Dagblaðið Vísir - DV - 03.11.1990, Blaðsíða 20

20
LAUGARDAGUR 3. NÓVEMBER 1990.
Kvikmyndir dv
Þeir sem muna langt aftur í bíómenningu
okkar íslendinga vita aö svona á tíu ára fresti
sýndi Gamla bíó hina klassísku teiknimynd
Walt Disneys Fantasíu og ávallt viö miklar
vinsældir. Þessi stórfenglega teiknimynd sem
gerð var við nokkur af meistaraverkum
klassískra tónsmíöa hefur orðið mörgum um-
hugsunarefni á þeim fimmtíu árum sem liðin
eru frá því hún var frumsýnd.
Eins og á íslandi hefur Fantasía oft verið
endursýnd í Bandaríkjunum en gæðum síend-
urtekinna filma hefur hrakað mikið og ljóst
var að ef ætti að endursýna hana einu sinni
enn yrði að kosta miklu til. Endalausar endur-
gerðir eftir eldri kópíum sem til voru höfðu
náð að eyðileggja næstum alla upprunalega
Kvikmyndir
Hilmar Karlsson
hti og hljómburðurinn varð verri og verri.
1982 var gerð tilraun með að hljóðrita tónlist-
ina upp á nýtt og dreifa myndinni þannig en
sú tilraun mistókst með öllu. Það kom í ljós
að upprunaleg tónlistarupptaka undir stjóm
Leopold Stokowski var of stór hluti af heild-
inni og tónlist tekin upp í fullkomnu nútíma
hljóðveri skemmdi aðeins heildaráhrif.
Það var svo 1988 aö Walt Disney fyrirtækið
ákvað að flaggskip Disney fyrirtækisins, Fant-
asía, yrði endurunnið og ekkert til sparað.
Voru veittar milljónir dollara til verksins.
Skyldi hver rammi upprunalegrar kópíu tek-
inn og hreinsaður og tónlistinni yrði_einnig
reynt að bjarga með nýjustu tækni.
Nú er þessari dýra þohnmæðisvinnu lokið
og sýning á Fantasíu orðin að veruleika. í 461
kvikmyndahúsi í Bandaríkjunum um síöustu
helgi var Fantasía frumsýnd og var troðfullt
á allar sýningar og komu hátt í níu milljónir
dollarar inn sem var toppurinn þá helgi. Þeir
fjölmörgu tæknimenn, sem höfðu unnið við
myndina í tvö ár, gátu því brosað og verið
ánægðir með starf sitt.
Metnaöarfyllsta
teiknimyndin
Vinsældirnar voru ekki eins mikiar þegar
Fantasía var frumsýnd 13. nóvember 1940 enda
aöstæður hinar verstu sem hægt var að hugsa
sér. Heimsstyrjöldin síðari var nýhafm í Evr-
ópu og vofði yfir Bandaríkjunum. Þar með var
ljóst að myndinni yrði ekki dreift í Evrópu.
Og út frá áhrifum stríðsins voru þær kvik-
myndir vinsælastar þár sem þjóðerniskenndin
var mest. Fantasía vakti þó strax mikla at-
hygli en myndiryvár mjög dýr, kostaði á þriðju
milljón dollarásem eru mun meira í dag og
þrátt fyrir agæta aðsókn varð hún fyrsta
teiknimynd Walt Disneys í fullri lengd sem tap
varð á.
Fantasía braut blað í kvikmyndasögunni. í
fyrsta skipti var komið fyrir hátölurum á bak
við tjaldið og í salnuin til að tónhstin nyti sín.
Þessa tækni kölluðu menn frá Disney fyrir-
tækinu Fantasound. Þaö var kannski einmitt
þessi tækni sem varð þeim að falli. Engin kvik-
myndahús réðu við að kaupa tækin og því
varð aö flytja þau sem til vorua milli kvik-
myndahúsa, oft um langan veg og aldrei var
hægt að sýna myndina í mörgum kvikmynda-
húsum í einu.
Tónlistin var upprunalega hljóðrituö á stál-
þráð, en sú upptaka er löngu týnd. Þaö sem
menn komnust næst að finna þegar endur-
vinnsla hófst var upptaka sem gerð var 1955
eftir frumgerðinni.
Púsluspil
Það leit ekki vel út í byijun með endurvinnslu
á upprunalegri kópíu. Fyrir það fyrsta var hún
í mörgum hlutum misjafnlega illa fómum og
sagði yfirmaður verksins sem áöur hafði
stjómað sams konar vinnu viö Mjallhvíti og
Bambi aö þetta væri óvinnandi verk og mynd-
in væri mun verr farin en fyrrnefndar mynd-
ir. Og eins og áður sagði var upprunalega tón-
hstarupptakan ekki til. En Disney fyrirtækið
heimtaði að eitthvað yrði gert. Mynd þessi
væri minnismerki um þá snillinga sem störfuð
hjá Disney á fjórða áratugnum og það verk
sem mesta vinnan var lögð í. Frumherjarnir
ættu því skhið að hið „óvinnandi verk“ væri
unnið.
Það var úr miklu að velja þegar farið var í
geymslu Disney í Burbank í Kahforníu. Innan
um upprunalegu eintökin voru nefnilega
margar endurgerðir og tók þaö sinn tíma að
sortera hið ónothæfa frá því nothæfa. Þegar
svo loks var komið niður á eintök sem skyldu
notuð tfl hreinsunarinnar byrjaði vinnan.
Hver einasti rammi var fyrst hreinsaður í
höndunum. Þegar þeirri vinnu var lokið var
svo fariö með filmuna í gegnum fuUkomnustu
hreinsivélar sem til eru. Út úr þessu varð svo
til „master“. Vinnan var nú samt ekki búinn,
því upprunalegir litir höföu dofnaö mikið og
það varð því að skerpa alla hti og taka ákvörð-
un um birtu og skugga. Á endanum varð til
eintak sem sérfróðir segja að sé mun betra en
upprunalega útgáfa.
Þótt tónlistin sé kannski ekki eins skörp og
væru hún tekin upp í THX þá hefur tekist á
undraverðan hátt aö gera hana ferska aftur
þótt liðin séu fimmtíu ár frá því Leopold
Stokowski stóð með tónsprotann í hendi og
stjórnaði hljómsveitinni sem lék klassísk verk
eftir Beethoven, Tjakovsky, Bach, Stravinski,
Schubert og Mussorgsky. Teiknifigúrurnar
hafa aftur á móti lifnaö aftur við í sínum upp-
runalegu htum og gleðja unga sem aldna viö
leik undir tónaflóði sem ræður gangi atburð-
arásarinnar í Fantasíu.
-HK
KENNETH BRANNAGH, sem fékk tvær
óskarstilnefningar fyrir mynd sína Henry
V, bæði fyrir leikstjóm og íyrir leik í aðal-
hlutverki, er nú loks kominn á stað með
aöra kvikmynd. Eins og í Henry V leikstýr-
ir hann sjálfum sér. Myndin er í engu hk
kóngaleikritum Shakespeares, heldur hefur
Brannagh valið sér Los Angles nútímans
fyrir rómantískan þriller sem nefhist Dead
Again. Þar leikur eiginkona Brannagh
Emma Thompson stúlku sem lendir óvænt
í miðri morðrannsókn einkaspæjara sem
Brannagh leikur. Aðrir þekktir leikarar
sem leika í myndinni eru Andy Garcia og
Hanna Schyguha. Spenntir kvikmyndahús-
gestir geta ekki vænst þess að sjá Dead
Again fy rr en haustið 1991. En öhum aðdá-
endum góðra kvikmynda er bent á að Há-
skólabíó mun taka Henry V th sýningar í
næstu viku.
* * *
EIN AF JÓLAMYNDUM Bióhallarinnar
verður að öhum hkindum Three Men and a
Lady. Eins og vafalaust alhr renna grun í
er hér um framhald hinnar vinsælu myndar
Three Men and a Baby. Þeir eru aftur mætt-
ir til leiks i piparsveinahlutverkin, Tom
Selleck, Steve Guttenberg og Ted Danson.
Nú er Mary htla ekki lengur fimm mánaða
pelabam, heldur fimm ára telpa, mjög
sjarmerandi og skemmtileg í þokkabót. Fé-
lagarnir þrír hafa aftur tekið að sér barnið
og býr móðirín einnig hjá þeim. Nú er hún
á leiðinni til London í leit að frægö ogframa.
Sú stutta var ekki lengi að læra þá hst að
vefja þremur pöbbum um fingur sér og það
er því erfitt fyrir pabbana aö sætta sig þá
ákvörðun móðurinnar að taka barnið meö
sértil London.
★ ★ ★
JULIA ROBERTS er vafalaust vinsælasta
k vikmy ndaleikkonan í dag. í þeim fáu kvik-
myndum sem hún hefur leíkið í hafa hlut-
verkin verið frekar léttvæg, en með einstök-
um sjarma hefur hún gert þau lifandi. Hún
fær þó að sýna hvað hún getur í kvikmynd-
inni Sleeping With the Enemy. Þar mun
koma í ljós hvort hún ræður viödramatískt
hlutverk sem kallar á aha eiginleika sem
góð leikkona þarf að hafa. Leikur hún unga
konu sem gifst hefur „röngum manni“. Á
yfirborðinu virðist hiónabandiö eölilegt en
eiginmaðurinn er sálsjúkur og fiallar mynd-
in um þá ákvörðun eiginkonunnar að kom-
ást út úr hjónabandinu hfandi. Meöleikarar
hennar í myndinni eru Patrick Bergin og
Kevin Anderson. Leikstjórí er Joseph Ru-
ben.
★ ★ ★
STEVEN SPIELBERG er búinn að ráðstafa
sér næstu árin. Áður hefur verið skýrt frá
ákvörðun hans um að ieikstýra Jurrasic
Parksem gerð er eftir skáldsögu Michaels
Crichton. Þar náði hann feitum bita sem
leikstjórar á borð viö Tim Burton, Richard
Donner og Joe Dante höfuð einnig haft hug
á. Nú hefur verið tilkynnt að þegar hann
hefur lokiö rayndinni um stálrisaeðlumar
þá muni hann taka th við gerð myndarinnar
Hook. Þar með rætist gamall draumur hans
aö leikstýra kvikmynd um Peter Pan. í
handritinu er Peter Pan oröinn ráðsettur
fjölskyldumaður og á tvö böm. Dag einn
birtist Hook skipstjóri, höfuðóvinur hans
frá æskuárunum, og rænir börnum hans
tveimur og hefur með sér til „Landsins sem
ekki er til“. Peter Pan á því ekki annarra
kosta völ en að halda á eftir honum og freista
þess að ná bömum sínum aftur. Spielberg
hefur þegar tryggt sér leikara í aðalhlut-
verkin og þeir em ekki af verri endanum.
Dustin Hoffmann mun leika skipstjórann
vonda og Robin Williams mun leika Peter
Pan.
* * *
ÞAÐ ER EKKI aöeins Peter Pan sem fær
nýja yfirhalningu hjá kvikmyndajöfrum í
Hollywood, heldur eru nú þessa dagana að
hefjast tökur á kvikmyndinni Robin Hood -
Prince of Thives sem eins og nafnið bendir
til fjallar um Hróa höttog ævintýrihans.
Ekkert veröur til sparað við að gera þessa
kvikmynd að stórfenglegri ævintýramynd.
Það sem haföi þó úrslitaþýðingu að lagt var
út í kvikmyndagerö þessa að Kevin Costner
samþykkti að leika bjargvættfátækhng-
anna sem hefur aðsetur í Skírisskógi. Leik-
stjóri er Kevin Reynolds.