Dagblaðið Vísir - DV - 03.11.1990, Blaðsíða 27

LAUGARDÁGtm '3. 'N'ÓVKMBHÍR 1900/ I
Elín Birna Hjaltadóttir og Ársæll Gunnsteinsson á heimili sinu í Breiðholti. DV-mynd GVA
Þá er farið með sérstakt áhald inn í
slagæð á hálsinum og síðan þrætt inn
í hjartað og tekið örsmátt sýni úr
því. Læknarnir fylgjast með þessu á
skjá og ég hef einu sinni fengið að
sjá. Það er óþægileg tilfmning að sjá
einhvern aöskotahlut snerta hjartað
í sér meðan þaö slær. Maður frnnur
ekki svo mikið til því beitt er stað-
deyfingu en mér finnst þetta alltaf
óþægilegt," segir Elín Bima og getur
hver sem er sett sig í hennar spor
hvað það varðar. Flestir upplifa
sennilega sitt eigið hjarta sem dálítið
viðkvæmt líffæri.
Eitt lyfjanna, sem Elín Bima tekur
tvisvar á dag og verður að gera það
sem eftir er ævinnar, er cyklosporin
sem á að halda aftur af ónæmiskerfi
líkamans og koma í veg fyrir að lík-
aminn hafni hjartanu. Þetta þýðir að
hún þarf að gæta sín sérstaklega á
öllum umgangspestum og viðhafa
varúð í mataræöi.
„Það kemst upp í vana að fara sér-
staklega varlega með sig,“ segir Elín
Birna. „Mér skilst að fólk sé misjafn-
lega mikið hrætt eftir þessa aðgerð
en mér fmnst þetta ekkert mál og
upplifi mig ekkert brothætta. Matar-
æðið verður að passa því það væri
ekkert gamanmál aö fá matareitrun
eða einhveria sýkingu við þessar
aðstæður en líkaminn hefur auðvitað
minna mótstöðuþol. Sumir fá auka-
verkanir, megnan höfuðverk af
þessu lyfi, en það hefur fram til þessa
farið ágætlega í mig.“
Sá lungunum hent
í ruslafötuna
Meðan hjónin biðu úti í London
eftir nýju hjarta handa Elínu Bimu
voru þau í stuðningshópi sem sér-
staklega er settur upp fyrir fólk í
þessari aðstöðu. Þar hittist fólk af
öllum þjóöernum sem bíður eftir
nýju hjarta og ræðir tilfmningar sín-
ar gagnvart þessari reynslu og fær á
fundi til sín fólk sem gengist hefur
undir svipaðar eða sams konar að-
gerðir og sýndar eru myndir um fólk
fyrir og eftir aðgerð.
Þeir sem treysta sér til þess geta
fengið að sjá slíkar aðgerðir á mynd-
bandi og Elín Birna valdi þann kost
og fylgdist með á myndbandi þar sem
skipt var um hjarta og lungu í sjúkl-
ingi.
„Mér fannst það ekkert óþægi-
legt,“ segir hún. „Þetta var frekar til
þess að fræðast um það hvað biði
mín. Það eina sem mér fannst ónota-
legt við þaö sem ég sá var í lokin
þegar læknarnir tóku lungun sem
voru fjarlaegð og hentu þeim í rusla-
fótuna.
Þessir fundir geröu mér mjög gott.
Það var ómetanlegt að kynnast þessu
fólki og finna að maður var ekki einn
í þessu."
Þau hjónin eru sammála um að
séra Jón Baldvinsson, sendiráðs-
prestur í London, hafi reynst þeim
ómetanleg stoð og stytta en hann
hafði mikið samband við þau og var
boðinn og búinn á nóttu sem degi til
þess að vera þeim til aðstoðar.
„Þeir eru ekki á flæðiskeri staddir
sem eiga hann að,“ segir Elín Birna
og Ársæll tekur undir. „Við máttum
hringja í hann hvenær sem var sólar-
hringsins og hringdum að nóttu til í
ein tvö skipti.
Auðvitað reyndi það svolítið á
taugamar að bíða svona. Ég fékk
stundum svartsýnis- og þunglyndis-
köst og var mjög langt niðri og þá
var gott að hafa séra Jón til þess að
tala við.“
Synir Elínar Birnu og Ársæls
heimsóttu móöur sína til útlanda og
dvöldu hjá henni í viku hvor. For-
eldrar hennar komu og dvöldu lengi
og vinir og kunningjar komu við þeg-
ar tækifæri gafst. Aljt þetta varö til
þess aö létta þeim biðina.
„Fjölskylda mín og reyndar
tengdafólkið líka hefur veitt okkur
ómetanlegan styrk í gegnum þetta
allt saman. Bæði við aðstoð við heim-
ihshald meðan ég var frá vegna veik-
inda og einnig með nærveru sinni
og stuðningi," segir Elín Birna og
Ársæll tekur undir það af heilum
hug.
Hafa áður lent í
mikilli ógæfu
Þau hjón hafa áður lent í miklu
mótlæti og þekkja sorgir og áföll. Þau
eiga tvo syni, Björn Kristin, sextán
ára, og Jóhann Karl, níu ára. Þegar
sá eldri, Bjöm, var níu ára lenti hann
í alvarlegu umferöarslysi og slasað-
ist mikið. Hann lá meðvitundarlaus
mjög lengi og var ekki hugað líf. Þeg-
ar hann kom til meðvitundar aftur
kom í ljós að hann hafði skaddast
varanlega. Hann haföi algjörlega
misst minnið og þurfti aö læra að
tala, ganga og hreyfa sig að nýju og
var að því leyti eins og nýfæddur.
Þegar hann vaknaði til lífsins á ný
var hann í fósturstellingum og allir
vöðvar orðnir krepptir. Fyrst á eftir
var hann því í hjólastól og það þýddi
að móðir hans varð aö hætta að
vinna til þess að geta hugsaö um
hann en hún vann á þeim tíma sem
kennari við Hagaskóla.
„Þetta var svona dæmigert gang-
brautarslys. Einn bíll stoppaði en
annar tók fram úr honum og ók á
strákinn. Þetta var gífurlega erfiö
reynsla því við héldum um tíma að
við myndum missa hann. Það var
líka erfitt að líða óvissuna um það
hvernig hann kæmi út úr þessu. Það
er varla hægt að lýsa því hvernig
reynsla þetta var. Það ná engin orð
yfir það,“ segir Elín Birna.
„Hann hefur mikið náö sér en er
dálítið á eftir í námi. Hann sleppti
hjólastólnum fyrir nokkrum árum
en á dálítið erfitt með gang því jafn-
vægisskyniö er ekki fullkomið enn.“
- Hafði þetta djúpstæð áhrif á þau?
„Við þurftum að skipta um húsnæöi
því hitt var svo gamalt og þröngt og
var erfitt að hafa hjólastól þar inni.
Við vorum bæði mjög hrædd um
yngri strákinn á eftir og ég held að
við höfum jafnvel ofverndað hann,“
segir Ársæll. „Svo finnst mér maður
veröa sjálfur hræddari í umferöinni
og jafnvel þora ekki að stoppa við
gangbrautir af ótta við að verða
óbeint valdur að slysi. Svo fer ekki
hjá því að maður hafi fundið til reiði
vegna þess að auðvitað varð þetta
slys fyrir gáleysi,“ segir Ársæll.
Fjórum til fimm árum eftir að slys-
ið varð fór að verða vart við heilsu-
leysi Elíriar Birnu þannig aö segja
má að síðustu níu ár hafi verið erf-
iður tími fyrir fjölskylduna sem nú
eygir von um að geta á ný lifað eðli-
legu lífi.
Afölluhjarta
Fjöldamörg orðatiltæki eru tengd
hjartanu og gefa til kynna að fólk
hafi lengi litið svo á aö hjartað væri
uppspretta tilfinninga. Fólki er eitt-
hvað hjartans mál, vonar af öllu
hjarta, er með hjartaö á réttum staö,
ef með stórt hjarta eða hjartagott og
segir eitthvað af innstu hjartarótum
eða veit eitthvað í hjarta sínu. Elín
Birna er félagi í fámennum klúbbi
íslenskra hjartaþega. Finnst henni
hún hafa breyst eitthvað við að fá
nýja tilfmningamiðstöð?
„Nei, það flnnst mér ekki,“ segir
hún og hlær. „Maður lítur kannski
öðrum augum á lífið eftir að hafa
gengiö í gegnum þessa miklu reynslu
en það hefur ekkert með hjartað
sjálft að gera.“
„Þetta er bara dæla sem þurfti að
skipta um og nú er þaö búið,“ segir
Ársæll vélvirki og brosir.
Þau segjast ætla aö taka lífinu með
bjartsýni og ró og fara að leiðbeining-
um læknanna sem leggja áherslu á
að réttum reglum um æfingar og
mataræði sé framfylgt. Þjálfun til
þess að veita Elínu Birnu líkamlegan
styrk á ný hefst ekki alveg strax en
þegar þar að kemur verður það tekið
föstum tökum en allt með gát. Allt
þetta telja þau vera skref í áttina til
heilbrigðs lífs.
„Aðalatriðið er aö þaö er dásamlegt
að vera komin heim og það er nóg í
bili,“segirElínBimaaðlokum. -Pá