Dagblaðið Vísir - DV - 01.08.1986, Qupperneq 10

10
FÖSTUDAGUR 1. ÁGÚST 1986.
Útlönd
DV
Umsjón: Hannes Heimisson og Ólafur Amarson
Danir
finna
þýskan
kafbát
Haukur L. Haukssan, DV, Kaupmaraiahöfru
Flakleitarmaðurinn Aage Jensen
og félagi hans, Thorsten Quist, báðir
frá Árósum í Danmörku, hafa verið
í sviðsljósi fjölmiðla í Danmörku og
víðar í Evrópu undanfama daga. I
síðustu viku fundu þeir flakið af
þýska kafbátnum U-534 er var sökkt
af enskum orrustuvélum í Kattegat
§órða maí 1945. Kafbáturinn liggur
á sextíu og fimm metra dýpi, um
miðja vegu milli Jótlands og Sví-
þjóðar, nánar tiltekið um tuttugu
kílómetra vestan við eyjuna Anholt.
Finnendumir em vissir um að hér
sé um hinn eina sanna U-534 að
ræða þar sem frásagnir skipverja,
sem lifðu árásina af, og orrustuflug-
mannanna, sem skutu kafbátinn
niður, em samhljóða hvað staðsetn-
inguna varðar.
Kafbáturinn er af gerðinni 9-C40
en samkvæmt þýskum heimildum
var það einmitt þess konar kafbátur
sem lestaður var með ellefu dular-
fullum kössum rétt fyrir brottförina
frá Kiel í Þýskalandi.
Þar erum við komin að kjama
málsins. Vangaveltur síðustu daga
hafa gengið út á það hvort hér sé
um stríðsfjársjóð að ræða eða ein-
ungis ryðgaðan kafbát. Sögusagnir
herma að í kafbátnum sé að finna
gífurlega fjársjóði nasista ásamt
nokkrum af mestu leyndarmálum
Þriðja ríkisins. Hefur verið talað um
ellefú stálkassa í því sambandi, fulla
af nikkel, wolfram, gulli og eðal-
steinum, að verðmæti um þrjú
hundruð milljónir íslenskra króna.
Auk þessa hefur verið talað um
þrjátíu og sjö dularfullar manneskj-
ur um borð sem líklega hafa verið
háttsettir nasistar og ætlað sér að
flýja til Suður-Ameríku. Áttu þeir
að hafa komið um borð á síðasta
augnabliki og tilsvarandi fjöldi úr
áhöfhinni verið settur í land.
Þar til kafbáturinn hefur verið
Pólitískir flóttamenn streyma til V-Berlínar
U-534 var kafbátur af sömu gerð og sá sem hér sést að ofan. Kafarar munu fljótt skera úr um
það hvort U-534 er hlaðinn gulli og gersemum eða hvort farmur hans hefur verið kartöflur.
hífður upp verða getgátumar að
nægja en benda má á að sögufróðir
menn hafa enn ekki getað fundið
haldbæra sönnun þess að fjársjóði
nasistanna sé að finna í U-534 en
ekki annars staðar.
Meirihluti áhafnarinnar
komst af
Meirhluti áhafriar kafbátsins
komst lifandi af úr árásinni. Fimm
fómst í sjálfri árásinni og þrír
drukknuðu á leiðinni upp á yfirborð
sjávar. Egon Mosler, fyrrverandi
yfirmaður á kafbátnum, hefur vísað
öllum sögusögnum um fjársjóði og
dularfullt fólk um borð á bug. Hann
heldur því fram að áfangastaður
kafbátsins hafi verið höfn í Norður-
Noregi en U-534 var mest á ferð við
Noregsstrendur á síðasta ári stríðs-
ins. Hafi ferðin verið hrein stríðs-
ferð. Segir hann að kafbáturinn hafi
verið útbúinn til mánaðarsigling-
ar.
Styður frásögn Moslers að ein-
hverju leyti tilgátur efasemdar-
manna og stríðssérffæðinga um að
kassamir, ef þá er að finna, inni-
haldi vopn og sprengiefni. Var
kafbátnum ætlað að fylgja flótta-
skipum frá Noregi og þurfti að geta
varið sig. Gárungamir hafa haldið
því ffarn að í kössunum séu vistir
og þá aðallega kartöflur. Ekki hafa
þær verið mikill stuðningur við árás-
ir eða að borga kampavínið í
Suður-Ameríku.
Hættuleg björgun
Björgun kafbátsins mun kosta ó-
grynni fjár en þeir félagar frá
Árósum vonast til að geta staðið
straum af kostnaðinum með sölu
sjónvarpsréttinda. Hafa sjónvarps-
stöðvar hvaðanæva óskað eftir að
mynda björgunina. Næstu daga mun
fjarstýrt vélmenni verða híft niður
að kafbátnum og verður hann mynd-
aður í bak og fyrir. Er þetta sams
konar vélmenni og tók myndir af
risaskipinu Titanic á dögunum. Ef
einhverjar lúgur em opnar mun
einnig verða reynt að komast inn í
kafbátinn og taka myndir þar.
Finnendumir hafa sótt um leyfi til
björgunarinnar til danskra yfirvalda
en ekki fengið svar enn. Þykir ekki
hættulaust að eiga við kafbátinn þar
sem sprengjur og tundurskeyti hans
em að öllum líkindum mjög tærð.
Því er mikil hætta á sprengingum,
ekki síst ef skrölt er með tæki í ná-
grenni bátsins er sett geta sprengju-
rofa í gang. Ef komist verður inn í
kafbátinn mun allt verða látið liggja
óhreyft þar til björgunin hefur farið
fram. Danska ríkið mun gera kröfu
til allra verðmæta sem finnast en
víst er að dálaglegur slatti mun
koma í hlut finnendanna ef fjársjóði
er þar að finna.
mæravörðum, sem vísa þeim sem
koma án vegabréfsáritunar að
landamærunum á bug, væri hún þar
með að fara inn á verksvið vestur-
veldanna sem í rauninni em æðstu
yfirvöldin í Berlín.
í ljós hefur komið að allmargir af
flóttamönnunum, sem koma ár hvert
til V-Þýskalands, em svokallaðir
viðskiptaflóttamenn. Þeir flýja ekki
land sitt af stjómmálalegum orsök-
um heldur vænta þeir betri lífskjara
í nýjum heimkynnum. Aðeins 64.800
af 673.000 flóttamönnum hafa fengið
pólitískt hæli. Stór hluti af þeim
flóttamönnum sem ekki fá hæli verð-
ur samt eftir í landinu.
í V-Þýskalandi tekur venjulega um
það bil eitt ár að fá dvalarleyfi sem
pólitískur flóttamaður. Þar sem að-
eins vinna 126 manns við mál flótta-
mannanna og ekki em líkur á að
þeim fjölgi á næstunni bendir allt til
þess að umfjöllunartími hvers flótta-
manns lengist í tvö ár.
Nokkrir stjómmálamenn kristi-
legu flokkanna hafa bent á þá lausn
að breyta skuli stjómarskránni svo
að erfiðara verði fyrir fólkið að fá
pólitískt hæli. Andstæðingar þessar-
ar tillögu, sem einkum em sósíal-
demókratar, segja að með því að
breyta umræddum mannréttindaá-
kvæðum stjómarskrárinnar séu
menn einungis að snúa baki við
mikilvægu vandamáli sem ekki að-
eins snerti V-Þýskaland heldur öll
vestræn lönd. Ekki em samt allir
kristilegir pólitíkusar fylgjandi
breyttri stjómarskrá. Þar á meðal
er Hanna-Renate Laurien, varaborg-
arstjóri í V-Berlín.
í sjónvarpsviðtali við hana í síð-
ustu viku minnti hún á sérstöðu
V-Þýskalands eftir seinni heims-
styijöldina. V-Þjóðveijum bæri svo
að segja skylda til að taka á móti
flóttamönnum á sama hátt og ótelj-
andi Þjóðverjar flúðu heimaland sitt
á sínum tíma. í V-Berlín, þangað sem
u.þ.b. 60% af flóttamönnum koma,
kom til slagsmála á íþróttavelli þar
sem reist höfðu verið tjöld fyrir fótta-
menn. Öfgasinnaðir hægrimenn
höfðu æst til slagsmálanna. Vara-
borgarstjórinn Laurien komst svo
að orði ef'tir handalögmálin að nóg
væri að hafa einn múr í gegnum
borgina. Ekki þyrfti að reisa annan
á milli íbúa borgarinnar.
Ljóst er að V-Þjóðveijar standa
því frammi fyrir allmiklu vandamáli
þar sem þeir einir geta ekki stöðvað
straum pólitískra flóttamanna frá
Austur-Berlín til Vestur-Berlínar.
Þeir hafa þess vegna leitað á náðir
A-Þjóðveija og farið þess á leit við
þá að hleypa einungis fólki með
vegabréfsáritanir yfir landamærin til
V-Þýskalands. Þessar málaleitanir
hafa ekki fengið hljómgrunn í A-
Berlín. Samkvæmt heimildum v-
þýskra dagblaða hleypa A-Þjóðveij-
ar jafhvel fólki með fölsuð vegabréf
í gegnum landið og sækir síðan fólk-
ið um pólitískt hæli í V-Þýskalandi.
Ásgeir Eggerlssan, DV, Minctei:
Flóttamenn frá Asíu og Afríku
hafa valdið v-þýskum sljómmála-
mönnum miklum áhyggjum að
undanfömu.
Flóttamannastraumurinn til
landsins hefur á síðustu dögum verið
svo mikill að ekki er til húsnæði
fyrir þá 2600 flóttamenn sem leitað
hafa hælis i Berlín fyrstu tvær vik-
umar í júlí.
Gripið hefur verið til þeirra neyð-
arúrræða að hýsa flóttamennina í
gámum og tjöldum sem komið hefur
verið fyrir víða. Flóttamennimir
hafa einkum sótt tiLBerlínar vegna
þess hve auðvelt er að komast þang-
að í gegnum austantjaldslöndin.
í Berlínarsamningnum, sem stór-
veldin gerðu á milli sín, segir að
landamærin skuli vera opin á milli
Austur- og Vestur-Berlínar. Ef v-
þýska lögreglan kemur upp landa-
Meira en 2600 flóttamenn höfðu sótt um hæli sem pólitískir flóttamenn í Vestur-Berlín á tveim fyrstu vikum þessa
mánaðar. Hér stendur hluti þeirra fyrir utan skráningarskrifstofu í Vestur-Berlin.