Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.1982, Blaðsíða 12

Dagblaðið Vísir - DV - 18.03.1982, Blaðsíða 12
12 DAGBLAÐIÐ& VÍSIR. FIMMTUDAGUR 18. MARZ 1982. mmjmMmsi ."..................... — bjil*t,áháÍiafhlmM Útg4fuf4lag: FrJ*la fjötmiOlun hf. Stjómarf onrnaður og útgáfustjóri: Svainn R. Eyjólfsson. Framkvœmdmtjóri og útgáfustjóri: Hörflur Einarsson. Ritstjórar: Jónas Krisljánsson og Ellert B. Schrom. Aflstoflarritstjóri: Haukur Helgason. Fróttastjóri: Sœmundur Guflvinsson. Auglýsingastjórar: Póll Stefánsson og Ingólfur P. Steinsson. Ritstjórn: Sífiumúla 12—14. Auglýsingar: Síðumúla 8. Afgreiðala, áskriftir, smóauglýsingar, skrtfstofar; Þverholti 11. Sfrni 27022. Sími ritstjórnar 88611. Setning, umbrot, mynda- og plötugerfl: Hilmir hf.r Sfðumúla 12. Prentun: Árvakur hf., Skerfunni 10. Áskriftarverfl ó mónufli 110 kr. Verfl f lausasöki 8 kr. Hefgarblafl 10 kr. HvaðgerírGunnar? Allt frá því að núverandi ríkisstjórn var mynduð, hafa borgaralega sinnaðir kjósendur haft af því áhyggjur, hversu víðtækra valda og áhrifa Alþýðu- bandalagið nýtur. Auk sterkrar stöðu flokksins í verkalýðshreyfíngunni og forystu hans í borgarstjórn Reykjavikur var nú búið að leiða Alþýðubandalagið í ráðherrastóla og umsvifamikil ráðuneyti. Steingrimur Hermannsson gekk til þess samstarfs með Fram- sóknarflokkinn undir kenningunni: allt er betra en íhaldið, og Gunnar Thoroddsen taldi það bandalag vænlegra fyrir þjóðina heldur en sameinaðan Sjálf- stæðisflokk. Nú má vitaskuld endalaust deila um þær afleiðingar, sem þetta stjórnarmynstur hefur haft á stjómmála- þróunina og stjórn landsins. Þar heldur hver fram sín- um hlut og sýnist sitt hvað. Sjálfsagt finnst Alþýðu- bandalaginu og kjósendum þess flokks að árangurinn hefði mátt vera meiri af stjórnarsamstarfinu, en öðr- um, einkum stjórnarandstæðingum, hefur á móti þótt nóg um. Athyglisvert er þó að rifja upp ummæli Ólafs Ragnars Grímssonar, sem hann lét falla fyrir nokkrum misserum, þess efnis, að núverandi ríkisstjórn væri meiri og betri vinstri stjórn, fylgdi betur sjónarmiðum Alþýðubandalagsins en aðrar ríkisstjórnir sem flokk- urinn hefur átt aðild að. Það er einnig athyglisvert að ráðherrar Alþýðubandalagsins hafa hvað eftir annað lýst ánægju sinni með stjómaraðgerðir, hvort heldur í efna- hagsmálum, kjaramálum, orkumálum eða ríkisfjármál- um. Þessi sjálfumgleði hefur ýtt undir þá skoðun, að Al- þýðubandalagið væri sterki flokkurinn í ríkisstjórn- inni, valdamesti stjórnaraðilinn. í þeirri deilu, sem nú stendur yfir varðandi fram- kvæmdir í Helguvík, hefur Ólafur Jóhannesson boðið þessu valdi Alþýðubandalagsins byrginn. Hann hefur farið sínu fram án þess að spyrja kóng eða prest, hvað þá ráðherra Alþýðubandalagsins. í þeim átökum nýtur utanríkisráðherra stuðnings mikils meirihluta þjóðar- innar. Sá almenni og áberandi stuðningur á ekki síst rót sína að rekja til þeirrar staðreyndar, að hinn al- menni kjósandi fagnar því að Alþýðubandalaginu sé sýnt í tvo heimana. Þjóðin varpar öndinni feginsam- lega, þegar hún sér og finnur, að til eru stjórnmála- menn, sem ekki eru auðsveipir þjónar Alþýðubanda- lagsins. Enn einu sinni hefur Ólafi Jóhannessyni tekist að slá á rétta strengi. Fólk varðar ekki svo mikið um sjálft deiluefnið, en leggur því meira upp úr þeirri festu og ákveðni, sem utanríkisráðherra sýnir. Hann hefur ekki gefið þumlung eftir og það væru mikil mistök ef hann gerði það úr þessu. Enginn reiknar heldur með því, og í því liggur styrkleiki Ólafs. En á sama tíma og Ólafur Jóhannesson hefur haft pólitískt nef og þor til að takast á við Alþýðubandalag- ið og hafa betur, hafa sjálfstæðismennirnir í ríkisstjórn haft hægt um sig. Þetta eru flokksmönnum þeirra mik- il vonbrigði. Það gengur jafnvel svo langt, að i gærdag ber Þjóðviljinn þess öll merki, að nú sé forsætisráð- herra síðasta haldreipið. Alþýðubandalagið setur allt sitt traust á Gunnar Thoroddsen. Hann er maðurinn sem á að fá utanríkisráðherra til að lúffa fyrir sjónar- miðum Alþýðubandalagsins. Engu skal spáð um viðbrögð forsætisráðherra. Sjálf- sagt er honum annt um framhaldslíf ríkisstjórnarinnar. En vonandi verður það ekki til þess, að hann verði gerður að heiðursfélaga í Alþýðubandalaginu. Enginn vill honum svo illt. ebs ,Aö öllu þessu athuguðu skyldi enginn verte Uaaa á því þótt heriMrar gyllu á afliðandi sumri. FJÖRSPRETTIR EÐA FJÖRBROT? Það hefur verið talsverður fyrir- gangur í sumum ráðherrunum okkar undanfarið og býsna algengt að menn spyrji „heldurðu að hún sé að springa?” áður en þeir bölva veðr- inu, sem venjulega er fyrsta og síðasta umræðuefni íslendinga. Satt best að segja hefur manni á stundum fundist að hún væri þegar sprungin, eða í það minnsta að svo illa væri komið fyrir henni að andlátið væri nánast formsatriði. En saman hefur hún lafað og saman mun hún lafa, nema því aðeins að eitthvað fari úr- skeiðis fyrir klaufaskap einhvers I taugastríðinu. Hins vegar fer ekki hjí því að menn spyrji sig að því hvori hér sé einungis um gauragang a{ ræða, eða hvort hér sé að brjótast úi alvarlegur ágreiningur og tauga- spenna, hvort menn séu að hengjí bakara fyrir smið og deila um keisar- ans skegg til þess að draga athyglinr frá alvarlegri hlutum. Ætla ekki að sprengja Ég er viss um að aldrei hefur staðit til að sprengja ríkisstjórnina á Helgu víkurmálinu. Hins vegar hefur marg háttuð taugaspenna brotist út í því bæði viljandi og óviljandi. Utanríkis ráðherra ?r ósárt um þótt kommai fái að éta öfan i sig eitt málið enn Á fimmtudegi ástæða til þess að spyrna við klaufum i Helguvíkurmálinu. En fleira amar aðáþeimbæ. Skoðanakannanir hafa sýnt að fylgi Alþýðubandalagsins stendur ekki traustum fótum þessa dagana. Þátt- taka 1 sameiginlegu prófkjörum bendir óneitanlega 1 sömu átt, þótt varlegt sé að taka þær tölur of alvar- lega. Svo hrikalegur vandi blasir við í efnahagsmálum, að engin von er um •..................... >< — Magnús Bjamfreðsson ^ „Utanríkisráðherra er ósárt um þótt kommar fái aö éta ofan í sig eitt málið enn í sambandi viö herstööina. Hann er hvergi nærri búinn að gleyma 1978, og þar sem þetta er eini vettvangurinn sem hann hefur til þess að ná sér niðri á þeim, sem þá beittu óheiðar- legum kosningaloforðum, er honum ósárt um þótt þeim svíði eitthvað vegna aðgerða þar.” sambandi við herstöðina. Hann er hvergi nærri búinn að gleyma 1978, og þar sem þetta er eini vettvangurinn sem hann hefur til þess að ná sér niðri á þeim, sem þá beittu óheiðarlegum kosningaloforðum, er honum ósárt um þótt þeim svíði eitthvað vegna að- gerða þar. Einn af frammámönnum komraa, utan ríkisstjórnar, hefur líka verið óvarkár í orðum bæði um ráð- herrann og samflokksmenn hans í ríkisstjórn og mun utanríkisráðherra ósárt um þótt hann þurfi eitthvað að útskýra hvers vegna mál snúast á þann veg sem þau gera. Að auki kem- ur svo að vafalaust fylgir ráðherrann sannfæringu sinni i málinu. En hvers vegna láta allaballar svona út af Helguvíkurmálinu? Þeir hafa gildar ástæður til þess. í fyrsta lagi andúð nær allra sinna kjósenda á herstöðinni og öllum framkvæmdum í sambandi við hana. Kjósendum þeirra þykir nógu slæmt að þeir skuli fallast á að ekki sé hróflað við málum á Keflavíkurflugvelli á meðan þeir sitja í ríkisstjórn, hvað þá að nokkrar nýjar framkvæmdir eigi sér stað. Þetta eitt er ráðherrunum nægileg bata á þeim vettvangi, kaupmáttur mun rýrna og verðbólgan aukast. Þessi þróun mun halda áfram fram á næsta vor og raunar lengur. Þess vegna er ekki auðvelt að slá sig ti! riddara á þeim vettvangi og ekki óeðlilegt að gamli herstöðvarkutinn sé brýndur og skekinn til þess að reyna að hressa liðið á einhverju. Alþýðubandaiagið vill hins vegar ógjarnan hlaupa úr þessari ríkis- stjórn. Það hefur komið áleiðis ýmsum hugðarefnum sínum í henni og ráðherrar þess vilja sitja áfram. Þess vegna hafa þessi átök að vissu leyti verið „stormur í vatnsglasi” eins og nú tíðkast að segja. Hins vegar hafa gusurnar gengið út á barma og líklega hefur á stundum litlu mátt muna að ekki væri of langt gengið. Hve lengi lafir hún? Fellur þá allt í ljúfa löð, þegar Helguvíkur-deilum lýkur? Það er ég hræddur um ekki. Ég held að þetta mál muni draga talsvert vænan dilk á eftir sér. Andrúmsloftið innan ríkis- stjórnarinnar verður ekki hið sama á eftir. Til þess liggja ýmsar ástæður. í fyrsta lagi styttist til kosninga, hvort sem þær verða í haust eða vor, og kosningaskjálftinn mun ágerast. í öðru lagi endurspegla átökin í þessu máli nokkuð þá þreytu, sem ég minntist á fyrir skömmu, vegna þess hve lítt forsætisráðherra er gefinn fyrir að stjórna. Hann hefur notað þá að- ferð að etja framsókn og kommum saman, þar til þeir hafa komist að niðurstöðu, í stað þess að taka af skarið, einkum í efnahagsmálum. Samráðherrar hans úr báðum flokk- um hafa ekki farið dult með að þeir séu orðnir þreyttir á þessu. í þriðja lagi er það nú svo að þrátt fýrir allar barnalegar yfirlýsingar ráðherra og ráðuneyta um að verð- bólgan sé fjörtíu og eitthvað prósent eftir þvi hvaðan á árinu sé reiknað, þá veit öll þjóðin betur. Menn eru ekki bara þreyttir á þessum fullyrð- ingum, heldur eru þær orðnar al- mennt aðhlátursefni. Hið rétta er að verðlag á einhverjum tilteknum vör- um og þjónustu hefur hækkað um þessi prósentustig vegna ýmiss konar fjármagnsmöndls opinberra aðila og með gengdarlausri skuldasöfnun opinberra fyrirtækja og einkarekst- ursins erlendis og innanlands. Verð- lag á öðrum vörum og þjónustu hefur rokið miklu meira upp og ef ráðherr- arnir trúa þessu ekki ættu þeir bara að spyrja konurnar sínar. Við allt þetta bætist að nú er fram- undan samdráttur í þjóðarfram- leiðslu, meðal annars vegna þess að búið er að ofveiða annan mesta nytjafiskistofn landsmanna. Barátt- an við álhringinn hefur gengið heldur böslulega, svo ekki er von á miklum happdrættisvinningum á þeim vett- vangi stóriðju, að minnsta kosti ekki á meðan núverandi ríkisstjórn situr. Allt þetta veldur því að erfitt verður fyrir stjórnina að sitja til vors. Alþýðubandalagið á mikilla hags- muna að gæta í verkalýðshreyfing- unni og það er ekki glæsilegt fyrir forystusveitina þar að skýra frá því að við blasi versnandi lífskjör. Allar kauphækkanir séu falskar ávísanir sem leysa verði út með gengisfellingu, seðlaprentun og skuldasöfnun í enn ríkari mæli en fyrr. Enginn þarf að búast við að verkalýðshreyfingin kyngi því að fá engar grunnkaups- hækkanir, enda þótt þær séu falskar. Þar með er niðurtalningin farin út í veður og vind eina ferðina enn, og framsóknarmenn álíka illa staddir og allaballarnir. Stjórnarandstaðan lætur lítið á sér kræla, telur líklega að stjórnin sé ein- fær um að koma sjálfri sér frá. Það læðist líka að manni iliur grunur um að það sé ekki tilviljun, hve lítið hún ræðir hið alvarlega ástand sem við blasir, hverjir svo sem stjórna. Þar á ég við samdrátt þjóðartekna. Það er nefnilega auðveldara að æsa til óeirða á vinnumarkaðnum ef menn vita ekki of mikið um ástandiö. Að öllu þessu athuguðu skyldi eng- inn verða hissa á því þótt herlúðrar gyllu á afliðandi sumri. Magnús Bjarnfreðsson

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.