Dagblaðið Vísir - DV - 05.11.1983, Blaðsíða 12

12
SUNNUDAGS
Bingó verður i Vikingasai
Hótel Loftleiða ki. 2.30
Sunnudag, 6. nóv.
Verðmæti vinninga
kr. 22.600.
Vöruúttektað
verðmæti kr. 7.000.
Veiunnarar fatlaðra fjölmennið.
IÞRÓTTASAMBAND FATLAÐRA
STJÓRNKERFI
REYKJAVÍKURBORGAR
Nefnd á vegum borgarstjórnar vinnur aö endurskoðun á
stjórnkerfi borgarinnar. Borgarbúum, íbúasamtökum og
öðrum hagsmunafélögum, sem vilja koma með ábendingar
eða tillögur um tengsl milli íbúanna og yfirstjórnar borgar-
innar, er bent á aö senda nefndinni hugmyndir sínar c/o skrif-
stofu borgarstjóra fyrir6. des. nk.
BORGARSTJÓRINN I REYKJAVÍK,
3. nóvember 1983.
FJÁRHAGSÁÆTLUN
REYKJAVtKURBORGAR 1984
Nú stendur yfir gerð fjárhagsáætlunar Reykjavíkurborgar
fyrir árið 1984. Athygli borgarbúa, svo og hagsmunasamtaka
(t.d. íbúasamtaka), er vakin á að óskir, tillögur og ábending-
ar, varöandi gerð fjárhagsáætlunarinnar, þurfa að hafa borist
borgarráöi fyrir 18. nóvember nk.
BORGARSTJÓRINN í REYKJAVÍK,
3. nóvember 1983.'
OPIÐÍ DAG KL. 10-16.
SELJUM IDAG
SAAB 900 GLi '82, 4-dyra, brúnn, S gira, ekinn 20.000
km.
SAAB 900 GLS '81, 4-dyra, rauður, 4 gira, ekinn
17.000 km.
SAAB 900 GLS '81, 4-dyra, drappiitaður, 4 gira. Á mjög
góðu verði.
SAAB 900 GLS '79, S-dyra, guiur, 4 gira, ekinn 67.000
km.
SAAB 99 GL '82, 4-dyra, silver, Sgira, ekinn 18.000 km.
SAAB 99 GLi '81, 4-dyra, ijósbiár, 4 gira, ekinn 28.000
km.
SAAB 99 GL '80, 4-dyra, dökkbiár, 4 gira, ekinn 48.000
km.
SAAB 99 GL '79, 2-dyra, guiur, 4gira. Á góðu verði.
SAAB 99 GLS '78, 4-dyra, Ijósblár, 4gíra, ekinn 105.000
km.
TÖGGURHF.
SAAB UMBOÐIÐ
BÍLDSHÖFÐA 16.
Símar: 81530—83104.
DV:míÖXá'ÖÁ'GÍÍJá5:,NÓVElýfBEk'lé83’n
Bókakynning DV Bókakynning DV
Kallaður
heim
Sýnlshorniir
nýrri skáldsögu
Agnars Þóröarsonar:
Hjá Almenna bókafélaginu kemur út skáldsag-
an KALLAÐUR HEIM eftir Agnar Þórðarson.
Þessi saga gerist í Vestmannaegjum og fjallar
um ungt fólk sem dvalist hefur úti í Evrópu og
lentþar ígmsu misjöfnu og um miðaldra Vest-
mannaeging af konsúlsœttinni sem lengi hefur
búið í Bandaríkjunum en vill nú setjast aftúr að
í heimabgggð sinni. En þá gerast þessar undar-
legu náttúruhamfarir, gosið. Vestmannaegingar
ibregðast við eins og alþjóð er kunnugt, en hvað
gerist hjá þessu rótslitna hassfólki sem faer slík-
ar móltökur? Sagan er spennandi og með dular-
fullu ívafi.
Eldgosið og baráttan við það er stöðugt á bak-
sviði sögunnar og kemur það allt fram eins og
atburðirnir gerðust. Kaflinn hér á eftir er dœmi
um það.
Þaö var ekki flugveður næstu daga
til eyja og Andri gat meö góðri sam-
visku slæpst í borginni eins og forðum,
hitt félagana á kaffihúsum, stundaö
bíóin og bókasöfn, hlustað á músík og
snuddaö í bókabúöum. Honum fannst
nú aö tíminn sem hann haföi verið í
burtu heföi verið miklu lengri en í
raun, en hann varö aö snúa aftur,
annað kom ekki til greina meðan Sara
væri þar enn. Auk þess þurfti hann aö
ganga frá ýmsu fyrir móður sína.
Á leiðinni í flugvélinni var hann sam-
ferða nokkrum vísindamönnum sem
voru viö rannsóknir á gosinu og útlend-
um sérfræðingum.
Var honum sagt aö einn þeirra væri
heimsfrægur eldfjallafræðingur kom-
inn til landsins á vegum Sameinuöu
þjóöanna.
Hafiö var úfið og grátt fyrir neöan þá
og flugvélin tók aö kastast til þegar
þeir komu inn yfir eyjarnar.
Vísindamennimir reyndu aö benda
eldfjallafræöingnum á eldfjalliö sem
var að mestu hulið dökkum reykjar-
mekki og hvítum gufubólstrum, en
þegar þeir lækkuöu flugiö mátti greini-
lega sjá svarta hraunbreiðuna á eyj-
unni sem þakti hlíðarnar niður frá nýja
f jallinu og haföi lagt undir sig austasta
hluta bæjarins allt að hafnargarðinum,
en síðan tóku húsaraöir viö undan
hraunjaðrinum, beinar götur og smá-
hús með risi og kvistum og stærri
byggingar, skólar og spítalabygging,
líkt og þama gengi allt sinn vanagang.
En þaö kom fljótlega annað í ljós
þegar þeir óku í bil flugfélagsins ofan
frá flugvellinum og niður í hálf-
kaffærðan og mannlausan bæinn, firrt-
an öllu lifi, gluggamir eins og brostin
augu, hvergi böm aö leik, hvergi konur
á tali, hvergi iöandi lif, ekkert nema
menn að mokstri á kolsvartri gjósku
ofan af þökum húsanna.
Eldfjallafræðingurinn dr. Tazieff
sagöi á skríkjandi ensku frá reynslu
sinni af gosi i Etnu, þar sem hann haföi
starfaö á vegum ítölsku ríkisstjómar-
innar. Hafði hraunið þar verið léttfljót-
andi og því möguleiki þar að beita
sprengingum til að hafa áhrif á fram-
rás hraunflóðsins, en það varð þó ekki
úr því vegna þess að vínbændur i fjalls-
hlíðunum lögðust gegn því, enda fór
svo aö hraunflóðið rann óhindrað yfir
vínekmmar og ávaxtalöndin, svo að
allt huldist hrauni og mannvirki
eyðilögðust.
Honum var bent á dæluskip fyrir
utan höfnina og sjókælinguna, en hann
hristi höfuöið og sagði að hún væri ekki
til neins, hann hefði sjálfur reynt hana
á Etnu án nokkurs árangurs.
Þeir óku niður að hótelinu þar sem
var farþegamiöstöö og þaöan upp að
gosstöðvunum.
Jarðfræðingur útskýrði fyrir dr.
Tazieff hvernig fjalliö hefði hlaöist upp
kringum gíginn þar til barmamir
hefðu verið orðnir svipaðir á hæð, en
þá tók barmurinn sem sneri að nokkm
leyti til bæjarins að síga fram og hefði
hann haldiö áfram þeirri stefnu um
hálfan kílómetra, skáhallt á bæinn, en
á því svæði hefðu öll hús verið komin
áður undir gjósku. Við þetta hefði
fjallið lækkað, en gosiö sjálft hefði
verið í miiuia lagi undanfarna daga og
rynni hraun í norðaustur til sjávar þó
að eitthvað bæri á hraunlænum sem
rynnu til vesturs að efsta varnar-
garðinum. Menn höföu lagt þangað
nýjan veg í stað hins sem hafði horfið
undir hraun og beittu jarðýtum við að
koma upp varnargarði, þó að öllum
væri ljóst að garðamir hefðu ekki mik-
ið viðnám þegar hraunið skriði fram af
heljarkrafti.
Leiðslur lágu þarna frá höfninni
langa leið á brattann, en bunustokks-
menn beindu slöngum sínum þar sem
þeir komu auga á hraunglóö eöa eim-
yrju.
Hávarður sem var í fylgd með eld-
fjallafræðingnum sagði honum að
reynt væri aö útvega sérstakar leiðslur
frá Texas sem notaðar væm við olíu-
vinnslu og gætu flutt margfalt meira
magn en þær leiöslur sem þeir höfðu
notast viö nú, en doktorinn svaraði að
það myndi þó ekki koma að neinu liði.
Þegar honum var bent á aö hraun-
skriðið í átt til innsiglingarinnar virtist
hafa stöðvast vegna sjókælingar dælu-
skipanna sagði hann að til þess lægju
aðrar ástæður.
Eftir kvöldverð í mötuneyti gagn-
fræöaskólans var efnt til fundar með
eldfjallafræðingnum.
Dr. Tazieff, grannur maður og frem-
ur lágvaxinn með stórt nef í sólbrúnu
andliti, leit yfir hópinn sem hafði
fengið sér sæti í skólastofu fyrir fram-
an púltið hjá honum.
Hann tók sér krít í hönd og byrjaði að
teikna á svarta töfluna. Fyrst teiknaði
hann eyjuna eins og sker upp úr
hafinu, eyjan stóð á strýtu sem hafði
myndast úr hafsbotni ofan á jarð-
skorpunni. Hann teiknaði þykkt jarð-
skorpunnar sextíu til sjötíu kílómetra,
en þar fyrir neðan tók við 1500 stiga
heitt basaltlag, sem haf ði rutt sér leið í
gegnum þykka jarðskorpuna og upp í
gegnum felliö á eyjunni uns þaö fékk
útrás í þessu eldgosi sem væri að
leggja byggð eyjarinnar í eyði.
Enginn mannlegur máttur fengi
rönd við reist þessari hrikalegu útrás
úr iðrum jarðarinnar svo djúpt að
komna, sagði dr. Tazieff og fékk sér
vatn að drekka eftir að hafa lokiö
þessum inngangi.
Þunnt hárið huldi varla móleitan
skallann á honum.
„Hér dugir ekki annað en að vera
raunsær,” hélt hann áfram og setti
vatnsglasið aftur frá sér.
„Það er óhjákvæmilegt að gera sér
grein fyrir því að bærinn er dauða-
dæmdur og aðeins spursmál hvenær
hann muni gefa frá sér seinasta and-
varpiö. öskufallið getur valdið hægu
andláti og bærinn horfið undir ösku á
næstu tveimur mánuðum ef vindátt
verður óhagstæö — eða það getur gerst
mjögsnögglega.”
Það mátti sjá að mönnum brá við svo
afdráttarlausan dauðadóm yfir byggð
sem þeir höfðu reynt að bjarga í marg-
ar vikur og talið sér trú um að nokkuð
heföi áunnist.
Doktorinn benti á að gosið í Surtsey
hefði staðið í f jögur ár og miklar líkur
á að þetta gos myndi haga sér á svipað-
anháttog það.
„Þá vil ég vara ykkur við þeirri
hættu sem gasið er vísbending um,”
hélt hann áfram. „Eyjan er greinilega
að hækka eins og eggjafrauð. Metra
langar sprungur hafa fundist í aðeins
nokkurra daga gömlu hrauni og
svipaðar sprungur geta leynst undir
öskulaginu i bænum. Gasið er bráöban-
vænt eins og rottudauðinn í kjöllurum
húsa er órækt vitni um, fólkinu stafar
af því mikil hætta sem ekki er hægt að
vara nógu stranglega við...
Hann fékk sér aftur sopa af vatns-
glasinu og barkakýlið varð mjög
áberandi þegar hann kyngdi.
,íln gasið getur líka bent til þess að
likur séu á öðru gosi í miðjum
bænum,” hélt hann enn áfram,