Eimreiðin - 01.05.1912, Blaðsíða 36

112
vilde der formentlig ikke kunne göres nogen begrundet Indvending
derimod, da man fra Islands Side altid er gaaet nd fra begge Par-
ters Samtykke ved disse Sagers Ordning; men der er ikke nogen tæn-
kelig Grund tilstede for en saadan Reservations Nodvendighed.« MJS.
5l8
(1874) »Eg sé ekki betur, en að við verðum að heimta lögin 2.
janúar revíderuð, og svo stjórnarskrána, og svo hvorttveggja skeytt sam-
an, eins og alþingi hefir gert; en þá er spurn: eigum við, og að hve
miklu leyti eigum við, að fiðra við ríkisþingið? Pab er, að ég held,
óumflýjanlegt, að koma par fyr eða síðar, til áð fd sampykki; en það
er spurn: hvenær er tíðin til þess?« MJS. 595.
V. KRÖFUR UM NÝJAN PjÓÐFUND.
Eins og kunnugt er, var það upprunalega ekki tilætlunin, að
alþingi skyldi fjalla um sambands- og stjórnarmálið, heldur skyldi
það falið sérstöku þingi, fjölmennara og með meira valdi, er menn
kölluðu þjóðfund. Til slíks þjóðfundar var og stefnt af stjórninni
1851, en er hann ekki reyndist nógu þægur, var hann rofinn, og
upp frá því fékst stjórnin aldrei til að kalla saman nýjan þjóð-
fund, en tók nú að láta sér nægja, að bera málið undir alþingi,
sem þó ekki hafði nægilegt vald til að ráða því til lykta, þar
sem það hafði ekki nema ráðgjafaratkvæði. En Jón Sigurðsson
krafðist jafnan, að málið væri aftur lagt fyrir nýjan þjóðfund með
fullu samþyktaratkvæði, og sýna mörg ummæli í bréfum hans,
hve mikla áherzlu hann hefir lagt á þetta:
(1866) »Ekki veit ég, hvað þú hugsar, að vera á móti pjóðfundi
. . . Fú manst, að 17 atkvæði voru með þjóðfundi, svo að það atriði
fellur varla.« MJS. 407—8.
(1866) »Ég held rétt sé nú, að koma strax í haust með logandi
og almennar bænaskrár um pjóðfund . . . rétt að klifa á honum, þó
ekki væri til annars, en að sýna, að það er ekki satt, sem konungs-
fulltrúi segir, að enginn kæri sig um þjóðfund á íslandi, nema stöku
hræða . . . Ef þær ekki koma í haust, þá að vori, og svo jafnharðan
bænarskrár til alþingis um þjóðfund.« MJS 410.
(1866) »Þar til sýnist mér almennar bænarskrár um pjóhfund
beztar og laglegastar, helzt sem fyrst.« MJS. 413.
(1866) »Ég þarf að pólítísera við þig um pjóðfund. Þú segir, að
alþingi geti unnið sama gagn; ég segi nei, og það af tveimur eða
þremur ástæðum. Þjóðfundur hefir meira álit hjá þjóð vorri; þjóð-
fundur er fjölmennari, og eo ipso skynsamari, því hundrað augu sjá
betur en 50, einkum ef nú sumir eru eineygðir eða skakkeygðir; þjóð-
fundur hefir loksins meira álit hjá stjórninni . . . Það er nú víst, að
menn óska flestir þjóðfundar.« MJS. 415 —16.
(1867) »Húnvetningar heimta, vona ég, fjóðfund og stjórnarskrá