreiðin - 01.01.1897, Blaðsíða 73

73
hefur kannske verið af því, að jeg hafði svo sjaldan augun af íslending-
um. Skipstjórinn á »Lake Winnipeg* sagði mjer og, að aldrei hefði
honum líkað eins vel við neina innflytjendur, sem hann hefði flutt yfir
hafið, eins og við Islendinga. Þeir hefðu verið þrifalegri og hreinlegri
en allir aðrir.
Það er álit margra, að Vesturíslendingar muni hverfa í sjóinn, að
íslenzkt þjóðerni og islenzk tunga muni þar brátt líða undir lok. Jeg hef
sjálfur verið á þeirri skoðun, en ieg er ekki jafnsannfærður um þetta,
eptir að jeg hef komið vestur. Pað er reyndar hætt við slíku i bæj-
unum, nema innflytjenda straumurinn haldist stöðugt við. En öðru máli
er að gegna um sveitirnar, sem sumar eru allt að því eins mannmargar
og meðalsýsla á Islandi. Par er samfeld röð af íslenzkum bæjum á afar-
miklu svæði, þar sem aldrei er annað talað en íslenzka, og margt fólk
kann ekki annað. Börnin læra ekki annað en íslenzku, fyrri en þau
koma í skólann, svo að hún verður móðurmál þeirra, en ekki ensk-
an. Pá styður kirkjan, blöðin og mannfundir ekki lítið að því, að halda
við málinu, og yrði íslenzkri skólastofnun komið þar á fót, eins og nú
er i ráði, þá mundi hún iíka verða öflugt meðal til þess. Rejmslan
sýnir, að ýmsar aðrar þjóðir (t. d. Norðmenn, Danir, Svíar, Pjóðverjar,
Frakkar o. s. frv), hafa um langan aldur getað haldið tungu sinni og
þjóðerni í Ameríku. Hvi skyldi þá ekki Islendingum eins takast þaðr —
Einmitt þeim, sem eiga svo frægar bókmenntir, sögu og tungu, að hverj-
um hlýtur að þykja sómi að, að geta talizt til þess þjóðftokks, sem hef-
ur framleitt slika gimsteina, er vekja verðskuldaða aðdáun allra annara
þjóða.
Jeg hef verið andvígur miklum vesturflutningum frá Islandi og er
það að miklu leyti enn. Mjer þykir sárt, að okkar fátæka og strjál-
byggða land skuli ekki fá að njóta þess litla mannafla, sem það fram-
leiðir, án þess að hin volduga Amerika sje að sjúga úr þvi merginn.
Pað er og sannast að segja, að þó mörgum Islendingum líði þar nú vel,
sem hafa verið svo heppnir að setjast að í góðum byggðarlögum, sem
járnbrautir hafa verið lagðar um, þá mun ekki árennilegt fyrir ný-
komna, fjelitla Islendinga, sem ekkert kunna til akuryrkju, að setjast þar
að i veglausum óbyggðum, en annars staðar munu nú öll góð lönd num-
in. Jafnvel i Argyle hitti jeg menn, sem höfðu hætt við búskap, af því
þeir gátu ekki fengið sjer nema svo ljelegt jarðnæði að landnámi, að
þeir gátu ekki þrifizt.á því. En þó jeg sje mótfallinn miklum vestur-
flutningum, þá tel jeg vafasamt, að það ’ væri heppilegt fyrir Island, að
útflutningastraumurinn yrði algerlega stiflaður, þvi jeg er hræddur um,
að það hefði ekki heppilegar afleiðingar fyrir lífsafl islenzkrar tungu og
þjóðernis i Ameríku. Vesturíslendingum verður að berast blóð frá hjart-
anu, ef þeir eiga að geta við haldið þjóðerni sínu. Og að slikt geti
haft mikla þýðingu fyrir Island, um það er jeg í engum vafa. Peir,
sem vestur hafa flutt, geta orðið landi sínu að liði fyrir því, þótt þeir
hafi tekið sjer bústað i annari heimsálfu. Hversu margar framfarahug-
myndir hafa ekki borizt frá Norðmönnnm í Ameriku til Noregs, Dön-
um til Danmerkur o. s. frv. Hví skyldi ekki líkt fara með Island.
Mjer virðist að þegar megi sjá þess merki, og mun þó siðar betur verða.
Margar góðar bendingar hafa þegar borizt til Islands i blöðum Vestur-