Dagblaðið Vísir - DV - 06.08.1987, Blaðsíða 14

14
FIMMTUDAGUR 6. ÁGÚST 1987.
Frjálst.óháð dagblað
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PALL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 550 kr.
Verð I lausasölu virka daga 55 kr. - Helgarblað 65 kr.
Pólitískur sumartími
Ríkisstjórnin hefur ekki fengið við upphaf ferils síns
hinn venjulega tíma friðar og hvíldar, sem notið hafa
flestar ríkisstjórnir, er myndaðar hafa verið í sumarfríi
Alþingis. Þvert á móti hefur allt gengið á göflunum í
kringum hana. Og þetta er af hennar eigin völdum.
Sjálfur stjórnarsáttmálinn vakti mikla óánægju langt
út fyrir raðir stjórnarandstöðunnar. Síðan kom fálmið
og fátið við framkvæmd og frestun fyrstu aðgerða. Land-
búnaðurinn hefur fengið að leika lausum hala. Útgáfa
spariskírteina og nýtt söluskattstig magna ófriðinn.
Merkilegt er, að ríkisstjórn skuli lenda í svona mikl-
um hremmingum við upphaf ferils síns. Eiginlega ætti
hún að vera mjög sterk. Hún hefur verulegan þingmeiri-
hluta að baki sér og tiltölulega ósamstæða stjórnarand-
stöðu á móti sér, Hún ætti því að þora að taka á málum.
Um þessar mundir þarf þjóðin einmitt fumlausa ríkis-
stjórn, sem þorir. Óveðursskýin hrannast á loft. Verzl-
unarráð spáði fyrr í vikunni stóraukinni verðbólgu
næstu árin, gengislækkun eftir áramót og átökum á
vinnumarkaði í kjölfar verðbólgu og skattahækkana.
Álit Verzlunarráðs er óvenju harðort. Þar segir, að
fyrstu aðgerðir ríkisstjórnarinnar í skattheimtu gangi
þvert á meginstefnu hennar í skattamálum. Ennfremur,
að ekkert hafi verið stokkað upp í allt of dýrum velferð-
armálum á borð við landbúnað og húsnæðislánakerfi.
Ríkisstjórnin hefur mest misstigið sig í landbúnaðar-
málum og ríkisfjármálum. Óbreytt landbúnaðarstefna
var fyrsta samkomulagsatriðið. Stjórnarsáttmálinn
staðfesti nýja búvörusamninginn og fjögurra ára þrælk-
un neytenda og skattgreiðenda í þágu kinda og kúa.
Landbúnaðarráðherra hefur á fyrstu vikum ríkis-
stjórnarinnar fengið að ganga berserksgang við að efla
þrönga sérhagsmuni í landbúnaði. Einkum hefur honum
orðið verulega ágengt við að þrengja völ neytenda á
grænmeti á hagstæðu verði. Full einokun er í augsýn.
Meira að segja hefur íslenzkum málvenjum verið
breytt á svipaðan hátt og alræðisstjórnin gerði í sög-
unni „1984“ eftir George Orwell. Að undirlagi land-
búnaðarráðherra notar ríkisstjórnin orðin „nýtt“ yfir
gamalt grænmeti og „markað“ yfir grænmetiseinokun.
Fyrsta skref ríkisstjórnarinnar í eigin fjármálum var
að hafna niðurskurði og sparnaði í ríkisrekstri og taka
upp stefnu hækkaðra skatta, sem mun leiða til átaka á
vinnumarkaði að mati Verzlunarráðs. Hefðbundinn
landbúnaður og önnur hefðbundin hít eru heilagar kýr.
Annað skrefið í ríkisfjármálunum var að reyna að
hækka vexti á spariskírteinum án þess að hækka þá.
Stjórnin reyndi að komast hjá hinni óhjákvæmilegu
staðreynd, að mögnuð innrás ríkissjóðs á lántökumark-
aðinn mun breyta hlutföllum framboðs og eftirspurnar.
Ríkisstjórnin virðist hafa takmarkaðan skilning á
fjármálum. Hún kvartar um, að aukinn ríkishalli stafi
af vansköttun ársins. Samt er sífellt verið framhjá fjár-
lögum að greiða úr ríkissjóði og skuldbinda hann á
annan hátt til að kaupa óperur og mjólkursamsölur.
Þriðja skref stjórnarinnar fólst í að bæta við sölu-
skattsþrepi, sem leggst á harðfisk, en ekki saltfisk, suma
svaladrykki, en ekki aðra, soðin svið, en ekki ósoðin
og svo framvegis út í það fáránlega. Hún hefur flækt
söluskattinn og boðið heim auknum skattsvikum.
Verkhræðsla og fálm á þessum mörgu sviðum hefur
magnað ótrú fólks á stjórninni, aflað henni stjórnarand-
stöðu utan Alþingis og gert sumarfríið pólitískt.
Jónas Kristjánsson
„Sú samþykkt byggingarnefndar Reykjavíkur sem hér hefur verið fjallað um vekur hins vegar vonir um að nú
sé orðin breyting. Ákvörðun nefndarinnar er vonandi stefnumarkandi."
Nýlega ákvað byggingameíhd
Reykjavíkur að svipta bygginga-
meistara réttindum sínum. Þessi
ákvörðun var tekin sökum þess að
hann innréttaði í óleyfi íbúðir í
gömlu atvinnuhúsnæði. Þrátt fyrir
ítrekaðar áminningar hafði meistar-
inn ekki breytt húsinu aftur til
samræmis við samþykktar teikning-
ar. Að sögn fjölmiðla hefur það ekki
gerst í þrjá áratugi að byggingar-
nefrid afturkalli réttindi meistara.
Þessi atburður hlýtur að marka
þáttaskil í byggingaeftirliti í höfuð-
borginni. Fram að þessu hefur ekki
verið fylgst sérstaklega með bygg-
ingu ósamþykktra íbúða og ekki
hefur verið amast við þeim með svo
ákveðnum hætti.
6% íbúða ósamþykktar
Ekki er vitað með vissu hversu
margar íbúðir í Reykjavík hafa ekki
hlotið samþykki byggingaryfirvalda.
Þó má telja víst að ekki færri en 6%
allra íbúða í borginni séu ósam-
þykktar. Þær hafa orðið til á löngum
tíma. Ýmsar ástæður liggja því að
baki að þær voru innréttaðar. Borg-
aryfirvöld hafa ekki sýnt þessum
íbúðum sérstakan áhuga. Áf þeim
sökum liggja ekki fyrir greinargóðar
upplýsingar um fjölda þeirra, stærð,
ástand, staðsetningu eða annað sem
máli skiptir. Greinarhöfundi er ekki
kunnugt um nema eina úttekt á
óleyfisíbúðum í Reykjavík. Hún var
gerð 1975. Þegar könnunin var gerð
voru nálægt 2.200 ósamþykktar
íbúðir í borginni. Flestar voru í
gömlu borgarhverfunum. Þær voru
almennt litlar, tvö eða þrjú herbergi.
óleyfisíbúðir
tölvuskráðar í 14 ár
Upplýsingamar voru unnar úr
tölvuskrám Fasteignamats ríkisins.
Húsaskoðunarmenn stofriunarinnar
hafa lengi skoðað kerfisbundið allar
íbúðir í borginni. Lýsingar þeirra á
stærðum íbúða, ástandi þeirra og
innréttingum eru tölvuskráðar. Á
meðal þeirra þátta sem skoðunar-
menn athuga er hvort íbúðir eru
samþykktar. Ósamþykktar íbúðir
eru teiknaðar inn á samþykktar
byggingamefiidarteikningar. Stærð-
ir þeirra em einnig reiknaðar út.
Þennan hátt hefur Fasteignamat
ríkisins haft í tvo áratugi. Tölvu-
skrár sem innihalda upplýsingamar
hafa verið aðgengilegar í 14 ár. Það
er ljóst að ef áhugi hefði verið á því
að fylgjast með óleyfisíbúðum í höf-
uðborginni á þessu tímabili heföi á
hverjum tíma mátt styðjast við að-
gengilegar upplýsingar.
Óleyfisíbúðir í stórum húsum
Ýmislegt hefur breyst á þeim 12
árum sem liðin em frá þvi að áður-
nefrid úttekt var gerð. Einhverjar
KjaUariim
Stefán Ingólfsson
verkfræðingur
eftir litlum íbúðum var einna mest
1983 til 1986. Þá var til dæmis ótrú-
lega lélegt húsnæði í gömlu hverf-
unum boðið til sölu sem litlar íbúð-
ir.
„Húsnýtingarstefna“
Á síðustu árum hefur það færst í
vöxt að gamalt húsnæði í elstu
hverfum Reykjavíkur hafi verið end-
umýjað og innréttingum breytt. Það
á bæði við um íbúðarhús og atvinnu-
húsnæði sem ekki hefur staðist
kröfur tímans. Þessi þróun er já-
kvæð. Það er tímabært að huga
betur en gert hefur verið að nýtingu
eldra húsnæðis. Það hefur verið
nefiit „húsnýtingarstefna". Hún eyk-
ur endingu húsnæðis og er þjóð-
hágslega hagkvæm. Til þess að
endurbygging gamalla húsa þjóni
„Þess eru of mörg dæmi að endurbygging
gamalla húsa eigi meira skylt við brask
en vandaða byggingarstarfsemi.“
af þeim íbúðum, sem ekki vom sam-
þykktar 1975, hafa þegar hlotið
viðurkenningu byggingamefiidar.
Einnig hafa verið innréttaðar nýjar
óleyfisíbúðir. Eftir 1975 hefur verið
reist mikið af stórum einbýlishúsum
og raðhúsum. Flest þeirra em tvær
eða þrjár hæðir. Af þeim sökum er
oft auðvelt að innrétta litlar íbúðir
í þeim. Þetta hafa eigendur húsanna
í mörgum tilfellum notfært sér.
Margt ungt fólk hefur hafið búskap
sinn í litlum ósamþykktum íbúðum
sem innréttaðar hafa verið í húsum
foreldranna. Margir hafa einnig ráð-
ist í byggingu húsnæðis sem er
stærra en þeir réðu við. Þeir hafa
oft innréttað íbúðir til bráðabirgða
og leigt þær út. Þegar um er að
ræða þriggja hæða stór raðhús er
oft auðvelt að innrétta í kjallaranum
og loka á milli hæða. Þess þekkjast
jafnvel dæmi að nýlegu raðhúsi hafi
verið skipt upp í þrjár 60 fermetra
íbúðir.
Vöntun á litlum íbúðum
Undanfarin ár hefur verið mikil
vöntun á litlum íbúðum í Reykjavík.
Sérstaklega hefur verið skortur á
einstaklingsíbúðum og tveggja her-
bergja íbúðum. Óleyfisíbúðir hafa
mætt hluta af þessari þörf. Þó að
margar þeirra séu eins og fyrr segir
notaðar innan fjölskyldna eða til
leigu hafa einhveijar þeirra verið
seldar á fasteignamarkaði. Mest er
þó selt af ósamþykktum íbúðum í
gömlu borgarhverfunum. Eftirspum
tilgangi sínum verður þó að gæta
þess að íbúðir, sem innréttaðar eru
í þeim, uppfylli kröfur sem við gerum
í dag til húsnæðis. Byggingaraðili,
sem hefur það markmið eitt að hirða
sem mestan ágóða af endurbyggingu
hvers einstaks húss, reynir á hinn
bóginn að koma fyrir eins mörgum
íbúðum og kostur er. Jafrdramt
vandar hann sem minnst til breyt>
inganna. Þegar þannig er staðið að
verki verða íbúðimar litlar, innrétt-
ingar óvandaðar og sameign lítil sem
engin. Byggingaeftirlit í Reykjavík
hefur hingað til ekki megnað að
veita þeim aðilum aðhald sem þann-
ig standa að verki. Þess em of mörg
dæmi að endurbygging gamalla húsa
eigi meira skylt við brask en van-
daða byggingarstarfsemi.
Stefnubreyting byggingar-
nefndar?
Eins og áður segir hefur bygging-
amefiid Reykjavíkur góða mögu-
leika á því að fyljast með því hvemig
staðið er að innréttingu ósam-
þykktra íbúða. Hingað til hefur
nefhdin þó ekki sýnt því áhuga. Sú
samþykkt byggingamefridar
Reykjavíkur, sem hér hefur verið
flallað um, vekur hins vegar vonir
um að nú sé orðin breyting á. Ák-
vörðun nefndarinnar er vonandi
stefnumarkandi. 1 framhaldi af henni
verður fróðlegt að fylgjast með frek-
ari aðgerðum varðandi innréttingu
og sölu óleyfisíbúða í Reykjavík.
Stefán Ingólfsson.