Dagblaðið Vísir - DV - 09.08.1986, Qupperneq 21

LAUGARDAGUR 9. ÁGÚST 1986.

' ’ ?V*„ V

Lyftuhrædd
í blokk
■
| .feprj
I
.
„Ég átti heima í háhýsi þegar ég
var lítil, bjó á 6. hæð og 6 ára göm-
ul var eg í lyftunni þegar rafmagnið
for Eg varð ofsahrædd, fékk alveg
heiftarlega innilokunarkennd. Eft-
ir drjúga stund var mér bjargað út
og þegar rafmagnið kom aftur fór
mamma með mig niður í lyftunni.
Eg man hins vegar ekkert eftir því
og alla tíð síðan hef ég haft óbeit
a lyftum. Fyrst á eftir fór ég aldrei
i þessa lyftu, labbaði upp og niður
en Pepr « leið tók ég lyftuna
upp. Eg hafði bara ekki úthald í
annað. En ég stíg aldrei fæti inn í
;??>>???:•'
'. :*
k
i
MHMi
M
■■ j
• ?
. .
vv \, 1

■■■■■. ■ " :■
.
í .
í /■': ;.. ,■ ■
i

r*
L
mm
j
..m

jgg;-; ■ ' ■:’■
EsajataBaæ-a
aai aKa
■■■,■..■■■■.■.■ ■
I
V.
___________________
i j
*
■ j
‘" - '«t
■ • '.■■•• ■ : ■
msmmí^íím.
■■■::■. ■ , ■ ■ ■' ..'■:■
Sgf|g^t^gtgÍÉpg|lgl§|3|
■■ • ' .
■
■ ???:•? ?■:."".
■■ ?:■,■■:■■■■■■ ■'■ '■■:■•::■■• . ■ ■?
? ?">">";•■ >'■
??? V""" * , «•* , "
V S. * v ><?; - * '
.?:'.?■ '?■..■ . ■ . •: ■■■■?•. .?■■'
gigargayag MESMBffiBB
V ,, \, ,, ■ ,
5
|v;'■■:••'•.'?. ■:,i
I j
i

' ?
|
?:■??'■

M-

Imá
____
r *
vera í læstu herbergi og fæ oft inni-
fokunarkennd sem ég tel beina
aileiðingu af þessu atviki. Þetta
hair manni auðvitað,“ bætir hún
vilð> „eg get til dæmis ekki farið í
skola i New York þar sem húsin
e™ tugir hæða. Þetta getur stund-
um venð þreytandi. Þá set ég niður
fynr mer hvort betra sé að taka
lyituna og koma óbrevtt unn
" " ' " "" stf V . >
S’1'* ? V? f' •
g4*
‘
, ■■ ■■ ■■ '
- , . V vj
" \m'°'J*

j£"'?
?.
,, . ,°f koma oþreytt upp eða
labba. Niðurstaðan er alltaf sú að
eg hleyp með bros á vör. Ég vil frek-
ar leggja alla þessa áreynslu á mig
heldur en að ganga í gegnum að
yfirvinna skelfinguna sem er ofsa-
■ •..'. Sf::'?'- ,?®T :;
■'t. ;
-ív'.í
,■•,•'. ■ ■•■.. •„••■••••.•'.,•
■
..#?!■■■;,

.
" : •■'■■-■ ?

vt' -
3 •
■ ■ ' : * :■■■■
ir
'vi!;!'????'
„cv
. ;■ . \.:.- :
Ottinn
viö óttann

:*SSs-s|ísííiS.í;
■
f, hef, e'gfnlega verið skít-
■ddurallt mitt líf en fór ekki að
nla 0g kynnast óttanum al-
inilega fyrr en á námskeiði sem
or a fynr nokkrum árum. Þá
gerði eg mér Ijóst að ég var
ankreppturv líkaminn var
ður saman af stöðugum ótta.
rauninm var ég ekki hræddur
sitt oðru fremur heldur bara
og alla,“ segir Garðar Bald-
ion. „Eg var eiginlega hættur
ln? fl,otta sv°na dagsdaglega
= hafði komið mér upp bæling-
nstn sem gerði mig annað
,. ævareiðan eða hreinlega
'
_
. ??■■
.'•'■■■ ■:

. ' ' ''"V-
''?'?''V\,'•'>•?,

sjáiun í dagíegu lífi, í sjónvarpi; Þegár tekist hefur að ná valdi
eða bíói, heyrum frásögn af eða á auðvcldustu kringumstæðun-
lesum um að geti verið ha>ttu-; , um fikrar hann sig uppog iekur
Fram kemur að rannsóknir
hafa leitt i ljós að fælni er tvi-
svar sinnum algengari hjá
konuni en körlum cn skiptar
skoðunir eru um ástæöur þessa.
Einhverjir vilja rekja þetta til
þess að konur hafa minna af
testosteíon*horftióni en karlar.
„Aðrír hafa haldið því fnmi að
konur tileinki sér undirgefni.
óákveðni og hræöslugirni, en
karlar læri hins vegar að dylja
ótta og loiti þá gjarnan á náðir
Bakkusar eða annarra vímu-
gjafa í þeirri viðteitni.“ Auk
vímugjafanna nefnir Eiríkur
aukna matarneyslu sera algen-
gustu hliðrun fólks við fælni.
Víst er að fjöldinn allur lifir
með vandamálinu og er tregur
til að leita sér hjálparhjá sál-
fraiðingum eöa öðru sérmcnnt-
uðu fólki.
hræölst hunda skoðar fyrst
myndir af hundum, hlustaf síö-
an á hund gelta i næsta her-
bergi, íbr inn í herbergið þar
sem hundnr er fyrir í lokuðu
búri. þar næst stendur hann í
nokkurra metra fjarlægð frá
hundinum o.s.frv. un&hann get-
ur verið rólegttr í náviat
hunda.“
Gunnar Gunnarsson sálfræð-
ingur Hefur tóluvert fengist við
fæíni með „psykodynamiskum"
aðferdum en að hans sögn
leggjá þær áherslu n finna
ástæður fyrir atferli og breyta
því í beinu framhaldi. „Ein leið
er að kynnast því. seni maður :
hræðisl," segir Gunnar. „leysa
upp dulúðina. Við hræðumst
það sem 'við þekkjum ekki og
eigum því auðvelt með að
magna það upp. Menn þurfaþví
í rnörgum tilvikum aðeins að
horfast i augu við pappírstígris-
dýrið, Ég er hins vegar þeirrar
skpðunar að fælni stafi oft af
því að i ókkur cr ótti sero aldr-
ei liefur verið tjáður. Óttinn
setn stíkur cr eðlileg tilfinning:
það ér nauðsvnlegt að varast. I
luettur og. eðlileg óttaviðbrögð
eru.að hlaupa t hurtu eða gera
árás. Hins vegar er ócðlilegt að
stirðna. í okkar meðferð reyn- I
um við þvi að dvelja í óttanum I
og gera hann kunnuglegan. 1
Það má nefnilega Imra margt j
af hneðsUmni? j
JKH
velur alltaf bara annað af tvelunf Var sffellt að reiklla út hvað
ems og ég sagði, að reiðast eða ar , hugsuðu um Þlfinningar mín-
lamast.“ " f ’ hng,sanir °S gerðir. Fyrst var
Þegar Garðar w ____________, haó. ÍJoIskyldan, ættin otr skólinn
ijegar Uarðar er spurður nánar
!.!’.nanlskeiðlð SG&lst hann hafa
komist að ymsu nyju um tilfinning-
;ið!mnrnT!1aldÍafÞVÍ' ”Ég fðr
að vinna af kappi i tilfinningum
minum og attaði mig fyrst á því að
ymsar tilfinningar voru mér gjör-
samlega framandi eða þá að aðrar
voru svo viðvarandi að mér hafði
aldrei dottið í ’
tilfinningar eð
að þær væru b;
~ -----oivuim
en þegar fram i sótti bættust vi
vmnufelagar, kunningjar, vinir o
loks allt samfélagið.“
Garðar telur að þessi ótti eigi sé
ekki ema afinarkaða orsök, nefni
mnratmguna sem lykilatriði, „ei
^fr6 , ,að upPla&lð eða mitt eigic
eðh valdi miklu um. Það hlýtur ac
v® ,Vfra eitthvað í mér sjálfum sen
væru hleypti mnrætingunni í þennan
, helt farv’eg- Samspil aðstæðna og eðli«
:tand. getum við sagt. Annars er þessi
mdar mnræting náskyld ofsatrú og
™í Handahofið sem eg minntist á gerði
!vað það lika að verkum að það var al-
r 5 IZr? !Va! ég gerði’ mér var
r og alltaf refsað, ef ekki af öðrum þá
•ma, refsaði eg mér bara sjálfúr. Allt var
=l!f !,!y!!.egt;, Jafnvel Það að vera
Hvaðertilráða?
Sálfræðimeðfcrð viö fælnt er
feinkum tvenns konar eftir því
hvort beitt er■atferlisfræðileg--
leiðum en Eirikur er oinn af
málsvcirum þcimi fyrrnefndu.
.Fyrstá: skref meðfcrðar er „að
kenna skjólstæðingnum slökUn
/.../ svo hann gcti náð valdí á
hinunt lífeðli.sltgii viðbrögðum
sem ém samfara fælni (svitnn-
uui. hjartelættinum, andnaiið-
inni, hófuðvevknum o.tt.).
Þegar hmm hetúr náð valdi á
slökun er hægl, að setja fyrir
mismunandi erfið verkefni. ?-/