Dagblaðið Vísir - DV - 08.02.1985, Blaðsíða 13

DV. FÖSTUDAGUR 8. FEBRUAR1985.
13
HÓTUN KENNARA UM
ÓLÖGLEGT VERKFALL
Grein Ara Trausta Guömunds-
sonar menntaskólakennara sL
þriöjudag er dæmigerö fyrir áróður
háskólamenntaðra kennara þessa
daga, er þeir reyna að réttlæta
ólöglegar aögeröir sínar og
uppsagnir, sem koma eiga til fram-
kvæmda 1. mars næstkomandi.
Efnisatriði í grein Ara Trausta
Guðmundssonar eru þessi:
1. Eg hafl vantallð þann fjölda
kennara, sem sagt hafa upp
störfum frá og með 1. mars.
Samkvæmt frásögn Ara T. eru
kennaramir rúmlega fjögur hundr-
uö, sem hafa sagt upp. Eg segi, að
kennaramir séu nokkrir. Má vera,
að ég hafi vantalið uppsagnirnar.
Fjöldinn skiptir þó engumáli í þessu
sambandi nema til þess eins að
örvænta enn meira um þjóðhollustu
kennara og virðingu þeirra fyrir fag-
inu, skólanum og ekki síst framtíð
nemenda sinna.
Ari Trausti segir siðan, að félagar
HIK hafi samþykkt aðgerðir í kjara-
baráttunni á venjulegan hátt og
vekur það hugmyndir um, að nokkrir
menn séu að ráða fyrir öðram, rétt
eins og þegar fjórtán manns stöðv-
uðu vetrarvertíð í Eyjum fyrir
nokkrum árum. Eða, að kennarar
séu almennt sauðkindur.
2. Ari segir að eini réttur háskóla-
menntaðra kennara sé að segja
upp, þar sem þeir hafi ekki verk-
fallsrétt.
Þetta er rangt. Háskólamenntaðir
kennarar ráða því, hvort þeir eru í
BSRB og hafa þar verkfallsrétt eða
hvort þeir era í BHM og era án verk-
Kjallarinn
HARALDUR BLÖNDAL
LÖGFRÆÐINGUR
fallsréttar. Meirihluti félagsmanna í
BHM vill ekki verkfallsrétt eins og
fram kom í atkvæöagreiðslu meðal
félagsmanna fyrir nokkrum árum.
Hins vegar geta menn gengiö í stétt-
arfélög innan BSRB, ef menn óska
eftir verkfallsrétti. Þannig hefur t.d.
ögmundur Jónasson ákveðið að vera
áfram í BSRB, en félagar hans í sjón-
varpinu og á fréttastofu útvarps hafa
stofnað sérfélag og óskað eftir inn-
göngu í BHM, og hafa þar með af-
salað sér verkfallsrétti.
Ef HlK óskar eftir því að gerast
aðUi að BSRB, fæ ég ekki séð, að
nokkur muni hafa á móti því, né
heldur að einstakir kennarar gangi í
það félag kennara, sem er aðiU að
BSRB, eða einfaldlega í Starfs-
mannafélag ríkisstofnana.
Og það er sama, hversu margar
greinar Ari Trausti Guðmundsson
skrifar: Þessum staðreyndum
breytir hann aldrei. Sér til glöggv-
unar, og öðrum kennurum, sem
velkjast í vafa, skal bent á að lesa lög
nr. 29/1976 um kjarasamninga
Bandalags starfsmanna ríkis og
bæja, en í þeim lögum er f jaUaö um
samningsrétt BSRB og ríkissjóðs, og
hefur BSRB verkfalisrétt eftir þar tU
ákveðnum reglum. Hins vegar fer
um kjör opinberra starfsmanna, sem
ekki eru í BSRB, eftir lögum nr.
46/1973, um kjarasamninga opin-
berra starfsmanna. Þar hefur
Kjaradómur síöasta orðið.
Nú er það auðséð af skrifum Ara
Trausta og forustumanna HlK, að
þeir líta á uppsagnir kennara innan
HlK sem lið í kjarabaráttu. Þeir era
að ógna ráðherra meö uppsögnum,
svo að „til auðnar um starfrækslu
þar mundi horfa, ef beiðni hvers um
sig væri veitt” (lög nr. 38/1954 um
réttindi og skyldur starfsmanna
ríkisins). Og hvað er þá hótun
kennara um uppsagnir, þegar því
fylgir, að stjóm HlK hvetur félaga
að virða að vettugi, ef ráðherra
framlengir uppsagnarfrest eins og
hann hefur heimild til skv. tilvitnaðri
lagagrein. Hún er ekkert annað en
hótun kennara um ólöglegt verkfall.
Ef' Ari Trausti Guðmundsson veit
ekki hvað verkfall er, þá er þaði
vinnustöðvim gerð í þeim tilgangi að
hafa áhrif á kjör þeirra sem leggja
niður vinnu. Og menn skulu átta sig á
því, að 1. mars er ekki valinn út i
bláinn. Hann er valinn með sérstöku
tilliti til þess að koma nemendum
illa, — eyöileggja fyrir þeim skólaár,
— stela einum vetri af lifi þeirra. Ef
kennarasamtökin era að hvetja
menn til að hætta kennslu, þá væri
uppsögnin miðuð við 1. júní eða 1.
júlí, þegar engin kennsla fer fram.
Ari Trausti Guðmundsson vitnar í
Olaf Jóhannesson. A bls. 117 í
Stjómarfarsrétti Olafs (Hlaöbúö
MCMLV)segir:
lögum nr. 33/1915 er lögð
refsing yið verkfalli og verkfalls-
hótunum. Ef einhver einstök stétt
opinberra starfsmanna segði af sér
eða beiddist lausnar, þá væri ljóst,
að samtök stæöu aö baki slíkra á-
kvarðana, og gæti þá verið rétt að
beita iögunum um verkfallsbann
meðlögjöfnun.”
Ég er ekki í nokkrum vafa um,
hver skoðun Olafs var, — og ég er
ekki í nokkram vafa um, hver yrði
niðurstaða dómstóla. Hótanir HlK
eru verkfallshótanir.
Eins og ég gat um framar, er dag-
setning uppsagnanna ákveðin af sér-
stakri illfýsi í garð nemenda. Ari
Trausti Guðmundsson segist eiga
rétt til að fá nokkurra mánaöa frest
til að leita sér að nýrri vinnu. Hann
hefði þá átt að miða uppsagnirnar
viö 1. júli eins og ég gat um áöan.
Og er þá komiö að síðustu staö-
hæfingu Ara Trausta, að ég hafl ekki
mótmslt lokunarhótunum og land-
legum austflrskra ftskvinnslu-
höfðlngja. Eg spyr: Voru þeir að
brjóta einhver lög?
Eg skal taka það fram, að ég hef
ekkert sérstaklega á móti þvi, að
kennarar notfæri sér verkfallsrétt
sinn, ef þeir eru innan BSRB. Þeir
kennarar, sem innan þeirra samtaka
era, fóru í verkfall i haust og hlutu af
verulega kjaraskeröingu. Á sama
tima stóð HlK að alls konar
aðgeröum til þess að hindra að lögleg
kennsla félagsmanna HtK færi fram.
Meðan kennarar BSRB voru i verk-
falli kenndu hinir margir ekki
heldur en þágu kaup fyrir. Þessi
framkoma HlK er siöleysi eins og
verkfallshótanirnar.
Eg skal svo í lokin taka fram, að
kaup kennara skiptir mig engu máli
í þessu sambandi. Það geta sjálfsagt
margir kvartað undan kaupinu sínu.
Kennarar súpa nú seyöið af launa-
jöfnunarstefnu liöinna ára og út-
þenslu menntakerfisins, sem hlýtur
að hafa i för með sér lægra kaup fyr-
ir hvern einstakan kennara. En þessi
þróun gefur þeim engan rétt til þess
aö gerasat lögbrjótar. Eg sé þess
vegna ekkert athugavert viö, að
ráðherra taki forsprakkana á orðinu
og veiti þeim lausn að eigin ósk.
Fyrir nokkrum árum fóru flugum-
ferðarstjórar í ólöglegt verkfall í
Bandaríkjunum. Olögleg verkföll
þessarar stéttar vora piága um allan
heim. Reagan rak 11.000 flugum-
ferðarstjóra og hefur enginn þeirra
fengið aftur vinnu í þessari grein.
Síðan hafa menn ekkert heyrt um
verkföll flugumferðarstjóra, hvorki í
Bandaríkjunum né annars staðar.
Haraldur Blöndal.
Samvinnumenn og einkaframtak
Það stríð sem máli skiptir er háð
út á við og þar gildir að báðir aðilar
standl sig. Þjóðarhagurinn er einn og
hann verður ekki rakinn sundur í
pólitiska þætti.
Framvörður
einkaframtaksins
Framvöröur einkaframtaksins á
ritvelli DV, Ellert B. Schram, segir
aö Sambandið sé auðhringur, þar
sem hver deildin verndi aðra. Þetta
getur aö lesa í laugardagspistli 2.
febrúar sl. Kappsminni leikmaöur
hefði kannski orðað þetta þannig, aö
Sambandið sé stórt fyrirtæki, þar
sem hver deildin styðji aðra. Blæ-
brigði í orðalagi sem þó gera allan
mun. Ellert heldur áfram og segir,
að í skjóli aðstöðu, pólitíkur og
peninga hafi Sambandslýðveldið
sölsað undir sig fiskvinnsluna í vax-
andi mæli.
Stækkun innanfrá
Það mun vera almenn skoðun
þeirra, sem best þekkja fiskvinnsl-
una í landinu, aö fiskiðnaður sam-
vinnumanna hafi einkum eflst innan
frá, en ekki nema að mjög takmörk-
uðu leyti á kostnað einkafram-
taksins. A sama tima hefur fisk-
iðnaður einkaframtaksins farið dvín-
andi — innan frá — en ekki nema að
litlu leyti vegna landvinninga sam-
vinnumanna. Eg hygg að þessi mis-
munur eigi sér eðlilegar skýringar.
Einkaframtakið er — eðlilega — í
þessum rekstri til þess að græöa
peninga. Þegar harönar á dalnum
rekur það sín trippi þangaö sem
arðsvon er meiri. Hjá samvinnu-
mönnum er krafan um hagnað ekki
eins ofarlega á blaöi og hjá einka-
framtakinu, einfaldlega vegna þess
að þar situr önnur krafa í fyrirrúmi,
krafan um atvinnu til handa félags-
mönnum.
Þetta er vafalaust ástæðan fyrir
því, að benda má á ýmis dæmi þess,
að samvinnureksturinn hafi reynst
úthaldsbetri í erfiðu árferði. Við
þessar kringumstæður ber það við,
að einkaframtaksmenn leita eftir að
selja samvinnumönnum fyrirtæki
sín. 110 ára starfi mínu hjá sjávaraf-
urðadeild minnist ég þess ekki að
við höfum í eitt einasta skipti falast
eftir fyrirtæki til kaups, beint eða ó-
beint. Hins vegar hefur þaö hent oft-
ar en hér skal tíundað aö viö höfum
hafnað viðræðum um kaup á fyrir-
tækjum einkaframtaksmanna. Þeir
sem nærri mér standa í starfi vita,
að hér er fariö með rétt mál, og þeir
einkaframtaksmenn, sem boðið hafa
fyrirtæki sín til kaups, vita einnig að
hér er farið meö rétt mál. Þetta
heitir ekki aö sölsa undir sig fisk-
vinnsluna.
Gagnkvæmur stuðningur
Það er alveg rétt hjá Ellert
Schram, að stuðningur hinna ýmsu
starfsþátta hvers við annan getur
haft úrslitaþýðingu, einkum þegar
hart er í ári og erfiðleikar steöja að.
Það er hins vegar ekki rétt hjá
Ellert, að þessi stuðningur þurfi aö
vera af hinu illa. Þvert á móti getur
hann, þegar vel tekst til, orðið til
SIGURÐUR
MARKÚSSON,
FRAMKVÆMDASTJÓRI
SJÁVARAFURÐADEILDAR
SAMBANDSINS
þess að styrkja stööu lands og þjóðar
eins og nú skal skýrt með litlu dæmi.
Auknar út-
flutningstekjur
Á sl. ári jókst freðfiskútflutningur
sjávarafurðadeildar Sambandsins
um 7.500 lestir, að verðmæti um 16
millj. doíara eða um 660 miHj. krcna
miðaö við gengi eins og það er í dag.
Samvinnumönnum blandast ekki
hugur um, að þessi góði árangur við
erfiðar kringumstæður á rót sína í
fyrirkomulagi þar sem hver starfs-
þáttur styður annan.
Ef freðfiskframleiðendur okkar
hefðu dregið saman seglin í takt við
framleiðendur einkaframtaksins,
hefðum við mátt búa við 9% sam-
drátt í stað 19% aukningar í út-
flutningi. Þá hefðu tekjur okkar
frystihúsa ekki orðið 16 millj. dollara
meiri en árið áður heldur 7—8 millj.
dollara minni. Það má því hiklaust
færa rök aö því, aö staðfesta okkar
a „Þaö mun vera almenn skoöun
^ þeirra, sem best þekkja fisk-
vinnsluna í landinu, að fiskiönaöur
samvinnumanna hafi einkum eflst
innan frá, en ekki nema að mjög tak-
mörkuðu leyti á kostnað einkafram-
taksins.”
framleiðenda í erfiöu árferði hafi
leitt til þess aö útflutningstekjur
þeirra uröu 23 til 24 millj. dollara
meiri en þær hefðu ella orðið. A gengi
dagsins í dag mundi þessi fjárhæð
reiknast til 940—980 millj. króna.
Eg hlýt að spyrja alþingis-
manninn Ellert B. Schram hvort
honum finnist þetta sérstakt tilefni
til þess aö veitast að þessum þætti í
starfsemi samvinnufélaganna?
Hvert voru pening-
arnir sóttir?
Þær fjárhæðir, sem nú voru raktar
og nema fast að einum milljarði
króna, hafa ekki verið sóttar til
einkaframtaksins. Þær voru sóttar i
það hráefni, sem náttúran skammt-
ar okkur, og þær hafa einnig verið
sóttar til markaðarins með framúr-
skarandi stuðningi sölufyrirtækja
okkar erlendis, Iceland Seafood
Corporation í Bandaríkjunum, Ice-
land Seafood Ltd. í Bretlandi og
skrifstofu Sambandsins í Hamborg.
Þjóðarhagurinn er einn
Það er Ijóst af skrifúm EDeit B.
Schram, að í síðdegisveröld DV er nú
verið aö sviðsetja stórstyrjöld á milli
einkaframtaks og samvinnumanna.
Þau dæmi, sem hér hafa verið rakin,
sýna þó að það er ekki sú barátta
sem skiptir máli, enda er hún
einkum háð á síðum dagblaðanna.
Það stríð, sem máli skiptir, er háð út
á við, og þar gildir að báðir aöilar
standi sig, einkaframtaks- og sam-
vinnumenn. Þjóöarhagurinn er einn
og hann verður ekki rakinn sundur í
pólitiska þætti.
Sigurður Markússon.