Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1982, Blaðsíða 4

4
DV. FOSTUDAGUR 5. NOVEMBER1982
Menning Menning Menning Menning
ísak Haröarson:
ÞRIGGJA ORÐA NAFN
Almenna bókafólagið, Reykjavík 1982 bls.
Þaö er svo sannarlega gaman
þegar fullyröingar útgáfufélags á
kápusíöu bókar um ágæti skáldskap-
arins innan spjalda eru sannleik-
anum samkvæmar.
Isak Haröarson hlaut verðlaun á 25
ára afmæli Almenna bókafélagsins,
þá sjálfur 25 ára gamall, fyrir fyrstu
ljóö sín sem nú eru komin út hjá AB
undir heitinu Þriggja orða nafn. Það
sem sagt er um ljóö hans á kápu er
síst ofmælt.
Vandlega smíduð
heild
Ljóðin í bókinni eru ekki samtín-
ingur, heldur vandlega smiöuð heild
33 ljóöa. Kaflaheitin þrjú gefa
hugboð um efni hvers um sig:
Villigötur, afvegir og vegurinn til
Sunnuhlíðar.
Leiðarþema bókarinnar er leitin
aö sjálfinu, aö röklegu samhengi til-
verunnar, aö sannleika lífsins sem
gefi skáldinu áræði og þor til aö
leggja út á „veginn til Sunnuhlíöar”.
Fyrstu ljóö hvers kafla er tilbrigöi
um stef. Hiö fyrsta heitir Ég vakna
(11), annaö Ég rís upp við dogg (41)
og hiö þriöja Ég stend upp (71).
Ljóö dagsins í fyrsta kafla (13) og
Ljóö lífsins í síðasta kafla (72) er
einnig afbrigöi sama stefs. Þar notar
Isak bragarhátt Steins Steinarr úr
Tímanum og vatninu: Þriggja línu
erindi og þriggja erinda ljóö (í
þriggja kafla bók, semheitir Þriggja
stafa orö og geymir 33 ljóö). Síðasta
orö hvers erindis rímar saman. Ljóð
dagsins hljóöar svo:
Óttinn,
óttinn á sér eilífan bústad
i edli mínu.
Ég er fjarhuga smáfugl,
sem flögrar um torgin
í fridleysi sínu.
Umheimurinn
mun aldrei samlagast
edli mínu. (13)
- I siöara tilbrigðinu, Ljóöi lífsins,
hefur skáldiö gengið í gegnum
hreinsunareldinn og er þetta þriöja
erindið:
Umheimurinn
er einungis bergmál
í edli mínu. (72)
Gáskafull heimspeki
Höfundur leggur mikla rækt viö
heimspekilegar hugmyndir og notar
til þess persónulega þroskasögu,
lætur sjálfiö ganga í gegnum stíg-
andi erfiöleika sem aö lokum leiöir
þaö á vegi ljóssins, leiöina til Sunnu-
hlíöar eins og hann kallar þaö í
gáska.
Höfundur leikur sér einnig á
ýmsan hátt meö formið, notar
samtöl, innskot í sviga, vísanir út og
suður í samfélagsveruleikann.
Nýjar myndir setja sterkan svip á
ljóðin, myndir' ónotaöar af öðrum
sem tengjast því sem fyrir er í
íslensku ljóömáli í hæfilegri blöndu,
því aldrei veröur neitt gert alveg
nýtt, enda yröi þaö óskiljanlegt.
Gleðin yfir aö vera til er einnig
áberandi þáttur, jafnvel þeún
ljóöum sem lýsa mestum ógnum, því
skelftag er óumflýjanlega andhverfa
unaðar og vegur þetta tvennt salt.
Isak yrkir örðuvísi en tíökast
meðal ungra í dag. Hann þorir aö
vera dálítið rómantískur og
jákvæður og tekst það vel án væmni,
því hann er verulega skáldmæltur
strákurinn. Ljóð hans eru heillandi
og umhugsunarverö. Hvaö segið þið
t.d. umþetta:
Þrótmói
Við höfum svo ólík augu
— svo undarlega ólík.
Sum eru blinduð af svita
daganna,
sum málmlituð númer á banka-
hólfum,
og sum hafa svifið á hóstandi
pípum til nýrra útsýna
og týnst.
Ég er þreyttur.
Það skiptir engu,
hvernig augu okkar eru,
svo þið getið óhrœdd haft ykkar
eigin
í stað flokksins eða félaganna.
Ég er rauðeygður af þreytu
afað reyna að vera brúneygður,
bláeygður maðurir.n!
Brjótum múrinn, brceðum stálið,
stökkvum afvélinni
áður en hún springur
og hittumst svo við kóralrifið
snemma á naestu öld.
Langt úti á blárri kyrrðinni,
þar sem grœnhrœðir pálmarnir
blunda í sólinni
verða litirnir til augans vegna,
en ekki augað vegna litanna.
Við höfum svo ólík augu
— svo undarlega ólík
en við höfum þau öll! (77)
Viö skulum óska sjálfum okkur til
hamtagju meö efnilegt, nýtt skáld.
Rannveig.
Við höfum eign
ast nýtt skáld
isak
Haröarson
skáid.
RannveigG.
Ágústsdóttir
Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði Svo mælir Svarthöfði
Amerískur draumadrengur fallerast
Ameríkumenn hafa fengið snert af
öfugu einstaklingsframtaki, og mega
nú ekki vatni halda út af lýsingum á
því hvemig einn af þekktustu gull-
drengjum landsins hefur látið faller-
ast mitt á framabraut, og gert til-
raun til að verða eiturlyf jasali í von
um að bæta 50 milljónum dollara við
sjóði sína. Hér er um að ræða
bílaframleiðandann De Lorean, sem
upplifðl ameríska drauminn á sjálf-
um sér með því að alast upp í fátækt
á götum Chicago-borgar, en verða
síðan einn af forstjórum General
Motors, og síöustu árin framleiðandi
sportbila í Belfast á Norður-írlandi.
íhaldsstjóm Thatcers hefur legiö
undir stóru ámæli fyrir að vilja lítið
annað en atvinnuleysi. Nú Iiggur hún
m.a. undir ámæli fyrir að hafa veitt
De Lorean ómælt fé til bílaverk-
smiðju í Belfast vegna þess að verk-
smiðjan veitti yfir tvö þúsund manns
vinnu. Það kom svo á daginn að
sportbílar De Loreans vom of dýrir,
kostuðu tuttugu og fimm þúsund doll-
ara, sem þætti spottprís hér á landi,
einkum f yrir bíla úr ryðfríu stáli.
Ameriski draumurinn urn mann-
inn, sem vann sig upp úr fátækt til
ríkidæmis, endaði svo með snöggum
hætti nú á dögunum vestur í Los
Angeles, þegar De Lorean var grip-
inn við að höndla um nokkur kíló af
kókaíni, en ágóðinn af því og meiri
birgðum, sem áttu að berast seinna,
skyldi fara til gjaldþrota sportbíla-
smiðjunnar í Belfast. Sama daginn
og De Lorean var færður fyrir rétt
lýsti breska stjómin því yfir að verk-
smiðjunni í Belfast hefði veriö lokað
og fyrirtækið væri hætt störfnm.
Þetta er í rauninni allt eðlilegt nema
kókain-salan.
Menn verða ríkir og menn fara á
hausinn — þ.e.a.s. fyrirtæki þeirra,
og þykir ekki tíðindum sæta. Én allt í
einu verður De Lorean frægasti
maður Ameriku út af peningamálum
sínum. Til dæmis um þann skurk
sem mál hans hefur vakið má nefna
að tvö virt vikufréttarit, Time og
Newsweek, birta greinar um De
Lorean með kápumyndum af
höfðingjanum, vitna í dómara, sem
vildi ekki lækka tryggingargjald á
þeirri forsendu að ekki byggðu menn
iðnað á bökum kókaín-neytenda, og
láta eins og meiriháttar þjóðmál sé á
ferðinni. Og kannski er þetta meiri-
háttar þjóðmál í Ameríku. Hver veit
nema að goðsögnin um ameriska
drauminn hafi líkamnast í De
Lorean með þeim hætti, að menn þar
vestra standi nú frammi fyrir því að
gegndarlaus auðhyggja gerir ekki
alla hluti leyfilega.
Éins og venjan er um rika amer-
iska drengi þá átti De Lorean fót-
boltalið í San Diego, en seldi sinn hlut
„með tapi”, þegar hann þóttist þess
fullviss að fótboltaliðið neytti eitur-
lyfja. Eftir það mun bann líklega
hafa látið lita á sér hárið og lyfta
andlitinu, eða kannski var það á
þeim árum, sem samstarfsmenn hjá
GM minnast enn, þegar hann geröist
einskonar framkvæmdastjórahippi
og skyldi við konu sina eftir fimmtán
ára hjónaband. Hann er nú giftur
einhverri tískuskvísu, sem ætlar að
fara að leika Élisabeth Taylor í
sjónvarpsþáttum.
Saga De Lorean er amerísk upp á
besta máta. Hann var ákveðinn í að
halda verksmiðjunni í Belfast á floti,
og þess vegna er sagt að hann hafi
blandað sér i kókaín-viðskipti, en
þau eru sögð gera hálfvita að
miiljónamæringum og milljónamær-
inga að hálfvitum nú þegar drauma-
drengur Ameríku, De Lorean hefur
látið fallerast. Við sem horfum
stundum á Dallas-þættina í s jónvarp-
inu sjáum við samanburð, að J.R.
Éwing er eins og pissudúkka við hlið-
ina á De Lorean, enda hálfgerður
heimilisvinur tslendinga. Báðir eru
þeir fulltrúar draumsins um pening-
ana og einstaklingsframtakið, sem
hefur þá náttúru að fara stundum
fram úr sjálfu sér við mikla undrun
þeirra, sem halda að peningagræðg-
in geti verið endanlegt form
þjóðfélagsskipunar.
Svarthöfði.