Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1988, Blaðsíða 18

18 FIMMTUDAGUR 6. OKTÓBER 1988.
Erlendir fréttaritarar I>V
Krefst skaðabóta
vegna barneignar
Björg Eva Erlendsdóttir, DV, Osló:
Norsk kona, sem fyrir ári lét taka
sig úr sambandi til þess að eignast
ekki fleiri böm, höfðar nú mál á
hendur sjúkrahúsinu sem fram-
kvæmdi aðgeröina. Rúmu ári eftir
aðgerðina varð konan, sem er ein-
stæð móðir, nefnilega barnshafandi
í þriðja sinn.
Konan krefst skaðabóta vegna
barneignarinnar. Hún var þess full-
viss aö hún gæti ekki átt fleiri böm.
Þess vegna fmnst henni og lögfræð-
ingi hennar eðlilegt að sjúkrahúsið í
Þrándheimi standi undir kostnaði
vegna uppeldis bamsins fram undir
átján ára aldur. Ef sjúkrahúsið borg-
ar alla upphæöina fyrirfram nemur
fjárhæðin 5 milljónum norskra
króna.
Sjúkrahúsið viðurkennir að að-
gerðin á konunni var ekki rétt fram-
kvæmd. Konur hafa áður fengið
skaðabætur þegar tilsvarandi að-
gerðir hafa verið misheppnaðar. En
flestar þær konur sem hafa orðið
bamshafandi eftir meðhöndlun hafa
farið í fóstureyðingu. Þessar bætur
hafa þá komið fyrir tekjutap vegna
auka sjúkrahúslegu við endurteknar
aðgerðir og fóstureyðingar.
Þetta er aftur á móti í fyrsta skipti
sem krafist er að sjúkrahús taki að
sér að borga uppeldi barns.
„Það kom ekki til greina fyrir skjól-
stæðing minn að láta eyða fóstrinu
og ábyrgðin á barneigninni hvílir hjá
sjúkrahúsinu. Stofnunin hefði átt aö
bjóða konunni skaðabætur en þess í
stað neitar sjúkrahúsið að borga og
veldur konunni óþarfa persónulegi
álagi vegna þess að hún veröur að
lýsa einkalífi sínu í smáatriðum fyrir
rétti,“ segir lögfræðingur konunnar.
Gróði hjá bíla-
framleiðendum
Bjarru Hmrikaaoin, DV, Bordeaux
Franskir bílaframleiðendur
kvarta ekki núna, ólíkt því sem oft
hefur verið á síöustu árum. Á hinni
árlegu bílasýningu sem nú stendur
yfir í París hafa stjómarformenn
fyrirtækjanna keppst við að til-
kynna gróöa þessa árs sem virðist
ætla að verða mun raeiri en í fyrra
sem þó var ekket slor.
Renault segist ætla að græða
rúma 45 miUjaröa króna á þessu
ári, Peugeot-Citroen talar um 30
milljarða og þá einungis fyrstu
fjóra mánuði ársins.
Það er af sem áður var þegar rík-
iö kom æðandi til bjargar líkt og
riddaraliðið í kúrekamynd og dró
fyrirtækin upp úr skuidafeni og
ódrjúgri framleiðslu.
í Frakklandi hefur gerst það
sama og á íslandi. Gífurleg aukning
í bílasölu síðustu tvö ár nema hvaö
samdráttur virðist ekki alveg fyrir-
sjáanlegur alveg á næstunni. í ár
er búist við sölu á 2,2 milljónum
bíla. Peugeot-Citroen samsteypan
vonast til að geta orðið númer eitt
meðal evrópskra bílaframleiðenda
á næsta áratug en til þess þurfa
Frakkamir að fara fram úr bæði
Volkswagen og Fiat
Hjá Renault er metnaðurinn að-
eins minni enda enn við ýmsa
drauga fortíðarinnar að fást.
Skuldir Renault nema enn rúmum
200 milljónum króna þrátt fyrir
greiðvikni ríkisins sem á stóran
hlut í fyrirtækinu og hefur gefið
upp miklar skuldir. Hjá Peugeout-
Citroen nema skuldimar ekki
nema rúmlega 100 milljónum
króna.
Nýtt lyf leysir
upp gallsteina
Anna Bjamason, DV, Denver.
Nýtt lyf, sem leysir upp gallsteina,
er nú komið á markaöinn í Banda-
rikjunum. Prófessor viö New Jersey
læknaskólann, sem hefur reynt lyfiö
á íjögur hundruð sjúkhngum, segir
að meira en helmingur gallsteina-
sjúkhnga geti náð fuhum bata án
uppskurðar með töku lyfsins.
Hann segir að í fyrra hafi gallblaðr-
an verið tekin úr um það bil hálfri
mihjón Bandaríkjamanna. Tæpur
þriöjungur þeirra, eða um 150 þús-
und, þjáðist af gallblöðrubólgu sem
gerði það nauðsynlegt að íjarlægja
gahblöðruna. Áttatíu prósent hinna
hefðu náð fullum bata án uppskurðar
með töku hins nýja lyfs.
Það leysir fyrst og fremst upp
steina sem myndast hafa úr kólest-
erolefnum. Hefur það engar auka-
verkanir.
Ekki eru allir sérfræðingar sam-
mála um ágæti nýja lyfsins. Lækna-
prófessor í Denver segir aö gahstein-
ar myndist sjaldnast eingöngu úr
kólesterolefnum heldur blöndu
þeirra og kalsíumefna sem nýja lyfið
leysi ekki upp.
Það þykir einnig ókostur að taka
þarf lyfið í sex til tólf mánuði áður
en takmarkinu er náð og að steina-
myndun getur hafist á ný þegar töku
lyfsins er hætt.
Byfting í tannvemd
Anna Bjamaaon, DV, Denver.
Tilraunir sem geröar hafa veriö
með nýtt undraefhi i tannkremi
benda tU þess að tannkrem fram-
sem valda þessari byltingu.
Vísindamenn í Los Angeles, sem
reynt hafa þetta nýja efiú, segja að
ef það sé sett í flúortannkrem geti
það minnkað tannskemmdir um 80
tíðarinnar muni draga rajög úr prósentÞeirbúastekkiviöaðnýja
tannskemmdum frá þvi sem nú er. eftúð verði almennt komið í tann-
Nýja efnið breytir tannsýklunni, krem fyrr en efifr 7 tU 8 ár.
sem nú er helsta orsök tann- Vísindamaöurinn, sem fann upp
skemmda, i efhi sem ver tennur nýja efniö, segir að fólk verði þó
skemmdum. Það eru áhrif nýja áfram að foröast sætindi og bursta
gerviefhisins á sykureftn í munni tennurnar reglulega.
Samkvæmt nýsamþykktu frumvarpi í Bandaríkjunum verður meðal annars einstæðum foreldrum á framfæri hins
opinbera, sem eiga börn þriggja ára og eldri, skylt að taka þátt í námskeiðum á vegum hins opinbera. Námskeið-
ið sér þeim fyrir grunnmenntun sem verkmenntun og aðstoð verður veitt til atvinnuleitar. Myndin er frá atvinnu-
miðlun.
Gagngerar úrbæt-
ur í félagsmálum
Steinunn Böðvaisdóttir, DV, Washington:
Bandaríkjaþing hefur samþykkt
rúmlega þriggja mihjarða dohara
frumvarp til laga um gagngerar úr-
bætur í félagsmálum á næstu fimm
árum. Umræöur um breytingar á
núgildandi lögum hafa staðið yfir í
þinginu í nær tuttugu ár án árang-
urs.
Ahs eru hátt í fjórar mihjónir fjöl-
skyldna í Bandaríkjunum á framfæri
hins opinbera. Meirihlutinn er ein-
stæðir foreldrar, sér í lagi einstæðar
mæður.
Samkvæmt frumvarpinu er ein-
stæðum foreldrum bama þriggja ára
og eldri skylt að taka þátt í námskeið-
um á vegum hins opinbera sem veit-
ir þeim aðstoð til að finna atvinnu
og sér þeim fyrir grunnmenntun sem
og verklegri menntun.
Fjárveiting th þessa frá ríkinu fyrir
fjárhagsárið 1989 er 600 mhljónir
dohara en áætlað er að árið 1995
verði ahs 1,3 mhljörðum dohara var-
ið th þessa verkefnis. Það ár er einn-
ig gert ráð fyrir að 20 prósent ein-
stæöra foreldra taki þátt.
í frumvarpinu er vikið harðar að
þeim foreldmm sem koma sér undan
að greiða bamsmeðlög en nú er gert.
Þar er vinnuveitendum skylt að
draga barnsmeðlög frá launum
þeirra starfsmanna sem búa fjarri
börnum sínum, jafnvel þó að ekki sé
um vanskil að ræða. Þá er einnig að
finna í frumvarpinu ákvæði um
áframhaldandi aðstoð th einstæöra
eftir að beinni framfærsluaðstoð
þeirra lýkur. Einstæðir foreldrar
eiga, samkvæmt þeim ákvæðum, nú
rétt á aðstoð við barnagæslu sem og
sjúkratryggingu í eitt ár eftir að þeir
hætta að þiggja framfærsluaðstoð
ríkisins.
Frumvarpið kveður einnig á um
að annað foreldri í fjölskyldu, þar
sem báðir foreldrar búa undir sama
þaki, skrái sig hjá atvinnumiðlun.
Sé enga vinnu að fá er foreldrinu
gert að vinna á vegum hins opinbera
að minnsta kosti 16 klukkustundir á
viku í 6 mánuði. Foreldrum á vmgl-
ingsaldri er gert að stunda nám hafi
þeir ekki þegar lokið grunnskóla-
námi.
Þingið samþykkti að ákvæði frum-
varpsins skyldu taka ghdi í öhum
fylkjum Bandaríkjanna eigi síðar en
1990.
Stuðningsmenn frumvarpsins
segja að það muni umbylta félags-
málakerfinu eins og það er nú og
gera fjölda fjölskyldna kleift að
standa á eigin fótum. Andstæðingar
þess segja aftur á móti að flest
ákvæði frumvarpsins muni hafa hth
áhrif og þau sem muni breyta ein-
hverju komi th með aö gera það á
mjög löngum tíma.
Læknamir segja upp
Gurmar Guðmundssan, DV, KáupmJiöfn:
Fjöldi danskra lækna hefur tekið
þá ákvörðun að hætta störfum á
Grænlandi. Hingað til hafa 22 af 44
fastráðnum sagt upp störfum frá árs-
byijun 1989 og fleiri hafa nú þegar
tilkynnt aö þeir muni segja starfi
sínu lausu. Einnig hefur fjöldi græn-
lenskra lækna sagt upp.
Nú þegar er mikhl læknaskortur á
Grænlandi og af 16 læknaumdæmum
verða 8 umdæmi án lækna þegar
uppsagnimar ganga í ghdi.
Ástæða fjöldauppsagnanna er léleg
laun, slæm vinnuskhyrði og mikið
vinnuálag. Hefur hehbrigðisráð-
herra Danmerkur nú verið beðinn
um að grípa inn í máhð.
Efasemdir um þjóðaratkvæðagreiðslu
Bjami Hmrikssan, DV, Bordeaux:
Léleg þátttaka í sveitarstjómar-
kosningunum um síðustu helgi í
Frakklandi hefur orðiö mörgum
stjómmálamönnum thefni efasemda
um væntanlega þjóðaratkvæða-
greiðslu vegna Nýju-Kaledóníu. Þar
verður kosið um thlögur ríkisstjóm-
arinnar varðandi framtíöarstjórn
mála á eyjunni þar sem um helming-
ur íbúa er af innfæddu bergi brotinn
og krefst sjálfstæðis.
Forystumenn innfæddra og að-
fluttra Evrópubúa komust að sam-
komulagi í sumar skömmu fyrir
þingkosningamar, sem teljast verð-
ur merkhegt, en settu þar með hægri
menn í khpu. Stærsti flokkur hvítra
á Nýju-Kaledóníu er nefnhega syst-
urflokkur gaulhsta sem voru ásamt
öðmm í ríkisstjóm frá 1986 th 1988
undir forystu Jacques Chirac. Þá var
htið gefið eftir við innfædda og tihög-
ur stjómarinnar allt aðrar en þær
sem nú em.
Þegar forystumenn hvítra á eyj-
unni skiptu um stefnu gátu Chirac
og félagar ekki sagt nei og hætt þar
með á klofning systurflokksins. Þeir
gátu heldur ekki sagt já og afneitað
þar með sinni fyrri stefnu.
Miðju- og hægrimenn hahast helst
að því að segja ekki neitt, í mesta
lagi aö biðja fólk um að kíósa ekki.
Kosningamar núna em þeim því
kærkomið thefni th að sleppa úr
þessari khpu með því að krefjast þess
að þingið verði látið sjá um af-
greiðslu málsins í stað þjóðarinnar
ahrar, á þeim forsendum að þjóðin
nenni ekki að kjósa. Þjóðaratkvæða-
greiðslan fer fram eftir fimm vikur
og sósíahstar taka ekki annað í mál
en að hún fari fram.
Þjóðaratkvæðagreiðsla varðandi framtíðarstjórn mála á Nýju-Kaledóníu fer
fram i Frakklandi eftir fimm vikur. Á myndinni má sjá lögreglumenn stöðva
mótmælagöngu innfæddra á Nýju-Kaledóníu í vor. Símamynd Reuter