Dagblaðið Vísir - DV - 06.02.1984, Blaðsíða 10

10
DV. MÁNUDAGUR 6. FEBRUAR1984.
Útlönd Útlönd Útlönd Útlönd
Umsjón: Gunnlaugur A. Jónsson
Hálf milljón íranskra flóttamanna bíður í Tyrklandi:
SVÍAR STÖDVUÐU 70
ÍRANSKA FLÓTTAMENN
—á f lugvellinum í Istanbul með ólögleg vegabréf
Sjötiu íranskir flóttamenn voru á
dögunum stöövaðir á flugvellinum í
Istanbul af starfsmönnum sænska
utanríkisráöuneytisins. Svíarnir
voru komnir til Istanbul í þeim til-
gangi aö freista þess að stöðva sívax-
andi straum „ólöglegra” íranskra
flóttamanna til Svíþjóöar. Sænsku
embættismennimir tóku sér stöðu
viö afgreiösluborð tyrkneska flug-
félagsins Turkish Airlines og
könnuöu þar vegabréf þeirra far-
þega er voru á leið til Svíþjóðar.
Arangurinn varö sá að sjötíu flótta-
menn voru stöövaöir þar sem vega-
bréf þeirra reyndust fölsuð.
Rúmlega tvö hundruö íranskir
flóttamenn hafa komiö til Svíþjóðar í
ár eftir sömu leið og hinir óheppnu
landar þeirra hugöust fara, þ.e. frá
Istanbul til Rastrup-flugvallar í Dan-
mörku og þaðan til Arlanda-flug-
vallaríSvíþjóð.
Talsmenn sænska utanríkisráöu-
neytisins fullyrða að þeir vilji ekki
leggja stein í götu íranskra flótta-
manna en þeir gætu einfaldlega ekki
sætt sig við að stimpiar ráðu-
neytisins væru falsaðir eins og raun
hefði verið á. Irönsku flóttamenn-
irnir hafa í flestum tilfellum greitt
fólkssmyglurum svimandi háar
Talið er að nærri hálf milljón
íranskra flóttamanna sé nú í Tyrk-
landi. Flestir þeirra búa i fátækasta
hverfi Istanbul og dreymir um að
komast til Vesturlanda. I mörgum
tilfellum liggur framtiö þeirra í
höndunum á einhverjum fólkssmygl-
urum. Það eru þessir smyglarar sem
ákveða hverjir fái að- fljúga til
Vesturlanda og þeir sem mest geta
borgað verða yfirleitt fyrir valinu.
Atburðurinn á Istanbuíflugvelli á
dögunum er bara eitt dæmið um
erfiðleika þessara flóttamanna.
Embættismenn sænska utanríkis-
ráðuneytisins segjast skilja vandann
og bæta því gjarnan við að Svíar hafi
gert meira fyrir flóttamenn en
flestar ef ekki allar aðrar þjóöir
Vestur-Evrópu. Máli sínu til stuðn-
ings geta þeir bent á aö áttundi hver
ibúi Sviþjóðar er nú útlendingur. En
vandi fióttafólksins leysist ekki þótt
þaö fái slíka vitneskju.
-GAJ.
peningaupphæöir fyrir hjálp við
flóttann frá Iran. Meðal þess, sem
þeir hafa fengið fyrir peningana, eru
falskir sænskir stimplar á vega-
bréfin.
Kamiar Fatehalavi, ásamt móður sinni. Þau voru íhópi flóttamannanna sem Sviar stöövuðu i Tyrklandi á dögunum. Atburðirnir á flugvellinum i
Istanbul er bara eitt dæmið um erfiðieika þessa flóttafólks.
,,Nú hef ég enga von lengur,” sagði
Kamiar Fatehalavi, sautján ára
íranskur piltur úr hópi flóttamann-
anna, er fréttamaöur sænska blaös-
ins Dagens Nyheter ræddi við hann
eftir að sá fyrrnefndi hafði veriö
stöðvaður á flugvellinum í Istanbul.
„Eg hef ekki hugmynd um hvert ég á
að snúa mér núna,” sagði hann enn-
fremur. Hann flúöi frá Iran ásamt
móður sinni vegna þess að hann gat
ekki hugsað sér að gegna herskyldu i
her Khomeinis og taka þátt í hinu
mannskæða stríði Irans gegn Irak.
Þess vegna seldi móðir hans allar
eigur sínar í Iran og freistaði þess að
flýja land. Þau höfðu nefnilega heyrt
að hjálp væri aö fá í Istanbul ef næg
greiðsla væri í boði. Talsverður hluti
af þeirri upphæð, sem írönsku flótta-
mennimir greiða fólkssmyglurunum,
fer í að múta tyrkneskum landa-
mæravörðum og lögregluþjónum. En
það þarf aö greiða mörgum og
tengiliðurinn í Svíþjóð tekur líka sitt.
Einn slíkur býr í Uppsölum. Hann
heitir Amir Heidari og viöurkenndi
nýlega í opinskáu viðtali við sænska
sjónvarpið aö hann hefði hjálpað
tugum Irana til Svíþjóðar og þegið
greiöslur fyrir. Hann á nú yfir höfði
sér ákæru sænskra yfirvalda og jafn-
vel fangelsisvist fyrir aöstoðina við
flóttamennina.
P Barist gegn spillingu í Sovétríkjunum: ^
MUTUR BORNAR A
EMBÆTTISMENN
Eitt þúsund rúblur og dýrmætt út-
varpstæki fyrir leyfi til að heim-
sækja Japan og sex hundruð rúblur
og eymalokkar úr gulli fyrir aö
ferðast til Bretlands. Þaö var mútu-
féð sem sovéskir vísindamenn urðu
að reiða af hendi til áð fá leyfi til að
feröast til útlanda.
Þetta kemur fram í frétt Isvestíu,
málgagni sovésku ríkisstjómarinnar, i,
nýverið þar sem skýrt er frá þeirri
baráttu gegn spillingu sem nú eigi
sér stað í Sovétrikjunum. Sam-
kvæmt frétt Isvestíu em ofannefnd
dæmi um það hvernig flokksbundnir
embættismenn innan eins ráðuneyt-
anna hafi krafist „svartra”
greiöslna sem þóknunar fyrir að út-
búa ferðaleyfi fyrir vísindamenn.
Blaðið skýrir frá þremur líkum til-
feilum en getur þess jafnframt að
slík dæmi hafi verið mun fleiri innan
ráðuneytisins fyrir æðri menntun í
Moskvu. Hinir brotlegu hafa nú allir
verið dæmdir til langrar fangelsis-
vistar og eignir þeirra gerðar
upptækar að því er segir í Isvestíu.
Þeir sem komu við sögu í mútu-
máli þessu vom Alexander nokkur
Poljanskij, 39 ára gamall og sérfræð-
ingur ráðuneytisins i alþjóðasam-i
sk^jtum, Sergej Popov, 40 ára
gamall umsjónarmaður, og loks
maður að nafni Kuzovljov. Allir vora
þeir flokksbundnir og hámenntaðir.
Vísindamaður einn hugðist feröast
til Japan. Eftir að hafa beöiö
árangurslaust í heilt ár skýrðu kunn-
ingjar hans honum frá því að
rausnarlegar mútur myndu vafa-
laust flýta fyrir leyfinu. Hann hitti
fyrrnefndan Poljanskij í sánabaði í
litháiska bænum Kaunas og fékk frá
honum vitneskju um hvað leyfið
myndikosta.
Er fundum þeirra bar saman í
næsta sinn lét vísindamaðurinn af
hendi umslag með 500 rúblum
(venjuleg mánaðarlaun í Sovétríkj-
unum em um þaö bil 200 rúblur) á
hóteli í sama bæ. Vísindamaðurinn
greiddi siðan sömu upphæö við
óformlega athöfn á karlasalemi
ráöuneytisins og þá bar svo við að
nauðsynlegir pappírar og ferðaleyfi
lágu skyndilega fyrir. En til öryggis
var vísindamanninum bent á að
kaupa vandað útvarpstæki i Japan,
sem hann og gerði i þakklætisskyni.
Vísindamaðurinn A hugðist heim-
sækja England og byrjaði á því að
bjóða hinum spilltu þremenningum í
ráöuneytinu út aö borða á glæsi-
legum veitingahúsum.
Rétt fyrir brottför sína fékk
umræddur vísindamaöur að sjá
auglýsingabækling þar sem meðal
annars voru auglýstir ýmiss konar
skartgripir. Fékk hann jafnframt að
vita aö það yrði vel þegið ef hann
keypti dýrindis hring og eymalokka
skreytta safímm og ætti aö afhenda
Útvarpstæki eru vinseel meðal sov-
éskra embættismapna og fái þeir
slík tæki að gjöf eru þeir liklegir
tH að greiða fyrir vegabréfs-
umsóknum þess ergjöfina veitir.
þetta eiginkonu Popovs á
afmælisdegi hennar.
Við heimkomuna gekk vísinda-
maðurinn rakleiðis til ráöuneytisins
og lét þar af hendi gjaldeyrisávísanir
að andvirði 640 rúblna sem þakk-
lætisvott fyrir að hafa fengið leyfi til
að heimsækja Vesturlönd.
I þriðja tilfellinu gekk það ekki
eins vel. Vísindamaðurinn D hugðist
heimsækja Holland. Hann fékk aö
vita aö það yrði mjög erfitt og um-
fram allt kostnaðarsamt að útvega
tilskilið ferðaleyfi. Maöurinn greiddi
það sem upp var sett en allt kom
fyrir ekki. Hann sat að lokum eftir
meö sárt ennið, hafði séð af umtals-
verðum fjármunum en fékk enga
Hollandsferðina, skrifar Isvestía.
Isvestía fordæmir auðvitað hina
mútuþægnu starfsmenn ráðu-
neytisins fyrir hina fyrirlitlegu
breytni þeirra. En blaðiö varpar
einnig fram þeirri spurningu hvort
þeir sem séu svo fljótir til að greiða
hina svörtu peninga séu ekki að
minnsta kosti siöferðilega ábyrgir
fyrir því sem gerst hafi.
Þeir hefðu aðeins þurft að bíða.
dálitið lengur og þá hefðu þeir fengið
þauskjöl sem þeir þurftu á að halda
án þess að bera mútur á embættis-
menn ríkisins. Fullyrðir blaöið að
það sé ekki neinum vandkvæðum
bundið fyrir sovéska sérfræðinga að
feröast til útlanda.
Fréttaritari sænska dagblaðsins
Dagens Nyheter í Moskvu dregur
mjög í efa þessa fullyrðingu Isvestiu.
Hann fullyrðir nefnilega að þvert á
móti eigi sovéskir embættismenn í
vaxandi erfiðleikum með að komast
á alþjóðleg þing og fundi og jafnvel
þótt þing þessi séu haldin í austan-
tjaldslöndunum.
-GAJ.