Dagblaðið Vísir - DV - 27.02.1988, Qupperneq 24

24
LAUGARDAGUR 27. FEBRÚAR 1988.
Veröld vísindaima
Myndböndin að víkj a fyrir
geisladiskum
Myndböndin hafa nú eignast alvar
legan keppinaut því sala og leiga á
kvikmyndum á geisladiskum á vax-
andi vinsældum að fagna víöa um
heim og þó einkum í Bandaríkj-
unum.
Kvikmyndir hafa verið fáanleg-
ar á geisladiskum frá því laust
fyrir 1980 án þess þó að ná veru-
legri útbreiðslu. Myndböndin
náðu yfirhöndinni í samkeppn-
inni vegna þess að hver notandi
getur tekið upp á þau en upptök-
ur á geisladiska eru ekki á fgpri
almennings.
Stóru dreifingarfyrirtækin eins
og RCA og MCAveðjuðu á mynd-
böndin meöan nokkur smáfyrir-
tæki þrjóskuðust við framleiðslu
á sýningartækjum og útgáfu
mynda á geisladiskum. Nú er svo
komið að Bandaríkjamenn geta
valið úr 2000 kvikmyndum á
geisladiskum.
Myndir á geisladiskum eru mun
betri en á myndböndum. Margir
kvikmyndaunnendur vilja því held-
ur geisladiskana en láta sig engu
skipta þótt ekki sé hægt að taka upp
á geisladiskana. Á það hefur einnig
verið bent aö ekki er heldur hægt að
taka upp á venjulega plötuspilara og
hefur það þó ekki heft útbreiðslu
þeirra.
Éftir að sala hófst á geisladiskum
með tónlist hefur áhuginn á geisla-
diskum með myndum aukist veru-
lega. Nú er einnig farið að selja í
Bandaríkjunum spilara sem nota má
jöfnum höndum fyrir myndir og tón-
list enda er tæknin í aöalatriðum sú
sama. í Japan ráðgera stóru raf-
eindafyrirtæknin nú að hefja fram-
leiðslu á slíkum geislaspilurum.
Þegar myndir eru fluttar yfir á
myndbönd er ekki hægt að sýna þær
sem breiðtjaldsmyndir. Það er aftur
I Bandarikjunum geta
neytendur nú valið á milli
kvikmynda á böndum og geisladiskum.
á móti hægt með geisladiskunum.
Myndgæðin á geisladiskunum eru
því lík þeim sem borðið er upp á í
kvikmyndahúsum.
IVIOKIA
INFORMATION SYSTEMS
Nokia ætlar
nú að færa út
kvíarnar á
tölvumark-
aðnum.
Stígvélagerðin
snýr sér að tölvum
Finnska stórfyrirtækið Nokia hef-
ur keypt tölvudeild Ericsson í Sví-
þjóð. Hér á landi er Nokia þekktást
fyrir framieiðslu á stígvélum og far-
símum en þetta fyrirtæki hefur mörg
járn í eldinum og ætlar nú að bæta
tölvudeild Ericsson við eigin tölvu-
deild.
Nokia er fyrirtæki í örum vexti og
frá árinu 1983 hefur það bætt við sig
fjölmörgum smáfyrirtækjum og er
nú meðal stærstu fyrirtækja á Norð-
urlöndum. Höfuðstöðvamar eru í
Helsinki en eftirleiðis verður tölvu-
deildin í Kista í Svíþjóð þar sem
töl vudeild Ericsson hefur verið.
Undanfarin ár hefur tölvudeild
Ericsson verið rekin meö tapi en nú
er verið að hanna nýjar gerðir af
tölvum sem vonast er til að seljist
vel. Talið er að Nokia hafi fyrst og
fremst verið að sækjast eftir sér-
fræðiþekkingu hjá Ericsson til að
styrkja eigin tölvudeild. Þá er fyrir-.
tækið þekkt fyrir að kaupa einkum
fyrirtæki sem eiga í vandræðum en
eru að rétta úr kútnum.
Bandarísk heilbrigðisyfirvöld
leggja nú allt kapp á að finna lyf
sem drepur eyðniveirur. Þessar
rannsóknir hófust um leið og eyðn-
ín tók að breiöast út en hafa tfl
þessa ekki skilað markveröum ár-
angri. Yfirvöldin hafa sætt gagn-
rýni fyrir að styðja ekki nægilega
vel við bakið á vísindamönnum
sem leita lyfja til að lækna eyðni
en nú hefur verið ákveðið að bæta
þar úr.
Frá þvi um áramót hefur verið
farið yfir öll þau lyf sem til álita
koma og þau reynd að nýju. Nu eru
eftir átta lyf sem sannanlega hafa
áhrif á eyöniveiruna og eitt sem
styrkir ónæmiskerfi iikamans. Lyf-
in hafa verið reynd á um 3000
eyðnisjúklingum.
Þá er einnig unnið að gerö nýrra
lyfia til að vinna á eyðninni. Þrjú
slík verða reynd í Bandaríkjunum
áöur en langt um liður. Einstök
lyfiafyrirtæki stunda lika sjálf-
stæöar rannsóknir í sömu veru og
ná þær til um 2000 sjúklinga.
Enn 9em komið er hefur aðeins
fundist eitt lyf sem dugar til að
lengja líf eyönisjúklinga. Þaö geng-
ur undir nafiiinu AZT. Að þvi
beinist nú mest athygh. Þetta lyf
hefur verið þekkt um nokkúm
tíma án þess þó aö eiginleikar þess
hafi verið rannsakaðir vandlega.
Læknar kvarta mjög undan sei-
nagangi við rannsóknimar.
Nokkuð hefur boriö á aö sjúklingar
leituðu á náðir alls kyns töfralyíja
í von um lækningu. Þau lyf era öll
gagnslaus og sum jafnvel talin
hættuleg að auki
AZT er einnig hættulegt lyf og
vegna aukaverkana geta margir
sjúklingar ekki tekið það. í Banda-
ríkjunum hafa yfirvöld sætt
gagnrýni íyrir að leggja ofurá-
herslu á rannsóknir á þvi í stað
þess að leita algerlega nýrra lyfja
eða rannsaka nánar lyf sem seld
era á svörtum markaöi og sögur
eru um aö komi aö gagni.
Af þeim lyfium er oftast bent á
lyf sem auðkennt er HPA-23. Sagt
er að Rock Hudson hafi nokkra
áöur en eyðnin dró hann til dauða
flogið til Parísar til að kaupa það.
Nefndin, sem velur lyf til rann-
sóknar vestra, telur ekki sérstaka
ástæðu til að tannsaka þetta lyf.
Einnig hafa veriö nefnd til sög-
unnar lyf sem auðkennd era
AL-721 og imuthiol. Bæði seljast
þau vel á svörtum markaöi en eru
ekki tahn þess virði aö vera rann-
sökuð nákvæmlega.
Molar
Hjón þekkjast að sögn sálfræðinga
á svipnum.
Hjónasvipuriim
leynir sér ekki
Sálfræðingar í Bandaríkjunum
hafa komist að raun um að í löngu
hjónabandi myndast hjónasvipur
með fólki sem áður þótti ekki sérlega
líkt. Þessi svipur á að vera svo sterk-
ur að hann kemur fram á myndum.
Þetta kom í ljós þegar sálfræðistúd-
entar voru látnir raða saman
myndum af fólki sem hafði búið sam-
an í 25 ár. Til samanburöar voru
hafðar myndir af þessu sama fólki
áður en þaö gekk í hjónaband.
Við „pörun“ myndanna kom í ljós
að engin leið var að gera það rétt
þegar myndimar frá því fyrir hjóna-
band voru notaðar. Stúdentunum
tókst hins vegar oft að raða myndun-
um af hjónunum rétt saman.
Magasár er
smitandi
Nýjustu rannsóknir sýna að maga-
sár getur verið smitandi. Sýkillinn,
sem veldur sjúkdómnum, getur bor-
ist frá einum manni til annars.
Margir læknar telja nú að sýkill sem
þeir kalla campylobacter pylori valdi
magasári.
Fólk með magasár hefur mótefni
gegn þessum sýkli í blóðinu og við
blóðgjafir getur hann borist milli
manna. Læknar telja að það gerist
éinnig við kynmök rétt eins og þegar
eyðniveiran á í hlut.
Vísindamenn geta nú búið til ský
sem rignir úr.
a
skúraskýjum
Bandaríski flotinn hefur fengið
einkaleyfi á skúraskýjum. Vísinda-
menn í þjónustu flotans hafa lengi
haft hug á að framkalla rigningu en
gengið misjafnlega.
Nú hafa þeir fundið upp ský sem
rignir úr við hentug tækifæri og flot-
inn fengið einkaleyfi á aðferðinni.
Enn hefur ekki verið gefið upp til
hvers á að nota skýin en þau eru
tæpast tahn hafa þýðingu í hernaöi.
Svipuriimræður
Allar ærlegar kindur þekkja andht
annarra kinda í hjörðinni. Atferlis-
fræðingar hafa rannsakað þetta og
fundið út að réttur svipur skiptir öllu
máh. Höfuð allra kinda í hjörö einni
voru máluð með sama litnum. Við
það hljóp styggð í kindumar og engin
virtistþekkjaaðra.