Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1988, Síða 25

LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1988.
25
wmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmmm^—mmmmmmmm^m~——mmmm^~mmmmmmmmmm~mmmmin'!!*m
DV
Leikarinn og leikstjórinn
Robert Redford.
Kvikmyndir
I nýjustu mynd
sinni The Milagro
Beanfield War
fjallar Robert Red-
ford um deilur
landeigenda og
ábúenda í Mexíkó
Það þarf víst varla að kynna banda-
ríska leikarann Robert Redford.
Hann á að baki margar vinsælar
myndir eins og Butch Cassidy and
the Sundance Kid (1969), The Sting
(1973), All the Presidents Men (1976)
og Leagal Eagles (1986).
Fyrir um það bil sex árum kom
Robert Redford aðdáendum sínum
þægilega á óvart. Eins og margir
þekktir leikarar hafði hann lengi
gengið með þann draum að leikstýra
kvikmynd. Hann lét þennan draum
verða að veruleika og útkoman varð
óskarsverðlaunamyndin Ordinary
People. Myndin fjallar um ungan pilt
sem býr hjá foreldrum sínum og á
við geðræn vandamál að stríða.
Hann verður vitni að því þegar yngri
bróðir hans drukknar þegar þeir eru
á siglingu og telur sig að hluta bera
sökina á þessu hörmulega slysi.
Myndin hlaut alls staðar frábæra
dóma og samsvarandi viðtökur
áhorfenda og þar með hafði Robert
Redford tekist það sem ílesta leikara
dreymir um að sýna og sanna að
hann væri ekki síður fær um að
standa á bak við kvikmyndatökuvél-
ina en að leika á hvíta tjaldinu.
Framhaldið
En þetta var árið 1980 og síðan þá
hafa menn beðið með eftirvæntingu
eftir næstu mynd Redfords sem leik-
stjóra til að sjá hvort fyrsta myndin
var slemmbilukka eða hvort meira
lægi að baki. Og nú er farið að nálg-
ast frumsýningardag á The Milagro
Beanfield War sem gerð er eftir sam-
nefndri.sögu John Nichols frá 1974.
Það hefur gengið á ýmsu við gerð
„Milagro“ sem þýðir kraftaverk á
spænsku. Redford er kominn langt
fram úr kostnaðaráætlun auk þess
að vera langt á eftir áætlun hvað
varðar tímasetningar. Opinberlega
átti öllum kvikmyndatökum að vera
lokið í október 1986 en sakir veðurs
og vinnubragða Redfords að endur-
skoða og enduskrifa handritið,
samhliöa kvikmyndatökunni, hefur
stór hluti myndarinnar verið kvik-
myndaður upp á nýtt og þar á meðal
upphafsatriðið. Þetta hefur' leitt til
þess að heill flokkur rithöfunda hef-
ur korriið við sögu til að fínpússa
handrit Nichols sem hann upphaf-
lega gerði fyrir þremur árum. Erfið-
ast var þó að þjappa þessu viðamikla
efni saman svo það kæmist fyrir í
tveggja tíma langri kvikmynd.
Bakgrunnur
Nýlega birtist viðtal við Redford
um myndina í bandaríska kvik-
myndatímaritinu „Film Comment".
Hér á eftir fara lauslegaþýddir kaflar
úr þessu viðtali til fróðleiks fyrir les-
endur en Redford hefur hingað til
farið mjög laumulega með efni The
Milagro Beanfield War.
Sp: „Hvers vegna hefur þú ekki leik-
stýrt kvikmynd í rúm 6 ár?“
Sv: „Ein af ástæðunum er sú að ég
tók mér frí í tvö ár. Ég var búinn að
ákveða þetta. Ég hef enga tímatöflu
hvað varðar minn listamannsferil.
Ég stóð á ákveðnum tímapunkti í lífi
mínu eftir að hafa gert þessa mynd.
Ótal hlutir lágu fyrir sem þurfti að
taka ákvörðun um og mér fannst
þetta rétti tíminn til að taka mér frí
frá kvikmyndunum. Þegar ég hóf
störf aftur hafði ég undir höndum 3-A
handrit sem mig langaði að gera
kvikmynd úr. Það varð ekkert úr því
og sama gilti m.a. um handritið að
þessari mynd. Fyrir þremur árum
reyndi ég þrívegis að gera kvik-
myndahandrit byggt á The Milagro
Beansfield War ásamt höfundi bók-
arinnar en án árangurs. Ég vildi hins
vegar fara að vinna og tók því tilboö-
um um að leika í kvikmyndum."
Sp: „Hvert var vandamálið?"
Sv: „Megin vandamálið var það sama
og hjá öllum sem reyna að gera hand-
rit byggt á bók. Kvikmynd er ekki
fjölmiðill fyrir bókmenntaverk. Það
er ekki auðhlaupið að draga saman
630 blaðsíðna bók með texta sem get-
ur leyft sér að staldra við ákveðna
hluti, gæla við efniö hér og þar og
svo allt í einu stökkva fram á við líkt
og elding. Við urðum að þjappa sam-
an 630 blaðsíðna bók í 120 blaðsíðna
kvikmy ndahandrit. ‘ ‘
Stjórnmál eða heimspeki
Sp: „Er ekki ástæðan fyrir því að
þú ákvaðst að kvikmynda þessa bók
sú að þér fannst áhugavekjandi sögu-
þráöurinn um deilur landeigenda við
ábúendur?"
Sv: ,-,Nú ertu farinn að tala um stjórn-
mál eða heimspekilegt efni. Það má
færa sterk rök fyrir því að „vestrið"
eins og við þekkjum það, sem sam-
anstendur af stórum ósnortnum
landsvæðum, sé búið að vera. Það
sem ég meina er að landið verður
tekið undir annað. Þetta liggur í eðli
okkar. Við lifum í þjóðfélagi sem
byggist á velmegun - við erum að
leita eftir auðsæld. Því er eðhlegt að
álíta að þegar þar að kemur, þrátt
fyrir að allir séu á móti og hræddir
við eitraðan úrgang, loftmengun og
of mikla fólksíjölgun, að mannkynið
muni finna einhver ráð til að halda
áfram að byggja, auka hagsæld og
stækka við sig. Þetta þýðir að við
munum nýta þau landsvæði sem eft-
ir eru en það er einmitt „vestrið"
okkar.
Því lít ég svo á þrátt fyrir öll mót-
mæli - og ég tel mig í þeim hópi fólks
sem berst á móti ómanneskjulegri
og óskynamlegri eyðileggingu náttú-
runnar - að þegar tímar líða verði
ekkert vannýtt landsvæði eftir. Þetta
merkir að við munum týna stórum
hluta af hefö okkar og þar með rótum
menningarinnar. Því má segja að
þetta hafi veriö okkur að kenna en
jafnframt okkar eigin ósk. Það verð-
ur ekki hægt að snúa klukkunni
aftur á bak...
Með tilliti til þessa má segja aö
sögupersónur myndarinnar eða bók-
arinnar hafi unnið sigur þó að þær
hafi ef til vill ekki unnið stríðið. En
það er einmitt þetta sem ég vil undir-
strika í myndinni, þ.e. gildi þeirra
bardaga sem vinnast. Og þótt menn
geti ef til vill kæst aðeins í stutta
stund frá mannlegu sjónarmiði þá
held ég að það sé þess virði."
Erfiðfæðing
Sp: „Þurftir þú að gefa eitthvað eft-
ir til að geta gert þessa mynd?"
Sv: „Það var ekki auðvelt að finna
kvikmyndaver til að aðstoða við
framleiðslu myndarinnar. Ég fékk
að heyra alls konar sígildar athuga-
semdir eins og: „Hver hefur áhuga á
að sjá hóp Mexíkana hlaupandi fram
og aftur um einhverjar hlíðar Nýju-
Mexíkó." Hinir kurteisu sógðu aftur
á móti: „þetta er frábær söguþráður
en hann virðist dálítið langdreginn."
Einnig mátti heyra athugasemdir
eins og: „Hvers vegna viltu taka
svona efni fyrir?“ Nei, þetta var ekki
auðvelt en sama mátti segja um Ord-
inary People. En ég þurfti ekki að
fórna neinu né gefa neitt upp á bátinn
til að gera þessa mynd. Svo slæmt
var nú ástandið ekki.
Sp: „Þegar þú ert að leikstýra mynd,
ertu þá búinn að ákveða í huganum
hvernig hún á að líta út?“
Sv: „Það er einmitt þetta sem er svo
stórkostlegt við kvikmyndir. Ég er
búinn að gera upp við mig í huganum
hvernig myndin á að lita út, hvers
konar landslag á að vera í bakgrunni
og myndræna útfærslu ásamt hegð-
unarmynstri leikara. En ég hef ekki
oft minnstu hugmynd um hvað muni
síðan gerast. Þetta finnst mér einna
mest spennandi hvað varðar leik-
stjórn því kvikmyndin virðist hafa
sitt eigið líf sem er m.a. ástæðan fyr-
ir því að ég fylgi ekki þeirri kenningu
að leikstjórinn eigi að fara gaum-
gæfilega eftir handritinu. Þú finnur
það út þegar klippingin hefst.
Já, kvikmyndin hefur sitt eigið líf.
Ég man að það voru nokkur atriði í
Ordinary People sem ég vildi endi-
lega hafa með. Ég þrjóskaöist og
þrjóskaðist við en að lokum hafnaði
myndin sjálf þessum atriðum, líkt
og ónæmiskerfi líkamans sem rekur
óboðna gesti á braut. Að lokum sagði
ég: „Þetta eru falleg atriöi en þau
eiga einhvers staðar annars staðar
heima.““
Helstu heimildir: Film Comment, fe-
brúar 1988. Baldur Hjaltason