Eimreiðin - 01.05.1912, Blaðsíða 20

9<5
Á tveim fundum var ég í landfræðisfélaginu í Berlín. Á öðr-
um fundinum flutti ég, eftir ósk Pencks, erindi um jarðfræði og
landfræði Islands, sem síðan hefir verið prentað í tímariti fjelags-
ins. Umræður urðu nokkrar eftir á. Penck talaði auðvitað bezt og
gat þess, að Islendingar hefðu sjálfir drýgstir orðið til að rann-
saka og skilja land sitt, og væri slíkt furða um jafn-fámenna
þjóð. Hvatti hann jafnframt landa sína til að veita íslandi meiri
eftirtekt, en þeir hefðu gert. Gaman var að heyra, hvað laglega
Penck fór að koma áheyrendum í skilning um, hversu örðugt
og víðáttumikið land Island er, og hefði ekki þurft meira til að
sannfærast um, hvílíkur listakennari hann er.
Á hinum fundinum var það Norðmaður sem talaði, Isaachsen
höfuðsmaður. Varð ég þess að vísu ekki var, að hann hefði fund-
ið neinar vísindalegar nýjungar, en ferðasaga hans var fróðleg,
og margar góðar landslagsmyndir. Frá Spitzbergen var það, sem
hann sagði, og hafði furstinn af Monaco kostað förina. Er Isaach-
sen rösklegur maður og hafði verið í för með Sverdrup á »Fram«
Nansens. Eftir fyrirlesturinn var skotið á veizlu og hefi ég aldrei
verið í samkvæmi með jafn-víðförlum veizlugestum. Sumir vóru
komnir norðan frá Spitzbergen, en aðrir austan úr Miðasíu. En
ýmsir höfðu farið víða um lönd beggja megin Atlantshafs og
miðbaugs jarðar. Par var sonur skáldsins Jónasar Lie, úr sendi-
nefndinni norsku, lítill maður, hvatlegur. Kom mér til hugar, er
ég heyrði til þeirra Isaachsens, eins og oftar er ég heyri Norð-
menn tala dönsku (norsku kalla þeir það), maður sem hleypir
óragur á kargaþýfi, en vill verða ógreiðfært, þó að hann sé ekki
illa ríðandi. Finst mér eftirtektarvert mjög það stríð, sem er milli
þess, sem Norðmenn hugsa, og þess, sem þeir tala. Forfeðurn-
ir töluðu miklu lengur norrænu, en niðjar þeirra dönsku, og
norrænan, neðst niðri í vitund þeirra, vill toga þá frá dönskunni.
Þessvegna er það, sem þeir bera svona undarlega fram »au« til
að mynda, eins og í fjallsnafninu Gausta. Par er hvorki íslenzkt
>au« né danskt. En raunar er þetta upphaflega bæjarnafn : Gauts-
staður, og er þetta lítið sýnishorn þess, hve hryggilega norrænan
er farin í Noregi.
En þarna í landfræðisfélaginu í Berlín mátti sjá allmarga for-
ingja úr hinum fræga, þýzka her. Vóru það gervilegir menn að
sjá, enda eiga þeir betri kost mentunar, en flestir aðrir, bæði að
skynsemi, vilja og vöðvum. Ymsir af mönnum þessum vóru aðals-