Dagblaðið Vísir - DV - 07.09.1982, Blaðsíða 13

Dagblaðið Vísir - DV - 07.09.1982, Blaðsíða 13
DV. ÞRIÐJUDAGUR 7. SEPTEMBER1982. 13 endum aö þegar hún var tilbúin til notkunar höfðu einhverjir afglapar drepið síðustu síldina í sjónum, og upp frá því höföu menn megnustu skömm á verksmiöjunni, þótt það væri langt frá þvi henni að kenna að síldin var drepin, og má meira að segja leiða aö því getum að henni hafi f remur þótt það illt en gott. Nú eru menn alveg steinhættir að byggja síldarverksmiöjur, en þess í staö komnir í steinullarverksmiðju- keppni, og eigast þar viö Sunn- lendingar og Norðlendingar. Standa leikar þannig í augnablikinu að Sunnlendingar hafa tekið eina skóflustungu en Norðlendingar enga. Verður þetta vafalaust spennandi keppni því að í henni eru það ekki skóflustungumar sem hafa mest að segja, jafnvel þótt þær séu settar í: plastpoka og afhentar oddvitum, heldur fjármagnið sem er, þrátt fyrir gengisfellingar, afl þeirra hluta sem gera skal. Eg er tilbúinn að veita mínum mönnum allt það lið sem ég get, en því miður efast ég um að mikið lið verði í mér við að stytta leiðina suð- ur, sem er víst það helsta sem okkar menn skortir til að geta talist sam- keppnisfærir. Hins vegar á ég ágæta skóflu og styrkan fót og get því mok- að svolítið fyrir þá hvenær sem er; ég held meira að segja að ég eigi ein- hvers staðar í fórum mínum svartan plastpoka til að setja skóflu- stungurnarí. Vandamál sauðkindarinnar Samkvæmt útreikningum alþingis- manna, sem standa, Nota Bene, ekki með sauökindinni, munu veröa um það bil 1700 tonn óétin af lambakjöti þegar menn hafa borðað nægju sína af þess- ari landbúnaðarafurð í haust. Þótt mér sé ekkert tiltakanlega vel við þessa skepnu og hafi til að mynda aldrei látið mér detta í hug að stofna þrýstihóp til aö fá hana friðaða fremur en að gera gangskör að því að láta banna hunda- hald í sveitum, þá finnst mér ekki hægt annaö en að taka þátt í aö leysa vanda- mál hennar. Samkvæmt fomum ritum höfum við borðað öll þau lömb sem fæðst hafa á íslandi í 1100 ár, eða þar um bil, og trúi ég ekki öðru en að þjóð sem er komin á það siðferðisstig að hún er farin að verölauna menn fyrir aö drepa sel til að útrýma hringormi, geti borðað fáein lömb í viðbót til að út- rýma útflutningsbótum. Hins vegar efast ég um að þaö hafi nokkum tíma verið á stefnuskrá ríkis- stjómarinnar að útrýma hringormi, því að ef hún hefur ætlaö sér það, hefði hún einfaldlega verðlaunað menn fyrir að drepa hringorm en hún veit auövitað jafn vel og þú og ég að þetta er viðkunnanleg skepna og ómissandi þegar maður borðar saltfiskinn sinn á laugardögum, hvað svo sem kellingar í Amríkusegja. En hvað sem þessu líður er ég viss um að þótt tala sauðfjár kunni að standa í stað, vegna aðgerða ríkis- stjómarinnar, mun hringormi fjölga að minnsta kosti um þrettán prósent. Kveðja Ben.Ax. „Beita hagkvæmni í sjávarútvegi en réttlætinu annars staöar” í grófustu dráttum. Ef það er rétt em þetta bara marklaus pólitísk slagorð, óframkvæmanlegar kenn- ingar settar fram í trausti þess að höfundar þurfi ekki að sanna þær. Og hvers vegna eingöngu frystihús? Á að leggja niður staði eins og Grímsey og Bakkafjörð til dæmis vegna frystihúsleysis? En þaö er annaö öllu ógeðfelldara viö þessa tillögu. Það á að fela pólitiskt kjöraum byggðastjóraum að fullu og öllum ráðstöfunarrétt yfir auðlindum hafsins. Négu erfið- lega gengur fyrir menn að hugsa sér úthlutun VEIÐILEYFA, sem þó væru til manna, sem atvinnu hafa af fiskveiðum og fiskiskip eru jú hreyf- anleg. Flestir eða ailir andstæðingar veiðileyfa hljóta að rísa öndverðir gegn hugmyndum um VEMNSLULEYFI og gott fleiri eða yfirleitt allir þeir sem ekki aðhyllast miðstýrðan samyrkjubúskap aust- antjaldslandanna. Og hvar er í þessum boðskap rúm fyrir blessun samkeppninnar? Þarf enga samkeppni í vinnslu? Á að búa til lögvemdaöar vinnslustöðvar, sem skulu halda áfram að vera til hveraig sem allt veltur og hveraig sem aðstæöur breytast? Ég held að það sé sist betra að sitja uppi með of stórar og illa mannaðar fiskvinnslu- stöðvar heldur en veiðiflotann ósigr- andi. Nýtt verðlagskerfi Annar af máttarviðum um- gjarðar Þrastar er tillaga um að leggja niður Verðlagsráð sjávarút- Kjallarinn Björn Dagbjartsson vegsins. Þessa hugmynd ber tvimælalaustaö ihuga gaumgæfilega og síst skal ég andmæla „frjálsum verðmyndunargrundvelli”. Ég get vel hugsað mér að O-stillingin fræga, þar sem hagnaður er bannorð, og sáttasemjarastörf oddamanns, fulltrúa ríkisvaldsins, í Verölagsráði séu oröin úrelt fyrirbæri og breytinga sé þörf. En það er alveg ljóst að Verðlagsráð verður ekki lagt niður meö einu pennastriki af einum ráðherra né ríkisstjómarflokki, og ég hef enga trú á því að sú ríkisstjóm sem nú situr, komist neitt nærri því að sjá fyrir endann á, því máli, hvað sem líður bráðabirgðalögum um há- markshækkun fiskverðs. Nú er það svo að það verð sem Verðlagsráð ákveður er lágmarks- verð og hverri fiskvinnslu, „sem t.d. vantar fisk á sumrin” er frjálst aö greiða hærra verð. Um yfirborg- anir af ýmsum toga eru líka mý- mörg dæmi og við þeim er svo sem ekkert að segja nema hvað odda- maður hefur væntanlega vanmetið getu fiskvinnslunnar, í þessum til- f ellum. Hins vegar hafa þessar, ,y fir- borganir” (lánuð veiðarfæri, gefinn ís, óflokkaðurhumar, „fast” fiskmat o.sirv.) veriö hálfgert leyndarmál og ekki vel séðar í greininni. Ef eða þegar lög um Verðlagsráð verða endurskoöuð næst þá þarf einmitt að vera í þeim gert ráð fyrir möguleik- um á yfirborgun, sérstaklega vegna ferskleika hráefnis og góörar meöferðar. Þaö er í raun fráleitt að nú er eina skilyrðið fyrir hæsta fiskverði að fiskurinn sé hæfur í frystingu. Kaupendur verða að fá svigrúm tfi að borga sjómönnum „bónus” fyrir sérstaklega góðan fisk og þau viðskipti eiga ekki aö koma ríkisvaldinu við að neinu leyti. Hinn frjálsi verðmyndunargrundvöllur á vissulega að fá að njóta sin en menn verða aðeins að vega og meta afleiðingar þess að leggja Verðlags- ráð sjávarútvegsins niður. „Dvínandi" gæði og „rusl" á fullu verði Þröstur segir á einum stað í grein sinni: „Með réttri verðlagningu mætti einnig girða fyrir þá ósvinnu og sóun sem felst í veiðikapphlaup- inu. Gæöi íslenska fisksins hafa fariö dvínandi. Mikið af þeim fiski sem berst aö landi er rusl, sem ekki á að greiða nema lítið fyrir. Nú er greitt fullt verð fyrir þetta rusl”. Ég er honum sammála að það felst mikil ósvinna og sóun í veiði- kapphlaupinu. Innifalið i „kapphlaupskostnaðinum”, sem stafar af samkeppni allt of margra skipa um takmarkaöan afla, er ekki aðeins óþarflega mikil olíueyðsla, óþarflega dýr skip og veiðarfæri, og óþarflega mikið vinnuálag áhafna, heldur einnig óþarflega lítil vand- virkni með meðferö afla. Það er líka hugsanlegt að með réttri verðlagningu megi draga úr sóuninni, en tæpast veröur girt fyrir sóun fyrr en leyfilegur afli hvers skips verður takmarkaður. Þá fyrst verður reynt að hámarka aflaverð- mætið og lágmarka tilkostnaö. Þessi almenna staðhæfing að gæði islenska fisksins fari dvinandi og mikið af lönduðum afla sé msl er órökstudd eins og venjulega. Menn úr stjórnarráðinu hafa tuggið þetta hver eftir öðriun undanfarin 21/2 ár, sennilega með það í huga að gæði íslenskrar fiskframleiðslu hafa löng- um reynst okkar haldreipi í sam- keppninni á mörkuðum. Og ég hef enga trú á því að síendurteknar, oninberar ýkjur og órökstuddar fullyrðingar um dvinandi gæði og rusl séu til að bæta okkar sam- keppnisaðstöðu. Það getur vel verið að skreiðaræði síðustu tveggja ára hafi dregið úr gæðum landaðs afla, og það væri svo sem ágætt að fá það staðfest, en benda má á það að verð á lélegri gæðaflokkum var hækkað hlutfallslega fyrir einum 2 árum, til að ná saman fiskverði í Verðlags- ráði. Svo verður aö krefjast þess að menn komi með einhvem rökstuðning í þessu máli. Gera t.d. úttekt yfir 10 ára tímabil, á fiskmati, á fjölda kvartana frá kaupendum, á upphæðum skaðabóta og fleiri mark- tækum atriðum. Það á að hætta aö reyna aö skamma menn opinberlega og berja þá til vöruvöndunar með stormsveitaraðferðum. Það á að verðlauna góða fiskmeðferð og góðar afurðir með yfirborgunum. Lifi hin frjálsa verðmyndunar- og sam- keppnishyggja Þrastar Ólafssonar. Dr. Björn Dagbjartsson. „En það er annað öllu ógeðfelldara við þessa tillögu. Það á að fela pólitískt kjöm- um byggðastjóraum að fullu og öllu ráð- stöfunarrétt yfir auðlindum hafsins.”

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.