Dagblaðið Vísir - DV - 06.02.1984, Blaðsíða 12

15
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaóur og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON.
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖROUR EINARSSON.
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM.
Aóstoöarritstjóri: HAUKUR HELGASON.
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON.
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON.
Ritstjórn: SÍDUMÚLA 12—14. SÍMI 86611. Auglýsingar: SÍÐUMÚLA 33. SÍMI 27022.
Afgreiósla, áskriftir; smáauglýsingar, skrifstofa: ÞVERHOLTI 11. SÍMI 27022.
Sími ritstjórnar: 86611.
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF., SÍÐUMÚLA 12. Prentun:
Árvakur hf., Skeifunni 19.
Áskriftarverö á mánuöi 250 kr. Veró í lausasölu 22 kr.
Helgarblað 25 kr.
Sérgrefurgröfþóttgrafi
„Steingrímur er tækifærissinni,” segir Albert. Þaö er
ekki rétta orðið. Hann er glópur. Hvaða vitglóra er í því
hjá forsætisráðherra landsins, sem vill standa fast á
bremsunni og bægja þjóðarböli verðbólgunnar frá, að
gefa þá yfirlýsingu að launarammi fjárlaganna standist
ekki. Þar er gengið út frá þeirri efnahagsstefnu að laun
hækki mest um 4% á árinu. Á því hafa ráðherrar og
stjórnarliðar staðið fastir eins og hundar á roöi. Albert
Guðmundsson hefur lagt ráðherradóm sinn undir og for-
maður Sjálfstæðisflokksins lýsti því yfir í áramótagrein
að ef samið yrði umfram þetta mark væru forsendur
efnahagsstefnunnar brostnar.
Sverrir Hermannsson iðnaðarráðherra hefur farið
hamförum gegn starfsmönnum álversins, haft í hótunum
og snúist hatrammlega gegn samningum umfram marg-
nefnd4%.
I viðtali við Morgunblaðið síðastliðinn fimmtudag snýr
hann hins vegar við blaðinu og telur að forsendur fjárlag-
anna nægi ekki til að ná sáttum á vinnumarkaðnum. Og
ekki hefur Sverrir fyrr látið þessi orð út úr sér en forsæt-
isráðherra tekur undir þau og dregur víglínuna við 6%
kauphækkun. Þá er von aö það hlakki í Guðmundi J.
Guðmundssyni þegar hann segir aö nú bíði hann þess að
Sverrir yfirbjóði Steingrím.
Hvað á svona flumbrugangur að þýða? Hafa mennimir
misst niöur um sig? Ríkisstjómin hefur staðið sig hetju-
lega í baráttunni gegn verðbólgunni. Hún hefur al-
menningsálitiö með sér. Verkalýðshreyfingin fer með
löndiun og viðunandi samningar í samræmi við efnahags-
stefnuna eru í sjónmáli ef menn tapa ekki áttum.
En þá er allt í einu rokið upp til handa og fóta og öllu
húrraö út.
Vitaskuld hefur komið til greina aö semja um 6%
kauphækkun á árinu. Slík samningsdrög hafa meira að
segja legið fyrir. Verðbólgan tekur engin stökk við þá til-
slökun, vinnufriður skapast og st jórnarandstaðan skák og
mát. En maður spilar ekki út trompásnum í fyrsta útspili.
Ef víglínan er færð til breytist vígstaðan öll.
Eftir einarða og fastmótaða efnahagsstjóm síðustu
mánuði láta nokkrir ráðherrar taka sig á taugum. Látum
vera þó að Sverrir hefði ljáð máls á eftirgjöf, enda nefndi
hann engar prósentur og fór varlega í sakirnar. En verra
er þegar sjálfur forsætisráðherra er sleginn skákblindu á
viðkvæmasta augnabliki. Enginn efast um að Stein-
grímur sé vel meinandi og einlægur en gengur ekki ein-
lægnin og barnaskapurinn einum of langt ef fingur-
br jóturinn verður til þess að kippa fótunum undan öllu því
sem ríkisstjórnin hefur fengið áorkað?
Það er von að Albert Guðmundssyni þyki meðráðherr-
ar sínir koma aftan að sér. Albert hefur staðið sem
klettur varðandi þá launamálastefnu sem ríkisstjórnin
hefur markað. Vera má að hann hafi tekið mikið upp í sig
þegar hann lætur að því liggja að hann yfirgefi ráðherra-
stólinn ef undan verður látið. En þannig er Albert, af-
dráttarlaus og ósérhlífinn.
Það yrði kaldhæðni örlaganna ef Albert segði af sér
vegna þess aö aðrir ráðherrar öftmðu honum frá því að
framfylgja þeirri stefnu sem þeir í sameiningu hafa
ákveðið.
Ríkisstjórnin hefur ratað í raunir. Ekki vegna málefna
heldur vegna ótímabærra yfirlýsinga. Sér grefur gröf
þótt grafi.
DV. MANUDAGUE 6. FEBRUAR1984.
„Stopull er stóríðjugróðinn ",
íslenzk atvinnustefna
— íslenzk stórið ja
gefiö og geta aö vísu litiö björtum
augum á kaupgjalds- og launaliðinn
hjá sér ef svo fer fram sem nú horfir
um láglaunasvæðið Island.
En árangur uppboöstorgsins lætur
að vonum á sér standa. Enda hafa
ráðamenn öðrum hnöppum að
hneppa, álhnöppunum sínum góðu í
Straumsvík þar sem tvöföldun
álversins er í forgangi með enn einni
virkjun hér syðra í kjölfarið.
Ef ráðamenn halda áfram söng
sínum um að viö getum ekki og
eigum ekki að reka slíkt fyrirtæki
einir og sjálfir af því að áhættan sé
svo mikil, fyrirtækiö aö þeirra dómi
svo slæmt samkvæmt sama söng þá
er vart við því að búast aö erlendir
aðilar vilji leggja fjármagn sitt að
veði þegar vantrúin og svartagalls-
rausið er allsráðandi hjá þeim sem
þeir tala við — hjá stóriðjunefndinni
sem átti öllu að kippa í liðinn á stund-
inni en „kemst hvorki lönd né
strönd” svo notað sé oröalag Sverris
Hermannssonar.
Og þessir aöilar vita lika mætavel
um áformin í álverinu og að áhuginn
og atorkan beinist þar að hjá þeim
sem nú ráöa ferðinni.
Von er að þeir Austfirðingar sem
trúöu Sverri í vor sem leið þegar
hann sagði að framkvæmdir mundu
hefjast óðar og hann væri til valda
kominn séu uggandi nú.
Hinum sem vissu og vita að kok-
hreysti er honum eiginlegust kemur
ekki á óvart að ekkert skuli gerast í
þessum málum nema óljósar fréttir
frá Birgi Isleifi um spjail og rabb hér
og þar til aö friða fólk nokkuð. I stað
ákveðins starfs að eigin framkvæmd
með ákvörðun Alþingis að leiðar-
ljósi, fullri reisn okkar aö sjálfstæöu
verkefni með trú á eigin getu er nú
komið fálm og fikt þeirra sem enga
trú hafa á möguleikum okkar sjálfra
til athafna á þessu sviði og hafa sett
allt önnur markmið og f ramkvæmdir i
á oddinn.
Hversu illa horfir nú um kísil-i
málmverksmiðjuna stafar ekki af
hreinu viljaleysi, heldur vegna
vantrúar á íslenzkt framtak og
forræði — og um leið oftrúar á
almætti erlends f jármagns.
Nú þarf að leiða Sverri og félaga út
úr villunni og virkja afl þeirra til
athafna í okkar þágu meö eigin at-
fylgi ef unnt er. Auðvelt er það ekki
þegar brjóta þarf niður sh'kt trúar-
ofstæki og byggja upp nýja trú á
íslenzka stóriðju.
En önnur leiö er líka til og hún er
Austfiröingum sem og almenningi á
landi hér óhkt heilladrýgri og hún er
sú að losna við þessa ríkisstjóm er-
lendrar auöhringatrúar og láglauna-
stefnu og leiða þá á ný til valda og
áhrifa sem vilja þessa verksmiðju í
raun sem íslenzkt fyrirtæki.
Islenzk atvinnustefna framtíöar-
innar byggist á því að til ahra átta sé
htið og m.a. til orkunýtingarkosta
sem við sjálfir höfum fuht forræði
yfir svo sem í öðrum atvinnu-
greinum. Þá getur framtíðin orðið
björt í þessu blessaða landi.
Engum blandast hugur um þaö
hvíhk þjóðarnauðsyn er að treysta
undirstöður atvinnuhfs í landinu.
Flestir telja að með iðnaði hvers
konar megi og eigi fyrst og fremst að
leita nýrra leiða, nýrra tækifæra
fyrir vinnandi hendur framtíðar-
innar. En þar kemur að leiðir skiiur í
markmiöum og meðferö allri.
Stóriðja sem lausnarorð er ekki
nýtt fyrirbæri. Á sl. tveim áratugum
hafa þær bylgjur risiö ööru hvoru þar
sem sumir hafa séð einu færu leiðina
til atvinnuaukningar í erlendri stór-
iðju, draumsýnir um ótal álver hafa
öðru hvoru verið efst á baugi.
Svikuh er sjávarafh, segir gamalt
orðtak. Þetta orötak hefur óspart
verið til hins ýtrasta notaö þegar
erlend stóriðja hefur verið tilbeðin
semheitast.
En annað orðtak mættu menn
gjaman hafa lært af stóriðju hér,
annars vegar af arðráni álhringsins í
einu og öðru formi og hins vegar buh-
andi taprekstri Jámblendiverk-
smiðjunnar. Það orðtak mætti gjam-
an hljóða svo: StopuU er stóriðju-
gróöinn.
AlUr skynsamir menn og öfga-
lausir viðurkenna að í þessum efnum
þarf að fara meö fullri gát og gæta
þess framar öðm að langtímahags-
munir okkar séu tryggðir, að orku-
salan og orkunýtingin skih arði í
okkar eigið þjóöarbú en ekki tU
erlendra auðhringa.
Að islenzkri stóriðju þarf hins
vegar markvisst að vinna. Þar gildir
ekki ofurkappiö, heldur yfirveguð
rökhyggja og undirstöður þarf að
tryggja svo sem bezt má verða. En
fyrst um atvinnulífiö almennt.
Landbúnaður okkar hlýtur áfram
að verða gildur þáttur, jafnt í fram-
leiðslu matvæla sem hráefna til
iðnaðar. Þess er sjaldan gætt í
umræðu um landbúnaðinn hversu
mörgu fólki, hversu mörgum
þúsundum hann veitir atvinnu
umfram þá sem í sveitunum búa.
Það gleymist hka oft hvíhk verðmæti
felast í iðnaðarframleiðslu okkar
tengdri landbúnaðinum og einmitt
nú er þar aUt á uppleið og fyrirsjáan-
leg atvinnuaukning í þeim iðn-
greinum.
Sá iðnaður hefur að vísu nú á nýjan
leik orðið mestmegnis á tveim
stöðum í landinu en ætti öUum eðli-
legum lögmálum samkvæmt að geta
verið góð viðbót í atvinnulífi hinna
ýmsu staða á landsbyggðinni og ekki
sízt í sveitunum.
Það þarf aö vísu skipulag,
áætlanagerð og aðhlynningu um
tíma en vissa mín er sú að þar inegi
ná ótrúlegum árangri ef menn vilja,
en átaks er vissulega þörf.
Forheimskunarraddir um land-
búnaöinn, hina dýrmætu matvæla-
framleiðslu, eru engu þjóðfélagi
sæmandi, allra sízt í sveltandi heimi
okkartíma.
Þó nú sé dökkt yfir í sjávarútvegi
okkar þá hefur svo verið áður um
tíma og engin ástæða tU
örvæntingar. Áöur hefur söngurinn
um endimörk hagvaxtar í skjóli
Kjallarinn
HELGI SELJAN
ALÞINGISMADUR FYRIR
ALÞÝÐUBANDALAGIÐ
sjávarafla veriö ótæpt sunginn en
velferð okkar þó ævinlega á sjávar-
fengnum byggð öllu öðru fremur.
Síðustu ár eru óræk sönnun þessa.
Og margt er það í sjávardjúpum sem
arðgefandi er og við höfum ekki sótt í
sem skyldi og silfur hafsins og
loönan eiga væntanlega enn eftir að
færa okkur ótæpilegan auð sem oft
áður ef rétt verður á haldið. Og
hagstæö skUyrði í sjónum og skyn-
samleg nýting getur fært okkur gnótt
af þorski á ný og gerir vonandi.
Og fiskeldið er allt eftir, með aUa
sína möguleika, ef við viljum og
þorum, og máske er þaö sú stóriðja
sem bezt fær okkur borgið til
frambúðar.
Möguleikar okkar eru því æmir ef
við viljum og þorum sjálfir aö nýta
þann auð sem fáanlegur er ef fram-
sýni og hyggjuvits er gætt. — Og þá
kem ég að stóriðjunni á ný.
Islenzkt stóriðjuverkefni af
viðráöanlegri stærð, verkefni úti á
landsbyggðinni, var í tíð síöustu
ríkisstjórnar vandlega undirbúið.
Kísilmálmverksmiðja á Reyðarfirði
sem innlent fyrirtæki, sem fyrirtæki
Austfirðinga, þar sem þeir gátu bæði
staðið aö uppbyggingu og rekstri í
ríkum mæh. Það verkefni, sem
næsta skref í stóriðjumálum, var eitt
sæmandi okkur sem sjálfstæðri þjóð.
FuUnýting orkunnar í eigin þágu
hlýtur aö vera markmið okkar.
Samvinna og samstarf viö erlenda
aðila, bæöi hvaö aðföng og markaðs-
öflun snerti, var sjálfsögð og aö því
unnið ötuUega.
Mengunarmál, umhverfisröskun,
byggðajafnvægi, allt var það tekið
inn í myndina sem bezt mátti vera.
Af skammsýni og annarlegum póli-
tískum hvötum náði málið aldrei
þeirri fuUnaðarafgreiðslu á þingi
sem þurfti. — Og nú hefur verið
snúið snarlega af leið.
Verksmiðjan fyrirhugaða? hefur
verið sett á uppboðstorg erlendra
auöhringa sem því aðeins vUja
koma inn í myndina að orkuverð sé
ebs.