Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1983, Blaðsíða 10

.fser H^HM.wovr e hijoaohaouaj vn
DV. LAUGARDAGUR 5. NOVEMBER1983.
Kjartan Ragnarsson er aö koma
ofan af Skaga. Þar var hann aö gera
nokkuð sem hann hefur aldrei gert
áöur, aöleikstýra áhugaleikflokki.
Annars hefur hann tekiö sér flest
annaö f yrir hendur í leikhúsi.
Þaö er Skagaleikflokkurinn sem
hann stýröi, og viðfangsefnið var
Eðlisfræðingarnir eftir svissneska
leikritaskáldiö Frederich’ Dii; ren-
matt.
,,Eg fékk sjálfur aö velja þetta leik-
rit til æfinga, en þetta stykki finnst
mér vera alveg afbragð aö eöli og upp-
byggingu. Diirrenmatt er magnaöur
höfundur aö mínu áliti og í miklu uppá-
haldi hjá mér,” segir Kjartan í stuttu
spjalli sem blaöamaður átti viö hann í
vikunni. Og Kjartan heldur áfram aö
tala um verkið.
„Þetta er sakamálaverk, ákaflega
fyndið á köflum þó alvaran hvíli jafnan
aö baki. Og svo hefur þaö sérlega
sterka skírskotun til þeirrar friöarum-
ræöu sem haldið hefur veriö uppi á síö-
ustu misserum. Þaö ætti því aö hitta í
mark.”
— Hverterefni verksins?
„Þaö fjaliar um eölisfræðinga sem
lenda inni á vitlausraspítala. Þeir eru
allir meira og minna truflaöir af kjarn-
orkuvopnakapphlaupinu og eigin upp-
götvunum í því sambandi.”
Það er þetta með sam-
hjálpina...
— Hvernig er svo aö leikstýra
áhugafólki í fyrsta sinni á ævinni?
„Þaö er satt aö segja mjög skemmti-
legt. Þaö lukust eiginlega upp fyrir
mér dyr að nýjum heimi þarna uppi á
Skaga. Þetta áhugafólk hefur alveg
ótrúlegan kraft, og þessi ógnarkraftur
á sér örugglega ekki neinn líkan ann-
ars staöar á jörðinni. Aðstandendur
leikhússins fórnuðu gjörsamlega öllum
sínum frítíma í tvo mánuöi fyrir upp-
setningu verksins. Þaö var unnið
stanslaust frá fimm á daginn fram
undir miönætti alla daga í átta vikur.
Eftir á aö hyggja finnst manni ótrúlegt
aö fólkiö hafi lagt þetta erfiði á sig til
þess eins aö koma upp einni leiksýn-
ingu. En, þaö er þetta með samhjálp-
ina, hún virðist geta áorkað öllu.”
— Þú hefur gert töluvert aö því aö
leikstýra atvinnufólki. Er kannski
skemmtilegra aö setja upp verk með
áhugamönnum?
„Þaö veit ég nú ekki. Þetta eru svo
ólíkir hlutir við aö f ást.
1 atvinnuleikhúsi getur maður kraf-
ist miklu meira af leikurunum en í'
áhugaleikhúsi, enda eru þeir flinkari,
kunna meira og eru reyndari. Aðstað-
an er líka allajafna miklum mun betri í
atvinnuleikhúsunum. Á móti kemur
þessi ofsalegi innblástur fólksins í
áhugaleikhúsunum, þessi ofuráhugi og
svo þetta jákvæöa andrúmsloft sem
gerir þaö aö verkum aö stykkið vinnst
af meiri gleði og nautn en þegar aöeins
er veriö aö vinna fyrir laununum sín-
um.
Þetta er sem sagt hvorttveggja mjög
skemmtilegt, bara mismunandi
skemmtilegt.”
Eigin verk og annarra
— Hvort er nú meira vandaverk aö
setja upp eigið verk eða annarra?
, ,Þaö tekur mann mun lengri tíma aö
komast af staö meö uppsetningu verka
eftir aöra en mann sjálfan. Þetta staf-
ar af því aö nauðsynlegt er að geta til-
einkað sér verk annarra jafn vel og um
eigið verk væri aö ræöa. Og þaö tekur
sinn tíma, á meöan maður hefur allar
hliðar eigin verks á hreinu fyrir upp-
setningu þess.
Það er eins meö áhugaleikhús og at-
vinnuleikhús og er meö eigin verk og
annarra. Þaö er mismunandi
skemmtilegt og jafnframt erfitt aö fást
viö þessa tvo hluti. Auövitaö fær
maður ofsalega mikiö út úr því aö setja
upp sín eigin verk og binda þannig
endahnútinn á þau. Þaö getur lika
oröið dáh'tiö þreytandi til lengdar aö
fást aöeins viö eigin verk. Það er góð
hvíld í því aö leikstýra stykkjum eftir
aðra. Góö reynsla með. Maöur má jú
ekki fást of mikið viö sjálfan sig.”
„Leihhtís er
starf öfganna99
— Spjallad vid Kjartan Ragnarsson eftlr
f yrstu leikstjórn hans með áhugaleikf lokki
Leikrit eru eins og spenn-
andi mataruppskrifir...
— En áttu auðvelt meö að skila þín-
um leikritum í hendur annarra leik-
stjóra. Séröu ekki eftir þeim?
„Oft sé ég eftir þeim. Þar er þá eigin-
girnin aö verki og hitt h'ka aö þegar
maöur skrifar verk þá myndast alltaf
innra meö manni einhver hrein upp-
setning aö leikritinu sem manni finnst
aö sé hin rétta og besta. A móti þessu
kemur skemmtun og oft á tíðum lær-
dómur sem draga má af því hvemig
aðrir taka til viö að fullkomna manns
eigiö verk. Aörir en maöur sjálfur eiga
líka auðveldara meö aö koma auga á
galla verksins sem þeir geta svo bætt í;
sinni uppsetningu.
Æth ég veröi samt ekki að teljast
óttalega eigingjam í þessum efnum.
Ég játa fúslega aö ég kvelst töluvert
þegar ég fæ ekki aö leikstýra mínum
eigin verkum. Sjáðu til, leikrit eru eins
og spennandi mataruppskriftir. Þaö er
svolítið ömurlegt aö semja hverja á
fætur annarri en fá aldrei aö kokka
þær.”
Skrifa ekki leikrit af
skyldurækni
— Á allra síöustu árum, Kjartan, þá
hefuröu skotist upp á stjömuhimininn
yfir Islandi sem eitthvert fremsta og
vinsælasta leikritaskáld okkar. Og þaö
afkastamesta. Þú átt orðið átta leikrit
á fjölunum, og það níunda er sjón-
varpsleikritið Matreiöslumennimir
sem sýnt verður um næstu páska. Ertu
sívinnandi?
„Eg veit ekki hvort ég má heita sí-
vinnandi í leikritasmíðum. Vissulega
er ég alltaf að hugsa um það hvaö hægt
sé aö taka fyrir og hvaö ég geti skrifaö
um. Þessar hugsanir hafa leitað mjög
sterkt á mig síöustu vetur á meöan ég
hef unnið fullt starf í Iönó sem leikari
og leikstjóri. Þaö hefur svo einhvern
: veginn oröið svo aö á vorin hef ég
staöiö upp fullur af hugmyndum. Og
sumrin hafa orðið eitt skriferí, sem
endaö hafa i fullbúnu leikriti aö hausti.
: Þetta hefur komið svona af sjálfu sér,
mest óafvitað, ekki með neinum remb-
ingi vona ég. Eg skrifa ekki leikrit af
neinni skýldurækni.”
Þetta skýrist allt með vorinu
— Þaö er aö koma hvítur vetur,
Kjartan. Fara þá ekki hugmyndir aö
nýjum verkum að fæöast innra meö
þér?
„Jú, ég finn aö það eru nokkrar
þegar farnar aö kitla mig. Og reyndar •
er fjöldinn allur af hugmyndum að
■ velkjast um í kollinum á mér. En þær
eiga eftir aö skýrast og sumar aö
gleymast.
Sjáöu til, þaö eru svo margir þættir
sem leita á mann sem ákvaröa hvert
viðfangsefnið veröur. Hvað verður
ofan á. Þaö eru þættir eins og alþjóöa-
máhn, innanlandsástandið, stefnan í
leikhúsunum þetta og þetta misserið,
• og svo persónuhagir manns sjálfs og
. sálarástand. Þessir þættir verka svona
sitt á hvað á mann. Þaö er aldrei aö
vita hver þeirra kemur til meö að
verka mest, og þannig jafnframt hvers
eölis mitt næsta verk á eftir aö verða.
En þetta á allt eftir aö skýrast meö
vorinu. ..”
t Leiðinlegt á stundum
! — Að lokum, Kjartan. Er aldrei
, leiðinlegt aö vera leikhúsmaöur?
„Jú, jú, mikil ósköp sem þaö getur
verið leiðinlegt á stundum. Þaö getur
hver maður ímyndaö sér hversu hrút-
leiðinlegt er aö segja brandara sem
enginn hlær aö. Og það brandara sem
maður hefur æft í marga mánuöi.
Lélegan brandara sem maður svo
neyðist til aö sýna oftar en einu sinni.
En þetta er líka þaö sem gerir leik-
hús spennandi. Leikhús er nefnilega
starf öfganna. Þegar vel tekst til er
þaö ofsalega skemmtilegt en á hinn
■ bóginn getur þaö beinlínis verið niöur-
lægjandi þegar miður tekst til. ”
— En við vorum að tala um Eðlis-
fræðingana eftir Diirrenmatt. Hvenær
frumsýnir Skagaleikflokkurinn þá?
„Á föstudagskvöldið með pompi og
prakt.” Sem sagt, í gærkvöldi.