Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1988, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1988.
Frjálst.óháÖ dagblaö
LJtgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoöarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÖNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFÁNSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn. skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, SlMI 27022
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJÁLSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ÁRVAKUR HF, - Áskriftarverð á mánuði 600 kr.
Verð i lausasölu virka daga 60 kr, - Helgarblað 75 kr.
Orðaslæður gefast illa
Rétt eins og ríkisstjórnin mun snarlega lækka hina
formlegu skráningu á gengi krónunnar, þótt hún haldi
ööru fram, er hún einnig að hækka raunvextina, þótt
hún þykist vera aö gera annaö. Hvort tveggja fer eftir
blekkingarhefð, sem hér er talin til stjórnvizku.
í sjónhverfmgum af þessu tagi er jafnan talið brýnt
aö nefna hlutina aldrei réttum nöfnum. Nýjasta vaxta-
hækkunin heitir til dæmis lántökuskattur. Ríkisstjórnin
er að undirbúa slíkan skatt á erlend lán til aö gera vexti
þeirra jafnháa hinum háu vöxtum af innlendum lánum.
Með gjaldinu er girt fyrir, að lántakendur geti vikið
sér undan háum vöxtum í landinu með því að nýta sér
lægri vexti í útlöndum. Þetta jafngildir hækkun heildar-
vaxta lántakenda um nokkur hundruð milljónir króna
á ári, hugsanlega nokkuð yfir heilan milljarð króna.
Um leið nælir ríkið sér í sömu peningaupphæð án
þess að kalla það nýja skattheimtu. Ríkið eykur veltu
sína á einfaldan hátt, um leið og það hækkar heildarupp-
hæð þeirra vaxta, sem greiddir eru í landinu. Svona
vinnubrögð þykja afar sniðug í stjórnmálunum,
Sennilega er þessi vaxtahækkun og þessi skattahækk-
un gagnleg ráðstöfun, alveg eins og gengislækkunin er
gagnleg. Hins vegar má efast um, að nauðsynlegt sé að
fela slíkar ráðstafanir undir fölskum nöfnum, þegar
málsaðilar og almenningur vita í rauninni betur.
Seðlabankinn hefur verið einna duglegastur opin-
berra stofnana við að slá ryki í augu fólks. Hann fann
á sínum tíma upp á að nota orðið gengisbreytingu yfir
gengislækkun. Það er samkvæmt reglunni, að orð eigi
að gefa sem minnstar upplýsingar um innihaldið.
Orðið gengisbreyting er lævísara en fræg orð stjórn-
málamanns um eina gengislækkunina, að hún væri
ekki gengislækkun, heldur hratt gengissig í einu stökki.
Seðlabankinn var þó snjallastur í orðaslæðum, þegar
hann tók upp á að nota orðið frystingu um sparifé.
Orðið frysting gaf í skyn, að peningar væru læstir
inni í Seðlabanka til að minnka verðbólgu. í rauninni
voru þessir peningar teknir af hinum tiltölulega heiðar-
lega lánavettvangi bankanna og notaðir í ósæmileg
gæluverkefni stjórnvalda, með milligöngu Seðlabanka.
Einnig hafa fastmótaðar klisjur, sem eru endurteknar
í síbylju, öðlast sess sem mikilvægur þáttur í að þyrla
upp ryki til að hylja raunveruleikann. Ein klisjan, sem
heyrist daglega um þessar mundir, er setningin: „Geng-
islækkun leysir ein út af fyrir sig engan vanda“.
Þessi klisja hefur til dæmis ruglað ýmsa frystihúsa-
menn svo í ríminu, að þeir telja brýnna en gengislækkun
að fá aðgerðir stjórnvalda til að koma í veg fyrir, að
fólk fái gott kaup í þjónustu á Reykjavíkursvæðinu, svo
að það hlaupi ekki frá færiböndum fiskvinnslunnar.
Með alls konar rugli af þessu tagi er reynt að við-
halda þeirri blekkingu, að stjórnvöld geti leyft eða
bannað efnahagslögmál, sem minna á náttúrulögmál.
Tilraunir til slíks hafa alltaf skaðað þjóðarhag og munu
halda áfram að gera það. Þær skaða þjóðarhag núna.
Skyld þessu er hefðin að framleiða pappír, þegar pen-
ingar eru ekki til. Löngum hefur til dæmis verið reynt
að leysa húsnæðisskortinn með nýjum lögum og reglum
um húsnæðislán, verkamannabústaði og nú síðast kaup-
leigu, eins og þannig sé unnt að búa til fé úr engu.
Auðveldara væri að stjórna landinu til lengdar, ef
ráðmenn vildu hverju sinni taka á sig óþægindin af að
neita sér um að bregða slæðu yfir raunveruleikann.
Jónas Kristjánsson
Sextíu og þrír
dýrgripir
ásafni
Þjóðminjasafniö er illa haldið fjár-
hagslega eins og fram hefur komið
í fréttum. Þaö er meira að segja svo
að safniö á ekki fyrir klukkug-
armi, níu hundrað ára gömlum, af
Ströndum. Klukkan kostar þó vart
meira en Land-Róver af gamalli
gerð. Kröfur klukkueigandans geta
ekki talist miklar, langt innan við
þúsundkall á hvert æviár kluk-
kunnar góðu.
En þjóðin lítur til með safni sínu
og splæsir í klukkuna. Fréttist af
þjóðargersemum í útlöndum er
sjálfsagt að kaupa og hver man
ekki þá dýrðardaga er geirfuglinn
flaug heim að tilstuðlan Nordals
og félaga. Seðlabankinn gæti að
visu keypt klukkuna því hann býr
til peninga eins og kunnugt er. En
það þarf ekki. Klukkan var vænt-
anleg heim í gær og peningarnir
eru farnir að streyma til Þórs í
safninu. Það er einlæg ósk þjóðar-
innar að á safni þessu séu geymdar
þjóðminjar.
Fengsæll var Þór
Það mun einkenni á þjóðminjum,
sem geymdar eru á safni, að þær
séu nokkuð komnar til ára sinna.
Það hljóp því á snæriö hjá safninu
þegar tilkynnt var, nú um miðja
vikuna, aö þingmenn þjóðarinnar,
allir sem einn, væru settir á Þjóð-
minjasafnið. - Klukkan forna af
Ströndum féll alveg í skuggann.
Fengsæll var Þór er hann setti í
sextíu og þrjá safngripi á einu og
sama síðdeginu. Það kom sVo sem
ekki á óvart að Stefán Valgeirsson
taldist safngripur eða jafnvel forn-
gripur. Málmfríður, Aðalheiður,
Þorvaldur Garðar og jafnvel Albert
fara og að rykfalla. Árhringirnir í
Matta Bjarna eru einnig þþð marg-
ir að hann telst safntækur. En ill
örlög eru það fyrir framherjann
knáa, Inga Björn, og flakkarann
Danfríði að lenda á safni, sannan-
lega á besta aldri.
Undur samtíðar sýnd
En á þessu kunna að vera skýring-
ar. Breytingar verða á söfnum eins
og öðrum hlutum. Samkvæmt
nýrri stefnu, sem kynnt var á dög-
í talfæri
Jónas Haraldsson
unum, þykir best að safna sam-
tímamunum. Kuml og haugar
mega eiga sig. Helsta aðdráttaraflið
á Þjóðminjasafninu að undanförnu
hefur verið gallabuxnasýning. Þar
eru sýndar gallabuxur af öllum
gerðum, langar og mjóar, rifnar,
bættar og gott ef ekki skítugar líka.
Gallabuxnasýningin var sótt til
Svíaríkis en þaðan hafa komið
frumlegustu hugmyndirnar und-
anfarin ár eins og dæmin sanna.
Við viljum ekki vera eftirbátar
frænda okkar og því komu þing-
mennirnir eins og himnasending.
Hægt er að setja upp sýningu í safn-
inu þar sem sýnd eru undur
samtíðarinnar. Ef vel er á spilum
haldið má hala inn drjúgan að-
gangseyri á þetta.
Sérstaklega veröur að auglýsa
Vestfjarðaundrið Ólaf Þ. Þórðar-
son. Hann tekur öðrum mönnum
fram í skeinmtilegheitum þessa
dagana. Þá kröfu verður að gera til
Vestfirðinga að þeir haldi Ólafi á
þingi svo lengi sem honum endist
örendið. Ólafur þessi var fluttur á
safnið beint úr ræðustól Alþingis
þar sem hann sagði bjórberserkj-
um til syndanna. Þar átti hann að
vísu skoðanabróður, reyndar Vest-
firðing, Sverri Sturlubana. Þeir
Sverrir voru boðnir í hákarl og
brennivín þegar þeir mættu á saf-
nið, enda sjálfsagt orðnir þurrir í
hálsi eftir bjórmaraþonið.
Megi allir njóta
Þaö er þekkt úr menningarlífinu
að atburðir eru fluttir út á land
eftir að þeir hafa verið sýndir í
Reykjavík. Þannig leggur sinfónian
land undir fót og leikur Ijúfa tóna
fyrir landsmenn alla. Þjóðleikhúsið
gerir slíkt hið sama og sýnir verk
sín víða um land. Þetta er ekki
nema sjálfsagt, enda borgum við
öll brúsann. Sama gæti Þór gert
nú. Þegar höfuðborgarbúar hafa
séð nægju sína af gersemum þings-
ins er hægt að leigja rútu og fara
um landið með þessa sýningu á
samtímamunum. Farandsýning
þessi gæti farið réttsælis um landið
og endað í Festi í Grindavík. Ef
þetta reynist safninu um megn má
hugsa sér að skipta safngripunum
niöur eftir kjördæmum og sýna í
smærri hópum. Þannig yrði efa-
laust góð aðsókn ef Stefán Valgeirs-
son fengist sýndur á Raufarhöfn,
Jón Baldvin í Alþýðuhúsinu á
ísafirði og Þorsteinn i gamla
Tryggvaskála á Selfossi. Þrauta-
lendingin væri, ef safnið verður
enn á kúpunni þegar líður fram á
sumariö, að senda sýninguna með
Sumargleöinni um landiö. Þá gæti
Sverrir höggvið menn í héraöi, Ól-
afur Þ. keppt í kappdrykkju viö
innfædda og Hreggviður reynt að
koma á þögn í salnum.
Bannað innan sextán?
Mjög er mælt með því að fara meö
börn á Þjóðminjasafnið og sýna
þeim fornar gersemar þjóðarinnar.
Þetta þykir hollt í uppeldinu og
skólar fara reglulega með nemend-
ur á safnið. En svo undarlegt sem
það nú er þá verður að banna börn-
um aðgang að safninu á meöan á
samtímasýningunni stendur. Þaö
hefur nefnilega komið í ljós, og það
í beinum útsendingum, að vinsæl-
ustu safngripirnir eru svo orðljótir
að viðkvæmar barnssálir myndu
eigi þola. Það verður því að ætlast
til þess að safnið hleypi ekki yngri
börnum en sextán ára inn meöan
þetta ástand varir.