Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.1985, Blaðsíða 4

4
DV. FÖSTUDAGUR 8. FEBRUAR1985.
Sól Saloon Sólbaðstofan
Laugavegi 99
Sími 22580
Barnavideo
og ekla gufubad.
Laugavegi 52
Sími 24610
Slendertone grenningar-
og vödvaþjálfunartteki.
Frábærl vid staðbundinni
fitu og vöðvabólgu.
BÁÐAR BJÓÐA BREIÐA, NÝJA BEKKI
Maprofessionelog UWE studio-line
Dömurog herrar, verið velkomin.
Aður
GUÐMUMD/VR
TIL SÖLU
Subaru 4x4 station '84, ekinn 19.000 km.
Subaru 4x4 hatchback '84, ekinn 7.000 km.
Mazda 929, 2ja dyra hardtop '82,
ekinn 64.000 km.
Mazda 626 LX 2000 '83, ekinn 17.000 km.
Mazda 626 GLE '83, ekinn 20.000 km.
Saab 900 turbo '82, ekinn 43.000 km.
Chrysler Le Baron, 2ja dyra, '79,
ekinn 70.000 km.
Honda Accord EX '82, ekinn 43.000 km.
Daihatsu Runabout XTE '83, ekinn 17.000 km.
Land Cruiser '82, dísil, ekinn 78.000 km.
Toyota Hilux '80, V6, sjálfskiptur,
ekinn 43.000 km.
Mitsubishi L 200 '81, yfirbyggður,
ekinn 50.000 km.
VAIMTAR ALLAR GERÐIR
BIFREIÐAÁ SÚLUSKRÁ.
GUÐMUNDAR
Bergþórugötu 3, Reykjavik,
símar 91-19032 & 91-20070.
Síaukin sala sannar öryggi þjónustunnar.
Sigldu i sumar
Tur 84 er seglskúta með goða
siglingareiginleikajög þrautreynd hér við land.
Tur84erskúta sem þú getur
dvalið í lengri eða skemmri tíma.
Henni hefur jafnvel verið siglt þvert yfir
Atlantshafið.
1. Rúmgóður brunnur,
1,40 x 3,00 m
2. Kæligeymsla
3. Eldhúskrókur
4. Sófi — koja
5. Skápar
6. Klæöaskápar
7. Kojur 1,90 m
8. Skutkoja 2,05 m
9. Stækkanlegt borð
10. Koja 1,90 m
11. Salerni
12. Hillur
13. Akkerisbox
VERÐ 335.000,- PLASTKLAR
Góðir afhorgunarskilmálar
Á Tur84
,'X Full lengd .... 8,35 m
jj : j \ Sjólína....7,20 m
//"=, f Breidd ......2,60 m
Rista.......1,35 m
j' Kjöivikt....... 850 kg
Fullseglahæö . 10,8 m
Yfirborö — segla
beiting.....29,5 m2
Friðrik A. Bátalón h/f
Jónsson h/f Hvaleyrarbraut 32
Skipholti 7. Hafnarfirði.
L Sími 26800 Sími 50520
Hagf ræðingur Stéttarsambands bænda gagnrýnir
ráðamenn landbúnaðar:
Landbúnaðurínn
hvorki má né getur
lifað i fortíðinni
„Það er ljóst aö við núverandi að-
stæöur eru ekki möguleikar á að
greiða öllum þeim, sem hefðbundna
búvöruframleiðslu stunda, þau laun
né veita þeim þau kinr sem viðun-
andi geta talist. Annaðhvort fækkar
bændum við þessa framleióslu veru-
lega eða þeir fara í auknum mæb að
stunda aðra atvinnu með búskapn-
um. Spumingin er bara hvort þeir
eiga abnennt kost á annarri vinnu og
hvort þá sé um nokkuö annað aö
ræða en að ganga frá eignum og at-
vinnu og setjast að á mölinni.”
Þetta sagöi Guðmundur Stefáns-
son, landbúnaðarhagfræðingur hjá
Stéttarsambandi bænda, á ráðu-
nautafundi landbúnaðarins á Hótel
Sögu í vikunni.
„Ef koma á i veg fyrir þá þróun er
nauðsynlegt að hefja markvissari
nýsköpun atvinnutækifæra í sveitum
og efla þá kosti sem vænlegir eru til
vaxtar. Fjármagni þarf að beina í
auknum mæli til nýrra búgreina en
gæta þess þó jafnframt að eðlileg
endurnýjun geti átt sér stað í hinum
hefðbundnu. Styrkir og framlög sem
beinbnis ganga í berhögg við tilgang
framleiðslustjómunar ber að af-
nema og beina því f jármagni til ný-
sköpunar,” sagði Guömundur Stef-
ánsson.
Landbúnaðarkerfið
hjakkar í sama farinu
Erindi hans hefur vakiö athygli.
Guðmundur gagnrýndi ráöamenn
landbúnaðar fyrir að hafa nýtt illa
þann umþóttunartíma sem hefur
verið til að aðlagast breyttum að-
stæðum í þessari atvinnugrein. Hann
telur landbúnaöarkerfiö nánast
hjakka í sama farinu. Þaö hafi ekki
brugðið viö sem skyldi.
„Framlög hins opinbera hafa í
reynd eingöngu stutt hinn hefð-
bundna búskap en nýbúgreinar, þar
sem menn eygja vaxtarmöguleika,
eru aö mestu látnar afskiptalausar.
Það er erfitt að skilja hvers vegna
reynt er að stuðla að aukinni græn-
fóðurræktun, hvers vegna veriö er að
styðja nýrækt og framræslu þegar
alít þetta stuðlar að framleiðslu vara
sem ekki er markaður fyrir og of-
framleiðsla á.
Það er mitt álit, og ég veit að fjöl-
margir eru því sammála, að allt
styrkjakerfi hins opinbera þarfnast
endurskoðunar. Eg held að nauðsyn-
legt sé að stórauka opinber framlög
að minnsta kosti næstu árin meðan
uppbygging á sér stað en hitt er eigi
að síður nauðsynlegt að þessum fjár-
munum sé varið í samræmi viö nýja
stefnu í landbúnaði, til að styrkja
hana og stuðla að framgangi henn-
ar.”
Fjármunum dælt í nýrækt
meðan barist er gegn
offramleiðslu
Guðmundur fjallaöi í erindi sínu
um framlög ríkisins til jarðabóta ár-
in 1976 til 1984 og sagði:
„Grænfóðurrækt hefur aukist
verulega á þessum árum en nýræktir
hafa dregist saman. Engu að síður
voru veitt framlög að upphæð krónur
14,3 milljónir áriö 1984 vegna nýrækt-
arframkvæmda árið 1983.
Þá voru gráddar á sama hátt 11
milljónir króna vegna grænfóður-
ræktar. Þetta er gert á sama tíma og
á öðrum vígstöðvum er barist þrot-
lausri baráttu fyrir að halda fram-
leiðslunni í skefjum og helst draga úr
henni.
Þá má nefna að árið 1984 voru
greiddar rúmar 20 milljónir króna
Guðmundur Stefánsson land-
búnaðarhagfrœðingur.
DV-mynd: KAE.
vegna skurðgraftar, þar af tæpar 8
milljónir króna vegna nýfram-
kvæmda.
Framlög til byggingar vot-
heyshlaða voru árið 1984 krónur
4,1 milljón en vegna þurrheyshlaða
rétt rúmar 2,8 milljónir. Þetta hlut-
fall hefur haldist svipað mörg undan-
farin ár, þrátt fyrir margar yfir-
lýsingar um aö efla þurfi votheys-
gerð eins og reynslan reyndar sýnir
að er nauðsynlegt.
Nú er ég ekki á móti því að hið
opinbera veiti fjármuni til
uppbyggingar í hefðbundnum
búgreinum. Þaö er hins vegar
umhugsunarefni að á sama tíma og
viðurkennt er að nýsköpunar sé þörf
og að efla þurfi nýjar búgreinar þá
er, mælt á verðlagi ársins 1984, variö
76 milljónum króna áriö 1983 til
stuðnings og uppbyggingar í
heföbundnum búskap í formi
jaröabótaframlaga.
Sama ár veitti Framleiðni-
sjóður 2,4 milljónir króna til loðdýra-
ræktar og 1,9 miUjónir króna til
fiskiræktar og veiðimála. Til
hefðbundinna búgreina veitti
sjóðurinn 1,5 milljónum króna og til
vinnslustööva í landbúnaði 3,6 millj-
ónum króna.”
Guðmundur Stefánsson fjallaði
um lánamál landbúnaðarins. Hann
sagði að lán tU hefðbundinna bú-
greina væru langfyrirferðarmest.
SUkt væri að ýmsu levti eyðUegt.
1 yfirliti hans um íánveitingar
Stofnlánadeildar kom fram aö tU
hefðbundinna búgreina voru árið
1984 lánaðar 140 mUljónir króna á
verðlagi júlímánaðar þess árs. Ekki
eru tekin meö lán vegna íbúöarhús-
næðis heldur aðeins lán sem tengjast
beínt búrekstrinum.
Lítið lánað
til nýrra búgreina
„Framlög tU hefðbundinna
búgreina hafa haldist að raungildi
nokkuð jöfn undanfarin ár þar tU á
síðastUðnu ári að þau tóku kipp upp á
viö. Þau námu þá rúmum 62
prósentum af lánveitingum
StofnlánadeUdar.
Það er auövitað mikilvægt aö
nauðsynleg endurnýjun og viss
uppbygging eigi sér stað í
hefðbundnum landbúnaði. Það sem
er hins vegar áhyggjuefni er að ekki
sé meira f jármagn tU að lána í nýbú-
greinar og stuðla þannig að þeirri
uppbyggingu, sem er nauösynleg,
eigi sveitimar aö haldast í byggð og
fólk að geta bæði búið og lifað af eign-
um sínum. Aö vísu hefur orðið
veruleg aukning á lánveitingum til
loðdýraræktar og áriö 1984 námu þær
38,2 mUljónum króna eða 17
prósentum af heildarlánveitingum.
Eg held að flestir séu sammála
um aö mun betur þurfi að gera.
RUcissjóður þarf að standa að fullu
við skuldbindingar sínar. Stofnlána-
deUdina og aðra fjárfestingasjóði
landbúnaðarins þarf aö efla svo að
þeir geti sinnt þeim verkefnum, sem
þeim em ætfuö, á viðunandi hátt. Þá
held ég að það séu hæpin vinnubrögð
hjá StofnlánadeUd að neita nýbú-
greinum um lán á þeim grundvelU að
þær hafi ekki greitt tU deildarinnar.
EðlUegra væri aö nýjar búgreinar
nytu strax fullra réttinda og hefðu
jafnvel vissan aðlögunartíma, til
dæmis fimm tU tíu ár, þar til gjald-
skylda þeirra tæki gildi að fullu.
Það er ljóst aö ef landbúnaöinum
er alvara með að telja tU dæmis fisk-
eldi áfram tU landbúnaðar þá verður
hann að vera tUbúinn til aö berjast
fyrir framgangi þessarar nýju at-
vinnugreinar og taka fullan þátt í
uppbyggingu hennar. Annaö dæmi er
ferðaþjónusta í sveitum. Ferða-
þjónustu bænda hefur verið synjað
um fyrirgreiðslur úr StofnlánadeUd
á þeim forsendum að ferðaþjónusta
hafi ekki greitt tU deildarinnar.
Þetta er aö mínu mati alröng stefna
— jafnvel þótt Utlir peningar séu
til."
Guðmundur gagnrýnir
Rannsóknastofnun landbúnaðarins
ogsegir:
„Það er mín tilf inning, og reyndar
margra annarra, að rannsóknar-
starfsemin hafi ekki brugöist
nægilega skjótt eða vel við þeim
nýju aðstæöum sem landbúnaðurinn
býr nú við samfara samdrætti í
framleiðslu og breyttum möguleUc-
um tU tekjuöflunar og
uppbyggingar.”
Sum mjólkursamlög og
sláturhús orðin óþörf
Af urðavinnslan fær sinn skammt:
„Sum mjólkursamlögin eru orðin
óþörf séð frá þeim sjónarhóU að án
þeirra verði neytendum á viðkom-
andi svæði ekki séð fyrir nýmjólk.
Sum hinna minnstu mjólkursamlaga
mætti og á að leggja niöur. Þá mjólk,
sem þar er vegin inn, er hægt að
leggja inn í önnur mjóUtursamlög og
þau hin sömu mjólkursamlög geta
fullnægt þörfum neytenda.
Þá verður að fara mjög varlega í
sakimar á endurbyggingu gamaUa
samlaga og fyrst og fremst ber aö
hyggja að aukinni og bættri nýtingu
þeirra fjárfestinga sem fyrir hendi
eru.”
Guðmundur Stefánsson sagði að
ekki færi hjá því að samdráttur í
kindakjöts- og mjólkurframleiöslu
færi iUa meö sláturhús sem mjólkur-
samlög.
„Hér er endurskipulagningar þörf
og margar þær forsendur sem lágu
því til grundvaUar aö sláturhúsin eru
staðsett eins og er í dag og eins mörg
og raun ber vitni, eru ekki til staöar
lengur. Bættar samgöngur, færra fé
og framtíðarhorfur í landbúnaöinum
benda mjög eindregið í þá átt.
Það er landbúnaöinum megin-
nauðsyn að nýta þær fjárfestingar
sem fyrir hendi eru eins og nokkur
kostur er. Eg held aö reynslan sýni
að núverandi afurðamagn beri ekki
aUar þær vinnslustöðvar sem nú eru
starfandi og þörf endurskoðunar og
endurskipulagningar er orðin mjög
brýn. Þeim mun fyrr, sem tekið er á
þessum málum, þeim mun betra.
Landbúnaðurinn hvorki má né getur
Ufað í fortíðinni.” -KMU.