Dagblaðið Vísir - DV - 19.10.1985, Blaðsíða 7

DV. LAUGARDAGUR19. OKTÖBER1985.
7
„Konur,
hvað nú?”
Kvennafrídagurinn þann 24. október
fyrir 10 árum vakti heimsathygli. Og
þeir sem á einhvern hátt tóku þátt eöa
uppliföu þann dag gleyma honum
sennilega seint. Enda snerti sá dagur
líf ótrúlega margra Islendinga — kon-
umar margar köstuöu frá sér sínum
daglegu störfum, hvort sem var á
vinnustöðum ellegar á heimilum og
hittust um borg og bæ til aö ræða um
sína stöðu, njóta skemmtiatriða —
marséra í þágu málstaöar.
Kvennafrídagurinn markaöi upphaf
svonefnds „kvennaáratugar” Samein-
uöu þjóöanna — þess áratugar sem
ver ja skyldi til aö bæta samfélagsstöðu
kvenna á ýmsa lund — og vekja okkur
til vitundar um jafnrétti kynjanna.
Þann 24. okt. nk. veröur tíu ára afmæl-
is kvennafrídagsins minnst með út-
komu bókar sem hefur aö geyma yfir-
lit yfir stöðu kvenna þennan áratug.
Bók þessi skiptist í 14 kafla og skrifa
sérfróöir höfundar (allt konur, auövit-
að) hver sinn kaflann. Kaflarnir fjalla
um listsköpun kvenna, lagalega stööu
kvenna, menntun, atvinnu- og launa-
mál, félagslega stööu, konur í forystu-
störfum, heilbrigði kvenna og heilsu-
far. Ritstjóri bókarinnar er Jónína
Margrét Guönadóttir cand. mag.
Konur, hvað nú?
Það er ’85 nefndin, sem svo kallast,
sem stendur aö útgáfu bókarinnar —
sem heitir Konur, hvað nú?
„Það er reynt að meta þaö í þessari
bók hvort eitthvað hafi áunnist í jafn-
réttismálum kynjanna þennan kvenna-
áratug,” sagöi Jónína Margrét. „Og
vissulega má nefna ýms mál þar sem
sjáanlegur árangur hefur náöst. Mér
dettur fyrst í hug jafnréttislögin sem
sett voru 1976. Fram aö þeim tíma
voru engin jafnréttislög til — og þessi
jafnréttislög voru svo endurskoðuö og
endurbætt í ár, sett ný lög sem tóku
gildi þann 19. júní sl.
En þótt jafnréttislög hafi verið sett
er ekki þar meö sagt aö málstaðnum
miði áfram — þótt vissulega megi líta
á þaö sem ávinning að til er jafnréttis-
ráö og til þess má vísa málum og leita
þannig leiöréttingar. Nú er félags-
málaráöherra skyldugur til að leggja
fram áætlun til f jögurra ára varðandi
framkvæmd jafnréttislaga — og
endurskoða síðan þá áætlun og gera
nýja á f jögurra ára fresti.”
Erfitt að vera kona
En hefur staöa kvenna breyst á
þessum tíu árum — er auðveldara aö
verakona?
„Það er aö ýmsu leyti erfitt að vera
kona núna. Þjóðfélagið kemur mjög
lítið til móts viö konur á vinnumarkaði.
Og langflestar konur vinna utan heim-
ilis — ásamt meö uppeldis- og heimilis-
störfum. 80% kvenna vinna utan heim-
ilis. Og þrátt fyrir þennan fjölda
kvenna á vinnumarkaöi þá eru konur í
stjómunar- eöa áhrifastöðum tiltölu-
lega fáar. Þaö sést m.a. af launamis-
munun kynjanna. Háskólamenntaöar
konur í starfi hjá ríkinu eru aöeins með
65% af launum karla.”
Jónína Margrét sagði að þótt konur
væru þannig settar skör lægra á vinnu-
markaði en karlar þá heföi margt
færst til betri vegar undanfarin 10 ár.
„Kjör Vigdísar Finnbogadóttur var aö
sjálfsögðu mikill ávinningur fyrir
okkar málstaö. Eg held aö framboö
konu til forsetakjörs heföi jafnvel verið
óhugsandi aöeins 5 árum fyrr. Þaö hef-
ur lika haft breytingar í för með sér á
Alþingi. Fyrir 10 árum voru aöeins 3
konúr á þingi. Nú eru þær 9. En þaö
segir lika sína sögu aö þessi fjölgun
kvenna í þingsætum er alfariö úr
nýjum stjómmálahreyfingum —
gömlu flokkarnir eru íhaldssamir í
þessum efnum.”
Mest breyting í
listgreinunum
Bókin Konur, hvaö nú? skiptist í 14
kafla og aö auki fylgir formáli eftir rit-
stjórann og aftast í bókinni er útdrátt-
ur kaflanna á ensku.
Kaflarnir fjalla um konur út frá
ýmsum sjónarhomum og málaflokk-
um, en helmingur þeirra er um konur
og listsköpun. Jónína Margrét taldi
óhætt aö segja að áhrif kvenna á lista-
sviðinu hefðu aukist mikiö. Og nánast
sama hvaða listgrein væri tilnefnd —
alls staöar heföu konur sótt á. „Sem
dæmi má nefna aö 7 af síðustu 15 is-
lenskum leikritum, sem hér hafa verið
frumsýnd, eru eftir konur.”
Þessi framsókn kvenna á listasvið-
inu helst eflaust í hendur við bætta
menntun kvenna. Konur eru almennt
miklu betur menntaðar nú en fyrir 10
árum. I upphafi kvennaáratugar voru
konur til dæmis 20% útskrifaöra
kandídata í Háskólanum. Nú 45%. Og
sl. tvö ár hafa kvenkyns nemendur í
mennta- og fjölbrautaskólum veriö
fleiri en karlkyns.
-GG.
Jónína
Margrét
Guðnadótt-
ir, rit-
stjóri
Konur,
hvað
nú?: —
„Það er
að ýmsu
leyti erf-
itt að
vera
kona
núna."
(Mynd
KAE).
J! a tinprt) ab erö luntn
Crla
Snorrabraut 44. Simi 14290
Tvær myndir á einum púða. Til í gulu, bláu og bleíku.
Stærð: 37 x 38 cm. Verð kr. 295,-
Púðar úr mjúku þvottekta akrýli. Verð kr. 346,-

au"1
m/«u
nr. 1 Veiðiferð nr. 2 Gönguferð
nr. 4 Skógarferð nr. 3 Vinarferð
nr. 6 Snúlli nr. 5 Dúlla
l|WRÖMWyi!L Margar stærðir af tilbúnum römmum og úrval rammalista.
Póstsendum. Snorrabraut 44. Sími 14290 Pósthólf 5249.
Pardus -stál
prýdir húsin
Stallað þakstál á aðeins
440 fermetrinn .
í brúnu og svörtu