Eimreiðin - 01.10.1919, Side 59

EIMREIÐIN'l
251
Hitsjá.
HULDA: TVÆR SÖGUR. Rvík, Bókav. Arinbj. Sveinbj. 1918.
Sögurnar heita »Þegar mamma deyr ung« og »Átthagar«, og
samtals eru þær 130 bls.
Fyrri sagan er um stúlku, sem lærir sjálf að vera góð stjúp-
móðir á því að eiga vonda stjúpmóður. Er það reyndar eldgam-
all sannleikur, eins og Hebreabréflð segir: með þvi að hans sjálfs
var freistað, er hann fær um að fuiltingja þeim, sem verða fyrir
freistingu. En með þetta efni er hér farið með lipurð þeirri og
prúðmensku, sem Huldu er lagið, og auk þess er frásögnin lif-
andi og persónurnar vel auðkendar.
En »Átthagar« er þó betri saga, meira efni og fastari tök.
Stíllinn er viða einkennilega þjappaður og þróttmikill — og er
það annars ekki einkenni Huldu. Hamarhlíðarættin er ekkert
flysjungsfólk og þarna hefir ættin búið, maður fram af manni.
Paö er því ekki furða þótt átökin verði hörð, þegar nýtt afl
kemst inn í ættina, afl, sem togar burt, burt frá átthögunum.
Vandlifað fyrir þá, sem unna átthögunum, en flnna kailið utan
úr heimi listarinnar. En gamli stofninn sigrar, svo hlaut það að
enda — hjá Huldu.
Hulda trúir á sigur þess góða, og hví má hún það ekki? Þó
að reyfarahöfundar noti slíkt til þess að þóknast múgnum, sem
vill láta allar sögur »fara vel«, þá væri það ekki nema kjark-
leysi, og skáldi ósamboðið, að þora ekki að láta söguna »fara
vel«, þegar það er sprottið af sannfæringu. Fylgi hver sinni
sannfæringu, það er og verður best. M. J.
SIG. HEIÐDAL: HRÆÐUR II: HILDÁLF. Rvík, félagið Hlyn-
ur, 1919, 243 bls.
Hræður II er saga af einum manni, Karli, sem kallar sig
Hildálf, syni Jóns Ólafssonar, sem var ráðsmaður í fyrri sög-
unni, en er nú kaupmaður i Rvík. Kalli er litill strákur í Hræð-
um I, en þó beygist þar strax krókur að því, sem verða vill.
Karl er ekki hversdagsmaður, og sagan er tilraun að leysa þessa
ráðgátu. Ut frá því einu verður hún að dæmast. Hitt er alt
skraut (staffage).
í æsku er Iíalli ófyrirleitinn, og þegar hann stálpast, ber
snemma á einhverri mótþróalöngun, samfara metorðagirnd. Retta
dregur höf. upp með fáum en skýrum dráttum. Kalli segir að
Ijótt sé á Vatnsenda, eingöngu af því, að hann heflr heyrt alla
aðra stagast á því, að þar sé fallegt. Og ræðan hans í fjárhús-
inu, hvað er hún annað en umbrot frægðarfýsnarinnar?