Dagblaðið Vísir - DV - 06.10.1988, Blaðsíða 19

FIMMTUDAGUR 6. OKTÓuER 1988.
19
Erlendir fréttaritarar
Glæpum fjölgar
í bandarískum
háskólum
Anna Bjamason, DV, Denver:
Alvarlegum aíbrotum og glæpum
hefur fjölgað ískyggilega innan lóða-
marka bandarískra háskóla á síð-
ustu árum. Háskólalóðimar eru nú
langt frá því að vera þeir rólegu stað-
ir þar sem glæpir eru fjarlægt hug-
tak.
Hið víðlesna blað USA Today hefur
kannað glæpi og afbrot á stúdenta-
görðum og háskólalóðum og niður-
staðan er ískyggileg. Að minnsta
kosti þijátíu og einn námsmaður var
myrtur innan marka bandarískra
háskólalóða á síðasta ári. Rumlega
átján hundruð stúdentar urðu fórn-
arlömb vopnaðra ræningja. Rúmlega
þrettán þúsund háskólanemendur
kærðu einhvers konar líkamsárás og
sex hundruð fimmtíu og þrjár nauðg-
anir voru kærðar. Sérfræðingar telja
þó víst að aðeins ein af hveijum tíu
nauðgunum, sem eiga sér stað, séu
kærðar til lögregluyfirvalda.
Rannsókn blaðsins á þessum glæp-
um stóð i átta mánuði og voru um
fimmtíu stórir háskólar heimsóttir.
Rætt var við rúmlega fjögur þúsund
háskólanema, rúmlega sjö hundruð
lögreglumenn og tugi kennara, auk
þess sem rannsóknarskýrslur voru
kannaðar.
Tæplega tveir þriðju hlutar líkams-
árásanna og nauðgananna áttu sér
stað eftir „partí“ þar sem vín hafði
verið haft um hönd. Langalgengustu
afbrotin innan háskólanna eru þó
þjófnaðir og hnupl. Allt lauslegt virð-
ist í hættu, peningaveski hvar sem
er, alls kyns hlutir í ólæstum her-
bergjum, þvottur í almennings-
þvottahúsum og ólæst reiðhjól fá
hvergi að vera í friði.
Að minnsta kosti þrjátíu og einn námsmaður var myrtur innan marka banda-
riskra háskólalóða á síðasta ári. Átján hundruð námsmenn urðu fórnarlömb
vopnaðra ræningja. - Frá lóð Chicagoháskóla.
Kanadamenn ánægðir
með friðatverðlaunin
Ágúst Hjörtur, DV, Ottawa:
Úthlutun friðarverðlauna Nóbels í
síðustu viku voru mikil gleðitiðindi
fyrir Kanadamenn. Verðlaunin
runnu aö þessu sinni til friðargæslu-
sveita Sameinuðu þjóðanna.
Kanada hefur frá upphafi tekið
þátt í starfsemi friðargæslusveitanna
og er eina landið sem lagt hefur til
hermenn í hvert einasta verkefni
sem sveitimar hafa tekist á hendur.
Frá árinu 1949 hefur Kanada tekið
þátt í sextán verkefnum. Fyrsta
verkefnið var í Kashmir í Pakistan
sem Indveijar og Pakistanar höfðu
deilt um frá 1947. í þijátíu ár voru
kanadískir hermenn þar við friðar-
gæslu og kanadíski herinn veitir að-
stoð þar enn þann dag í dag.
Ef undan er skilið stríð Sameinuðu
þjóðanna um Norður-Kóreu í byijun
sjötta áratugarins var umfangsmesta
verkefni kanadíska hersins friðar-
gæslan í Egyptalandi. Frá 1956 til
1979 voru alltaf 1.150 hermenn að
störfum þar.
Nýjasta verkefnið er umsjón með
vopnahléf írana og íraka sem hófst
í ágúst síðasthðnum. Af þeim 850
hermönnum frá 24 löndum, sem eru
í þessari friðargæslusveit, eru 500
Kanádamenn. Auk þess að leggja til
hermenn leggur kanadíski herinn til
mikið af þeim tækjum sem nauðsyn-
leg eru til þessarar starfsemi. í íran
og írak sjá þeir til dæmis um öll fjar-
skipti og leggja tO öll nauðsynleg
tæki.
Á þeim 39 árum, sem liðin eru frá
fyrsta verkefninu, hafa 77 þúsund
kanadískir hermenn verið í sveitum
Sameinuðu þjóðanna. Kostnaðurinn
fyrir Kanada hefur verið mikill í út-
gjöldum en enn þá meiri í mannslíf-
um.
Alls dóu 312 Kanadamenn í stríð-
inu við Norður-Kóreu og 78 kana-
dískir hermenn hafa látið lífið í störf-
um fyrir friðargæslusveitirnar.
Þrátt fyrir að gjalda dýru verði eru
Kanadamenn stoltir af framlagi sínu
til friðargæslu. Þegar Brian Mul-
roney, forsætisráðherra Kanada,
ávarpaði þing Sameinuðu þjóðanna
í síöustu viku sagði hann meðal ann-
ars að Kanada myndi halda áfram
að taka ötulan þátt í starfsemi friðar-
gæslusveitanna og reyna þannig að
stuðla að auknum friöi í heiminum.
Vopnahlé framlengt
Bjanú Hmriksson, DV, Bordeaux:
Sjálfstæöishreyfing Korsíkubúa
hefur framlengt vopnahléð sem sett
var á í júníbyijun og gilda átti í 120
daga. Að sögn forystumanna hreyf-
ingarinnar, sem héldu leynilegan
blaöamannafund sinn lengst inni í
skógi, vopnaðir og grímuklæddir, er
þetta gert til þess að póhtísk lausn
fáist á því sem kallað hefur verið
Korsíkuvandamálið, það er aö segja
sjálfstæðiskröfum eyjarskeggja.
Fyrir vopnahléð gekkst sjálfstæðis-
hreyfingin fyrir sprengjutilræðum
og skotárásum og hefur gert svo í
mörg ár. Eftir tvær vikur fara fram
réttarhöld í Bordeaux yfir tveimur
meintum félögum hreyfmgarinnar.
Eru þeir sakaðir um morð á frönsk-
um hermanni. Segja talsmenn sjálf-
stæðishreyfingarinnar að niðurstaða
þessara réttarhalda se prófsteinn á
vilja yfirvalda th að ná samkomu-
lagi.
Hvort framlenging vopnahlésins er
til komin vegna sáttfýsi sjálfstæðis-
hreyfingarinnar eða einfaldlega
vegna bágrar stöðu hennar er erfitt
að segja til um. Margir telja að sak-
borningar tveir í Bordeaux séu í raun
leiðtogar hreyfingarinnar.
Verður fóstur-
eyðingarpillan
leyfð í Noregi?
Björg Eva Eriendsdóttir, DV, Osló:
Ný einfóld leiö th þess að eyöa
fóstri getur orðið aö veruleika í
Noregi innan þriggja ára. Fóstu-
reyðingarpillan er nú þegar leyfð í
tveimur löndum, Frakklandi og
Kína.
Það er franskt fyrirtæki sem
framleiðir phluna sem er afar auð-
veld f notkun. En það þarf að taka
hana áður en fimm vikur eru hðnar
af meðgöngunni.
Forstjóri hehbrigðisstofnunar
því th fyrirstöðu að fóstureyðingar-
pillan verði leyíð í Noregi. En vist
er um þaö að margir aðrir aðilar
munu sjá þessari þæghegu fóstur-
eyöingaraðferð aht th foráttu. Má
þar fýrsta nefiia fóstureyðinga-
prestana sem hafa afsalaö sér bæði
kjól og kalh í umdehdri herferð
gegn fóstureyðingum.
En margt fólk, sem ekki er svo
róttækt, mun einnig verða tor-
tryggið gagnvart þessu nýnæmi
Raddstýrður
almenningssími
Bjami Hinriksson, DV, Bordeaux:
Frakkar eru fyrstir th að setja í
þjónustu almenningssíma sem hægt
er að tala við. í stað þess að snúa
skífu eða ýta á takka les símhringj-
andinn upp númerið og talar svo án
símtóls við þann sem er á hinum
enda línunnar. Það er eins gott að
stama ekki eða vera jórtrandi tyggjó
því enn sem komið er telst þessi sími
nokkuð viðkvæmur.
Tveir svona símar eru í thrauna-
notkun í einni borg í landinu og eru
ávöxturinn af miklum raddrann-
sóknum. Markmiðið er að síminn
geti skhið mismunandi framburð í
sama númeri, th dæmis hina syngj-
andi frönsku í suðurhluta landsins
eða þyngri framburð Norður-Frakk-
ans.
Kostir svona síma eru augljósir,
sérstaklega fyrir fatlaða svo ekki sé
taláð um bíleigendur sem finnst
óþæghegt að vesenast mikið með tól
og takka í umferðinni. Gallarnir eru
líka nokkrir, til dæmis verður að
setja símann á rólegan stað því há-
vaði truflar og ruglar tölur.
Ef thraunin gefst vel og auðvelt
verður að laga þau tæknivandamál
sem upp koma geta Frakkar vonast
eftir að komast inn á stóran markað
því flest stór iðnríki framkvæma
svipaðar rannsóknir án þess að vera
komin jafnlangt og Frakkar.
Dýrt en odýrt
í Danmörku
Cuwnai Guömundsson, DV, KaupnUicfa
Danmörk er eitt af ódýrustu
löndum I heimi hvað varðar
neysluvöru, segirí skoðanakönnun
er kemur frá alþjóðasaratökum
jámiðnaðarmanna. Niðurstaða
þessi er algjör andstaða nýjustu
skoðanakönnunar Evrópubanda-
lagsins en þar segir aö verölag í
Danmörku sé eitt hið hæsta í
heima.
Orsök þessara tveggja óhku nið-
urstaðna er hins vegar sú aö verð-
lagið er reiknað út á mismunandi
hátt. í niðurstöðum frá Evrópu-
bandalaginu er eingöngu fariö eftir
vöruveröi en alþjóðasamtök jám-
iðnaöarmanna reikna hka með
tekjura launþega.
Sem dæmi má nefna að hver Dani
er 6 mínútur að vinna fyrir 1 kílói
af hrísgijónum, Finni 23 mínútur,
Frakki 16 mínútur, Svu 19 mínútur
og Portúgali 39 raínútur. Það sama
gildir um aðrar neysluvörur eins
og th dæmis brauð, smjör, kaffi,
kjöt og fisk.
Pýreneabjöm í
úbýmingarhættu
Bjami Hinriksson, DV, Bordeaux:
Pýreneabjörninn er í útrýmingar-
hættu, a.m.k. Frakklandsmegin
landamæranna. Þeir 15 eða 16 birnir,
sem eftir eru, lifa alhr á svæði sem
ekki telst hluti Pýreneaþjóðgarðsins
og eru því í stöðugri lífshættu vegna
villisvínaveiðimanna eða vega-
vinnujarðýtna.
Þrátt fyrir aö gripið hafi verið til
sérstakra vemdaraðgerða síöustu 15
árin fækkar bjömunum. Þeir sem
eftir lifa em gamlir og varla færir
um að halda stofninum við.
Umhverfismálaráöherra Frakk-
lands er ákveðinn í að stöðva þessa
þróun með því aö setja inn á svæðið
hinn svokaílaða Evrópubjörn sem
ætti vonandi að verka eins og vít-
amínsprauta. Bandaríkjamenn hafa
reynt fyrir sér með svipaða blöndu
bjarnartegunda og Frakkar segjast
ætla að bíða með sínar aögeröir þar
th niðurstaða fæst fyrir vestan haf.
En á meðan veröur farið af stað með
matargjafir th bjarnanna th að fjölg-
unarkraftur þeirra aukist og þeir
haldi sig á minna svæði en hingað th.