Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1982, Blaðsíða 13

Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1982, Blaðsíða 13
DV. FOSTUDAGUR 5. NOVEMBER1982 nKTOBEBW£. de\lururohei'sug*s'“' Wi>»K» srsónulegti Hippo"*”5 'St óöruggt a& -s-sa; •ss&*s3tíff5s asssss— S?aiiS 5tf@£«£ StfSSi 1 SfSSÍS"*'*"w> Sí« - SssöJStfS^ «—•-»* s«,.. ld tis&ss&i&ss. "5I5-; t,»eodin9®f7nhettbrlgW.ytl^i'W toto v«r»ö S“J*^ ^Us » ' möU'óVur st I a sainaUm* oRh'Xr aö þv> 80 sem vervó v*n • nyía ^V^öövunuir 1 á lstandi vlrJ,fj5S«k,»akeri» * hjá\P ‘Vrir *“na * -■.-SSSS--HÍ SiSSSt- *•—•*■ .aro^«^“^vsero sííflssts r rt» l!™ í i*“„, k»»' *r . .,cftnum w«í' -«”* „ i«\uu. :^*rlenSrS- 'C \ Keri' **l“*isV Islendii'Rum \ sSiíffíííSiSC \ ínssií' ■ Dósentinn. at bÍY9öon SkarpasW « rar Wiveku Elrro hennar inna öanJMittf «»** kom t« ** Sítfft Emt" firauers --1 =5=55 tilanna. legRÍ3 .. r„, *>*'*“ IS mU-JJÍfi »*r'*;TL< SSÍUw • Undanlarna ur sVaNÖ un Wöftum, i reíTJrtííw"***1 'gfegs-S j SlöV. I<senl*í«í ÖU * sV'pB&a' I Vkóm‘>utuSl°^'uri dr Kimer. \ JÍ,n£n>“r;^S ”.6 s™ * . si«*C!. »«2Íé ss-beíssa&s 'ss£rjz&~xr- i.*** “íff ><“„t SSSSii-'- intlúensa" 'lungnabólga ónvannúöiegr ^ Wa UVIÖ i °\Va6 cr ómannu^ ^ cvmæ I sgtfí^ 1 u"" • . . ,uiur \unr*óa" *' ,u UanmR^'d'f a6 nurK \ i íaindi og cr ‘,eívjlevVatri''MU; ft H.W. 1*» *‘Jpvrt'1 '"“-í Tim"is'**kr’!"9í!« 1 uo»» vlí [rtlrttrt** rl„ 'y,« S?í-SfeííS revna ati imro» » 1 þvV hvem'R S-£*íC-,ííSS s^sSssstS noUVvumveguroÍ^r ^ Ueiisug»' *-w-£S? '*inb“'“r"o. 5^-ftSS*— irauer - ^ “^yningar uVar ^^itirsiuRerf^ íí'^r' TrtW»r«'"' jösu þórl , siW ein- . nokivurs -ir.u ári aö uVan i>ms '8. iJrUnar iror. ~n i trit'm® sm Stasf'SSiíffír rÆríísrstíj-s , Uedberg. í*rV i*V*t« barnasiua- ' «*>*',.rsflfsi • vil aó riuUa bama- ó'e». '»®£Kbwrf1""' dnoUWa JÓlavhring* # ,fur !»me *" ^STwp »»**l"‘“ ffÖSyi-ftSiS JU" ***" "*r* Gunniaugur lónssonsKn tráSVll'i05 .»w>hj gæslunnar. Jafnframt er ljóst að heimilislækningar verða ekki ein- göngu stundaðar í heimahúsum og með þeim áhöldum sem hægt er að taka með sér í lítilli læknatösku. Heimilislæknar leggja einnig ríka áherslu á það, að einstaklingar og fjölskyldur velji sér einn og sama lækninn, sem starfandi er við heilsu- gæslustöð. Þessi þáttur verður því óbreyttur frá fyrra kerfi (númerakerfinu) nema hvað varðar greiðslufyrirkomulag til lækna. Krabbameinsleit á heilsugæslustöðvum Hér að ofan er einnig talað um hópskoðanir og skipulega sjúkdóma- leit. Á heilsugæslustöðvum er góð að- staða til slíkra hluta t.d. til þess að sinna fyrirbyggjandi s júkdómum frá hjarta- og æðakerfi eða til greiningar á krabbameini. Þaö væri slæm þjónusta ef senda þyrfti alla Islendinga á einn stað í Reykjavík, t.d. Hjartavemd, eða til Leitarstöðvar Krabbameinsfélags Islands í slíkar skoðanir. Þessu hlut- verki hefur þegar verið sinnt á heilsugæslustöövum enda þarf yfir- leitt ekki flókin tæki til slíkra hluta né sérhæföa kunnáttu. Hins vegar má að gefnu tilefni nefna, að vegna þess hve seinlega hefur gengiö að byggja upp heilsugæslukerfið á Stór- Reykjavíkursvæðinu hefur álagiö aukist á Leitarstöö Krabbameins- félagsins og e.t.v. hjá Hjartavernd. Vonandi verður hægt að minnka álagiö á þessar stofnanir þegar heilsugæslukerfinu hefur að fullu verið komið á hér á höfuðborgar- svæðinu. Reynslan hér á landi I upphafi greinar GAJ er talaö um seinheppni Islendinga, samanber til- vitnun hans. „Á sama tíma og heil- brigðisyfirvöld á Islandi virðast stefna að því að leggja niöur heimil- islæknakerfið og innleiða þess í stað kerfi, sem margir telja að sé sniöiö eftir sænskri fyrirmynd er ljóst orðið að almenningur hér í Svíþjóð, að minnsta kosti í Lundi og nágrenni er hundóánægöur meö það heilsu- gæslukerfi, sem hann býr við.” Islendingar hafa nú margra ára reynslu af heilsugæslulækniskerfi og má þar nefna staði svo sem Húsavík, Egilsstaði og Asparfell í Reykjavík. Starfsemin á Egilsstöðum hefur vakið verðskuldaða athygli á Norð- urlöndum. Má því segja að við séum komnir langt á undan Svíum í viss- um þáttum heilsugæslu og að þeir hafi á ýmsum sviðum getað dregið lærdóm af gangi mála hér á Islandi. móttökum fyrir sjúklinga í tengslum við sjúkrahús. Árið 1978 var talið að um 60% allra samskipta viö lækna væru í tengslum við slikar stofnanir. Svíar voru orðnir óánægðir með þetta fyrirkomulag og söknuðu síns gamla heimilislæknis „huslákaren”, eins og GAJ bendir réttilega á í grein sinni. Til gamans má nefna, að Islendingur, Guðjón Magnússon, nú- verandi aðstoðarlandlæknir, tók þátt í rannsóknum í Svíþjóö um þessi efni og benti á þessa óheillavænlegu þróun, þar sem sýnt var aö minnka mátti aðsókn að sjúkrahúsum með því að efla heilsugæslulækningar. I ítarlegri skýrslu nefnda á vegum heilbrigðisráðuneytisins sænska (Huslákare — en enklare ech trygg- are sjukvárd. Statens offentliga ut- redningar 1978:74) um þessi mál var komist að þeirri niöurstöðu, aö ein- faldasta, vinsælasta og ódýrasta formið á frumheilsugæslu væri aö efla hinar almennu heimilislækning- ar. Þessi mál eru nú í örri þróun í Sví- þjóð. Þar er hins vegar mikill skort- ur á heilsugæslulæknum. Fjarlægðir innan heilsugæslusvæðisins eru víða geysilega miklar, oft yfir 40 km og sumstaðar er þar aðeins einn heilsu- gæslulæknir (ailmánlákare) fyrír hverja 10 þúsund íbúa. Á þessum stöðum hefur því verið ókleift að sinnavitjunum. Á ráðstefnu Læknafélaga Noröur- landa I Osló í sumar voru þessi mál til umræðu og stefna Svíar sem og aðrar Norðurlandaþjóöir að því aö einn heilsugæslulæknir verði fyrir hverja 1.500—2.000 íbúa ákveðins svæðis. Lokaorð Nokkurra ára reynsla hefur nú fengist af heilsugæslukerfinu á Is- landi. Ekkert bendir til þess að þjón- ustan hafi versnað, oröið ópersónu- leg eða þung í vöfum hér á landi nema síður sé. Aukin menntun og starfsaðstaða heilbrigðisstarfsfólks á heilsugæslustöð mun draga úr heildarkostnaði læknisþjónustu þegar starfsemin er fullmótuð. Fólk kann vel að meta, að á slíkum stöð- um er yfirleitt hægt að leysa heilsu- vanda þeirra, er þangaö leita á staðnum. Það sleppur þá við að þeyt- ast á milli stofnana til aö fá úrlausn sinna mála. Nú þegar uppbyggingu heilsu- gæslukerfisins er langt komið úti á landsbyggðinni er tími til kominn aö íbúar höfuðborgarsvæðisins fái einn- ig aö njóta sömu þjónustu. Jóhanu Ág. Sigurðsson, læknir Hafnarfirði. Þar sem vel hefur tekist til hefur verið hægt að bjóða upp á betri og ódýrari þjónustu. Fólk hefur getað fengið afgreiðslu sinna mála á einum og sama staðnum og tilvísunum til sérfræðinga hefur stórfækkað. Til dæmis má nefna að ef bam, það sem býr í Mosfellssveit fær smásár, er hægt að veita því alla þjónustu á heilsugæslustöðinni þar. Ef hins vegar svipaö óhapp á sér stað í Hafn- arfirði, þar sem engin aöstaða er fyrir hendi, verður viökomandi að fara til Slysavarðstofu Borgarspít- alans og er þar iöulega margra klukkustunda biö. Heilsugæsla í Svíþjóð Þar sem ég dvaldi við nám í heilsu- gæslulækningum i Sviþjóö í 5 ár er ég allvel kunnugur þróun mála á því sviði. Ekki þykir mér ástæða til að rengja ummæli greinarhöfundar um þær blaöadeilur, sem eiga sér stað í Svíþjóð, en þykir þó rétt að taka fram eftirfarandi: Upp úr 1940 einbeittu heilbrigðis- yfirvöld í Svíþjóð sér að því aö byggja upp sérfræðiþjónustuna meö en þar mátu stjórnskipaðir mats- menn eignarnámsbóta jörðina á 1,3 milljónir króna, en dómkvaddir matsmenn mátu hana á 16,3 millj- ónir króna. Sjálfsagt teldu vinstri menn lægri fjárhæðina sanngjamt verö! Margir hafa gert athugasemdir um of háar eignarnámsbætur. Sú gagnrýni er oftast byggð á misskiln- ingi, en of langt mál er aö rökstyðja það hér. Hins vegar verður að vara við bótaákvæðum eins og nú á að gera, — það opnar leið til víðtækrar þjóðnýtingar. úrskurða um embættistakmörk yfirvalda út í bláinn. Þvert á móti var það gert af brýnni nauðsyn og af reynslu. Ákvæðið hefur vissulega sannað ágæti sitt og fyllsta þörf aö halda þvíáfram. En einhverjir spekingar í stjórnar- skrámefnd hafa fengiö aöra nefndarmenn til þess að breyta þessu ákvæði og verður lagt til að lögsaga dómstólanna verði vemlega þrengd. Notum prófkjörin Þessar tvær frásagnir un störf stjómarskrámefndar sanna betur en nokkuð annað að bregða verður skjótt við og koma í veg fyrir að alþingismenn setji landinu nýja stjórnarskrá. Vandamálið er, hvemig er hægt að stöðva þennan leik. Þá vill svo vel til að prófkjör em að hefjast. Nú eiga kjósendur aö standa Skerða lögsögu dómstóla I stjómarskránni er ákvæði um að dómstólar eigi úrskurðarvald um embættistakmörk yfirvalda. Dóm- stólar hafa iðulega dæmt um þessi embættistakmörk og ónýtt stjóm- valdsaðgerðir, sem brutu í bága við lög eða vom gerðar með röngum hætti. Stjómmálamenn hafa hins vegar margir óskað eftir því að fá að úrskurða endanlega um þrætur manna ef þrætan er á sviði stjórn- sýslu. Ef það er gert, stóreykst hætta á misbeitingu valds, enda gegn öllu réttaröryggi að þannig sé fariö að. Dómurum var ekki gefið vald til að • „Stjórnarskrámefnd vill minnka verad eignarréttar og skerða lögsögu dóm- stóla,” segir Haraldur Blöndal í grein sinni. „Þessi áform sanni, að þjóðfundur sé nauðsyn- legur.” Við fundarbyrjun hjá stjórnar- skrárnefnd. Gunnar Thoroddsen, formaður nefndarinnar og Jón Baldvin Hannibalsson. — Höfundur greinarinnar teiur störf nefndarinnar sýna að taka verði á málum með nýjum hætti. saman og leggja einfalda spumingu fyrir frambjóðendur í prófkjörum: „Styður þú, frambjóðandi góður, kröfur okkar um þjóðfund? Ef þú gerir það skal ég kjósa þig, en ef þú vilt það ekki þá neyðist ég til þess að kjósa aðra frambjóðendur, sem vilja taka uppþessa kröfu á þingi.” Ef til vill finnst mörgum að hér sé lögð til of harkaleg aðgerð. Margir alþingismenn séu fyllilega hæfir til þess aö vega og meta, hvað rétt sé að gera í stjórnarskrármálinu. En spurningin er ekki um það. Þær fréttir, sem berast frá stjómarskrár- nefnd, benda eindregið til þess að þar fari fram hrossakaup um gmnd- völl þjóðfélagsins í pukri og meö undirmálum. Slíkt verðuraðstöðva. Ástand efnahagsmála er vissulega mjög slæmt í dag og það getur versnaö. En betra er þó að búa við tímabundna nauð, ef bjart er undan heldur en gera samning um að redda hlutunum i horn i bili, en láta i staðinn grundvallarréttindi, — réttindi, sem em hornsteinar borgaralegs þjóöfélags á Islandi. Haraldur Blöndal.

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.