Dagblaðið Vísir - DV - 01.08.1986, Qupperneq 14

14
FÖSTUDAGUR 1. ÁGÚST 1986.
Frjálst,óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjórar: JÓNAS HARALDSSON og ÓSKAR MAGNÚSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: HILMIR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 450 kr.
Verð í lausasölu virka daga 45 kr. - Helgarblað 50 kr.
Svik í skattamálum
Skattgreiðendur hafa verið sviknir. Tekjuskatturinn
reynist í ár langt umfram það, sem reiknað hafði verið
með. Hið sama gildir um útsvörin. Skattbyrði vex mjög.
Þessu veldur einkum, að sú skattvísitala, sem var ákveð-
in síðastliðinn vetur, gerir ráð fyrir minni hækkun
tekna á síðasta ári en raun varð á. Ríkissjóður fær fyr-
ir vikið miklu meiri tekjur í sköttunum og hefur verið
talið að þar muni 650 milljónum króna.
Skattarnir verða hærri en búizt var við, vegna þess
að tekjur manna urðu meiri en ráð var fyrir gert og
vegna of lágrar skattvísitölu, sem notuð er við útreikn-
ing skatta. Skattbyrðin vegna tekjuskattsins vex þvert
ofan í loforð ríkisstjórnarinnar. Það var eitt helzta lof-
orð sjálfstæðimanna fyrir síðustu kosningar að afnema
í áföngum tekjuskatt á almennar launatekjur. Nokkur
skref höfðu verið stigin í þá átt en nú er snúið við.
Tekjuskatturinn vex þvert ofan í fyrirheit stjórnvalda
við síðustu kjarasamninga. Þá voru nokkrir skattar
lækkaðir, einkum tollar á bifreiðum sem frægt er. Ríkis-
stjórnin gaf fyrirheit um, að ekki kæmi til skattahækk-
ana. Þetta er svikið.
Fjármálaráðherra hefur vitað lengi, að skattbyrðin
mundi aukast. Það kom fram í áætlun Þjóðhagsstofnun-
ar í apríl í vor. Þá var athugað með úrtaki, hvað tekjur
hefðu yfirleitt hækkað samkvæmt skattframtali. Þá
þegar gat fjármálaráherra séð, að það þýddi hækkun
skatta, yrði skattvísitalan höfð óbreytt frá fyrri ákvörð-
un. En ekkert var gert. Ráðherra tók feginn við þessum
glaðningi í ríkishítina. Hann tók að ákveða, hvernig
ofteknir skattar yrðu notaðir.
Gunnar G. Schram, þingmaður Sjáfstæðisflokks, lýsti
því yfir í DV í fyrradag, að hina ofteknu skatta ætti
að endurgreiða. Ekki ætti að leggja á almenning hærri
tekjuskatt en fjárlög gerðu ráð fyrir. Þess vegna ætti
að lækka tekjuskattinn fram að áramótum um þær 650
milljónir, sem menn væru nú ofkrafðir um á skattseðlum
sínum. Þetta hefði fj ármálaráðherra og ríkisstjórn getað
ákveðið strax í apríl en gerði ekki. Tillaga Gunnars
hefði getað hlotið samþykki á þingflokksfundi sjálfstæð-
ismanna, sem stóð á Sauðárkróki í gær og fyrradag.
En Gunnar G. Schram var þar kaffærður. Sjálfstæðis-
menn sýndu engan lit á að vilja standa við loforð sín.
Tækifærin hafa verið mörg til að skila skattgreiðend-
um þessari ofsköttun. En ráðamenn vilja ekkert slíkt
gera.
Þorsteinn Pálsson fjármálaráðherra segir sem svo,
að menn fái þetta endurgreitt með launahækkunum og
niðurgreiðslum á landbúnaðarvörum.
Vissulega hafa sumir hópar fengið hækkun launa
umfram febrúarsamninga. Til dæmis gildir það um suma
opinbera starfsmenn. Verð á dilkakjöti hefur verið
lækkað með niðurgreiðslum. Ætlunin er að auka niður-
greiðslur á búvörum. En ekkert af þessu skilar hinum
almenna skattgreiðenda því, sem oftekið hefur verið.
Hinn almenni launamaður græðir ekki á því, þótt hluti
opinberra starfsmanna hafi fengið kauphækkun. Hinn
almenni maður etur ekki nóg af dilkakjöti til að hafa
•upp á móti ofteknum sköttunum.
Halli er á fjárlögum. Landsfeðurnir hirða gróðann
af skattahækkuninni, þótt það þýði margföld svik gef-
inna loforða. Tekjuskatturinn hefur því verið keyrður
upp að nýju, svo bölvaður sem hann er.
Haukur Helgason.
Rjóma-
skreyting á
myglað brauð
í Morgunblaðinu 17. júní setur Jón
Baldvin Hannibalsson loksins fi*am
pólitík á þann hátt að nú er ljóst að
hann er kominn að niðurstöðu. Já,
maður segir niðurstöðu eftir allt það
sem hann sagði í fundarherferð sinni
á sl. ári. Því hvað var Jón Baldvin
að segja þá?
Hver á ísland?
Þessi spuming glumdi í útvarpi
sem upphrópun fúnda Jóns Bald-
vins. Tilgangur þessarar spumingar
var tvíþættur: annars vegar að höfða
til þess að hann Jón Baldvin væri
að reyna að rétta hlut þeirra sem
ekki telja sig njóta gæða þessa lands
og hins vegar að halda því fram að
orsakir vandans væru misskipting
auðsins í þessu landi. Það mun
nokkuð rétt, en þeir sem vom til-
greindir sem annars vegar þeir sem
nutu arðs og þeir sem vom arðrænd-
ir em ekki aðilamir sem valda
þessari misskiptingu. Hann var
nefnilega að segja að þeir sem nýttu
náttúmauðlindir landsins, fyrirtæki
og þjónustufyrirtæki því tengd,
hefðu arðinn, en þeir sem ynnu við
þessa sömu framleiðslu væm arð-
rændir. Þetta er hins vegar gamla
sósíalistalumman og á ekki við nú-
tíma rök að styðjast.
Arðræningjarnir
Arðræningjamir em hins vegar
allt aðrir menn. Það em menn sem
ekki einu sinni njóta arðsins eins
og ekta bófar, heldur spilla honum
út í ekki neitt. Ef hann Hjörleifur
hefði tekið sig til fyrsta klukkutím-
ann sem hann var ráðherra og hent
einum Skoda í sjóinn þá hefði hann
gert þjóðinni stórgreiða. Þá hefðu
menn séð ruglið og hann hefði farið
frá. En hann henti átta þúsund
Skodum á sínum ráðherraferli þegar
eyðslufjárfestingar em reiknaðar í
Skodum, en það lætur nærri að vera
einn Skoda á klukkutímann sem
Hjörleifur var ráðherra við vinnu.
Það hefði verið miklu betra fyrir
þjóðina ef Hjörleifúr hefði keypt
einn Skoda á kjaft fyrir Dagsbrún
og Iðju. Það er í þessu sem arðránið
felst en einnig í fleim. Arðránið felst
í því að menn sem mæta á morgnana
til að afla fjár á sínum vinnustað fá
ekki að afla fjár með eðlilegum
hætti, semsé með vinnustaðasamn-
ingum þar sem menn semja um hve
miklum arði fjármagnið skuli skila
og hve mikið skuli koma í launa-
umslagið. En við þær aðstæður
koma menn sér saman um að vera
með sem minnsta fjárfestingu og
kostnað sem eyðist og reyna að afla
fjár í staðinn. Við þær aðstæður
nýtist hugvit og atorka allra sem
standa í fjáröfluninni og þeir taka
meira heim. Þetta eru staðreyndir
frá Japan árið 1986 en ekki sósíalist-
alummur Jóns Baldvins síðan fyrir
aldamót.
Frjálst verð
á gjaldeyri
Frjálst verð á gjaldeyri hefði þýtt
að aldrei hefði verið um neinn Sig-
túnshóp að ræða. Og lesandinn kann
að hvá. En þetta er svo. Málið er
þannig vaxið að barátta núverandi
ríkisstjómar gegn verðbólgu var
ekki barátta gegn verðbólgu. Enn
munu menn hvá. Það sem verið var
að gera var að redda óreiðumönnum
í fjármálum frá álitshnekki. Þríhvá
menn? Og verður nú að skýra út.
Til er fyrirtæki sem heitir Lands-
virkjun. Þetta fyrirtæki skuldaði
mest allra skuldara þegar dollar
hækkaði og vextir af dollar einnig.
KjaUaiiim
Þorsteinn
Hákonarson
i landsnefnd Bandalags
jafnaðarmanna
naupptöku sem sést af uppboðsaug-
lýsingum. Það er semsé stefna
núverandi ríkisstjómar að þeir sem
settu nöfn sín á bréf eða vom svo
vitlausir að reyna að vinna sig út
úr vandanum skuli borga alla óreið-
una. Þetta mgl kemur fram í því að
hjón verða að skilja af efnhagsá-
stæðum og húsbóndinn fær sér
kryppling og skítug föt þegar von
er á uppboðsmönnum og þykist vera
róni sem er að ásækja heimilið. Þá
kemur félagskerfið til hjálpar, en ef
fólk reynir að verða eðlilegt fólk, þá
er gengið að því.
Jón Baldvin er
kominn að niðurstöðu
Og það er ljóst að hann þegir um
þetta mál, steinheldur kjafti. I því
felst svarið við spumingunni hver á
ísland. Fimmtánmenningamir í
yFimmtánmenningamir í Reykjavík eiga
Island.“
Landsvirkjun fór í reynd á hausinn
við þetta, en það var til haukur í
homi. Með því að hækka verð
Landsvirkjunar um 166% og með því
að festa gengið gat Landsvirkjun
staðið í skilum. Á móti kom að aðrir
gátu ekki staðið í skilum.
Vanskilamenn
En hverjir lentu í vanskilum til
þess að Landsvirkjun gæti staðið í
skilum? í fyrsta lagi útflutningsat-
vinnuvegir. Þeir urðu að framleiða
gjaldeyri og fá minna verð fyrir hann
en það kostaði að framleiða hann.
Munurinn var brúaður með erlend-
um lánum. Þar fór fram
eignaupptaka hjá fyrirtækjum til að
borga pólitíska óreiðufjárfestingu. I
öðm lagi þá vom laun lækkuð um
30% í tvíþættum tilgangi, til að
stöðva ekki útflutningsatvinnuvegi
og til að almenningur keppti ekki
við Landsvirkjun um kaup á gjald-
eyri. í þriðja lagi eyddist innlent
spsudfé vegna laimamissis. Það þýddi
að bankamir fóm að versla með er-
lent lánsfé og tapa. Það var rétt við
með hækkun á vöxtum af svokölluð-
um lánskjaravísitölubréfum til að
bankamir lentu ekki í frekari van-
skilum við Seðlabankann og hús-
byggingarsjóð hans. En svipað gilti
um iífeyrissjóði. Þessum vanskilum
var svo velt yfir á húsbyggjendur og
alla þá sem vom í fjárfestingarfasa.
Það er orsök myndunar þess hóps
sem kallaður er Sigtúnshópurinn.
Því er það sagt að ef verð á gjald-
eyri hefði verið frjálst, þá hefðu
stjómvöld aldrei átt möguleika á að
klóra yfir skömmina og aldrei þorað
að fjárfesta eins og óábyrgir aðilar.
Því er það sagt að ekki var verið
að eiga við verðbólgu, heldur verið
að redda óreiðuskömm.
Framhaldið
Framhaldið er svo það að háu
vextimir em hafðir áfram á vanskil-
um, taxtar lögmanna em fáránlegir
miðað við vinnu, enda ætti að lö-
gleiða útboð á slíkri rukkun. Þessir
vextir og taxtar hafa hækkað mikið
í hlutfalli við laun eftir að launþegar
gátu ekki sótt tapið með vísitöluixit-
um. Þar fer fram áframhald eig-
Reykjavík eiga ísland. Og Jón hefur
svarið hollustueið við samtryggingu
fjórflokksins. Það kemur fram í grein
hans í Morgunblaðinu þriðjudaginn
17. júní og form þessa eiðs er ljóst.
Það er sama gamla myglaða brauðið
með nýrri ijómaskreytingu. Það er
áframhald miðstýringar launasamn-
inga með nýyrðinu atvinnuvega-
samband. Það er áframhald
uppboðsmála enda minnist Jón ekki
á svoleiðis smáatriði. Það þýðir
sömu gengisstefnu og vald til að ráða
gengi sem þýðir í reynd að ekki er
hugsað um raunverulega valddreif-
ingu. Og enn er verið að segja að
það eigi að hækka lægstu launin,
og þar sem ekki er sagt hvemig þá
verður að líta á þetta sem fastan lið
eins og venjulega og hreina og klára
lygi. Það að taka bónus og gera að
taxta er ekki lausn á láglaunum. Jón
talar ekki um afriám pólitískrar mið-
stýringar á fjármagninu. Hann segir
„uppstokkun bankakerfisins" án
skýringa. Öflugar stjómsýslueining-
ar úti á landi; ekki er sagt að þær
verði kosnar. Það er kannske um
að ræða útibú úr ráðuneytum til að
láta menn á staðnum stjóma lýðnum
á sama hátt.
Raunveruleikinn
Það sem Jón Baldvin er að gera
er að biðla til fjölmargra þjóðfélags-
hópa um stuðning án þess að lofa
neinu. Það er því ljóst að hann
stefnir að ríkisstjómarsetu með
frjálsar hendur til að semja einn af
þessum venjulegu stjómarsáttmál-
um sem aldrei sjást fyrir kosningar.
Fólkinu í landinu stafar hins vegar
mikil hætta af nýju fjárfestingaræv-
intýri fimmtánmenninganna, og
stafar mikil hætta af ríkisstjóm sem
gefúr fólki ekki færi á að vinna fyrir
sér. Og það fer ekki milli mála að
það eru mennimir sem Jón Baldvin
ætlar ekki að hrófla við. Hins vegar
er það ljóst af stefnu okkar í BJ þar
sem við ætlum að fá frjálst fiskverð,
fijálst verð á gjaldeyri, fijálst verð
á landbúnaðarafurðum, frelsi til út-
flutnings og vinnustaðasamninga að
Jón Baldvin kemur ekki í staðinn
fyrir það.
Þorsteinn Hákonarson.