Eimreiðin - 01.01.1897, Blaðsíða 5

5
landssjóðs. Kemur þetta sjálfsagt ekki af því, að bændurnir hafi
ekki fullan vilja á að krækja sjer í meira, heldur miklu fremur
af hinu, að þeir hafa ekki bolmagn við embættismönnum, sem
eru helmingi fleiri en þeir, og verða því að láta sjer lynda það,
sem hinum þóknast að skammta þeim, en heigulskapurinn á hina
hliðina svo mikill hjá mörgum þeirra, að þeim verður ekki að
vegi að mögla, hvað þá heldur meira. En hvað er svo veitt til
hinna atvinnuflokkanna, sem engan fulltrúa eiga á þingi ? Alls
ekkert, nema hvað vissara hefur þótt að friða sjómennina með því
að sletta í þá fáeinum þúsundum, af því þeir eru rúmlega 7e
allra landsbúa og geta því orðið hættulegir við kosningar, ef þeir
beita sjer. Þar á móti er ekki borið við að veita einn eyri sjer-
staklega til eflingar verzlun og iðnaði, sem þó eru harla þýðingar-
miklar atvinnugreinar.
Það má nú mikið vera, ef þeir verða ekki heldur fleiri en
færri á Islandi, sem segja sem svo, er þeir yfirvega þetta, að þessu
þurfi nauðsynlega að kippa í liðinn. Það þurfi sem allra fyrst að
gera gagngerða breytingu á skipun alþingis. En þetta er hægra
ort en gjört. Auðvitað er það fullkomlega á valdi kjósenda, að
hafa endaskipti á því hlutfalli, sem nú er, svo að þingið yrði skip-
að t. d. 24 mönnum úr bænda og borgara flokki og einum 12
embættismönnum. Að menn komist nær hinni sanngjörnustu
fulltrúaskipun, er áður var bent á, ætlum vjer óþarft að gera ráð
fyrir. En væri þá slík breyting æskileg eptir því sem nú er ástatt
á íslandi? Vjer ætlum að mörgum muni verða fyrir, að svara
þeirri spurningu með jái, en vjer svörum henni hiklaust með neii.
Það væri auðvitað bezt, að enginn embættismaður sæti á þingi,
og að það væri beinlínis bannað, eins og siður er í sumum þeim
löndum, sem mestum þroska hafa náð i stjórnmálum, enda þurfa
þeir engan fulltrúa á þingi, því stjórnin er sjálfkjörinn talsmaður
þeirra. En eins og nú hagar til á íslandi, væri það fyrirkomu-
lag óhafandi. Vjer álítum meira að segja, að ekki verði hjá því
komizt sem stendur, án þess að horfi til stórra vandræða, að ein-
mitt meiri hluti þingmanna sjeu úr embættismannaflokknum.
Astæðan er sú, að í þessum flokki einum er völ á nægilega mörg-
um mönnum, sem hafa svo mikla menntun og þekkingu, að þeir
geti fyllt þingsætin nokkurnveginn viðunanlega. 1 hinum flokkun-
um öllum eru þeir aptur svo nauða fáir, sem hafa aflað sjer svo
mikillar þekkingar, að þeir sjeu færir um, að taka sjálfstæðan þátt