Dagblaðið Vísir - DV - 02.09.1991, Qupperneq 15

MÁNUDAGUR 2. SEPTEMBER 1991.
15
Um menntun iðnaðarmannsins
í febrúar sl. var í Rúgbrauðsgerð-
inni haldin ráðstefna um menntun-
armál iðnaðarmanna. Þar voru
mörg merkileg erindi haldin um
stöðu menntunar iðnaðarmanns-
ins. Niðurlag þessarar málstefnu'
er að bæta skuli enn frekar en áður
menntun iðnaðarmannsins, jafnt
bóklega sem verklega en þó meira
verklega. Almennt voru menn þó
sammála um að mennt væri mátt-
ur. Þekkt er að með komu Skúla
Magnússonar hófst hér á landi
handverksiðn með tilkomu Inn-
réttinganna.
Stöndum á þröskuldi
Smátt og smátt þróaðist iðnaður-
inn en fyrstu árin eða áratugina
var nær öll fagmenntun sótt til
Danmerkur. Vegur iðnaðarmanns-
ins óx jafnt og þétt og virðing sam-
borgaranna fyrir iðnmenntun var
til jafns við stúdentspróf er í þá
daga var talið virðingarmenntun.
Eftir seinna stríð óx eftirspurn eftir
iðnaðarmönnum vegna peninga-
streymis þess er fylgdi í kjölfar
hersins og tilkomu nýsköpunartog-
aranna. Þjóðfélagið varð flóknara,
sérhæfmgin meiri, tækni og fram-
farir örari, allt breyttist á ör-
skömmum tíma.
Á aðeins hálfri öld fór þetta litla
þjóðfélag úr vanþróuðu kyrrstöðu-
samfélagi í bullandi þróunarsamfé-
lag, samfélag er reynir að hasla sér
völl á meðal háþróaðra tækniþjóð-
félaga þessarar jarðkúlu. Með þess-
um mikla fjölda iðnmenntaðra
manna og þeim hraða í fjölgun
þeirra hefur margt skolast til og
annað ekki fylgt tímanum við
menntun þeirra.
í dag stöndum við á þröskuldi og
nú er þörf að staldra við, leiðrétta
kompásinn áður en lengra er hald-
ið. Framundan eru hættur og sigl-
ing um boða og sker. Vert er að
vita hvert við ætlum, hvaða kröfur
við gerum, marka okkur bás í sam-
tímanum og ákvarða leið til fram-
tíðar.
Á það fyrir okkur að hggja að
tapa allri verkþekkingu niður á stig
Suður-Evrópuríkja og stíga skref
50 ár til baka vegna inngöngu í EB
þar sem viðurkenning á menntun
KjaUarinn
Atli Hraunfjörð
málari
í einu landi gildir í öllum? Áhrifa-
menn kalla það „ásættanlegt".
Hvaö köllum við slíka hugmynd?
Stórfurðuleg fullyrðing
í mars sl. var dreift til launþega-
samtaka og félaga skýrslu, saman-
tekt af fundi hjá OECD. Hún fjallar
um menntamál og er þar lögð rík
áhersla á að hverju þjóðfélagi er
skylt að útvega hverjum einstakl-
ingi þá menntun sem hann þarfn-
ast. Þar kemur fram sú hugmynd
aö laga skuli menntakerfið eftir
fólkinu, ekki laga fólkið eftir kerf-
inu. - Ennfremur kemur þar fram
að 80% af vinnandi fólki í dag verða
starfandi árið 2000.
Þar er lögð áhersla á aukna
menntun, símenntun og aukna
starfsþjálfun. Framþróun í heimin-
um á sviði tækni og iðnaðar er fólg-
in í aukinni menntun starfsfólks.
Staða hvers lands í samkeppni nú-
tímans felst í vel þjálfuðu starfs-
fólki. Hæfni þess er vinnur verkið
er ekki síður mikilvæg en geta
þeirra er stjórna framkvæmdum,
hvaða nafni sem þær nefnast.
Trygging verkkaupa og verksala
fyrir góðu handverki felst í fæmi
þess er verkið vinnur. Ekki aðeins
á vel menntuðum verkstjóra, eins
og heyrst hefur. Sú fullyrðing er
stórfurðuleg að reyna telja neyt-
endum trú um að nægilegt sé að
verksahnn sé vel upplýstur en
verkkunnátta þeirra er verkið
vinna skipti minna máh. Nei! Verk,
hverju nafni sem nefnist, stendur
og fehur með vel menntuðu verka-
fólki.
Aðall góðra fyrirtækja er þessi:
„Lykillinn að velgengni er vel
menntað starfsfólk." í ljósi þess er
furðulegt að sjá og heyra hugmynd-
ir um inngöngu í EB eða EES, með
öllum þeim ágöllum sem því fylgir.
Hví ætti ungur maður í dag að
mennta sig í einhverri grein í landi
þar sem námið tekur mörg ár þegar
hægt er að ná sama rétti með mun
skemmra námi annars staðar. Er
það „ásættanlegt" að færa alla þró-
un 50 ár aftur í tímann, að minnsta
kosti.
Meistaraskólinn
ísland hefur stórkostlega mögu-
leika framundan ef rétt er á málum
haldið. Við þurfum að auka aha
iðnmenntun á komandi árum. Við
þurfum að gera okkar unga fólki
fært að skapa sér orðstír víða um
heim sem vel menntað og hæft fag-
fólk. Það gerum við ekki með hug-
myndum um að afnema löggild-
ingu iðngreina eða á annan hátt
rýra gildi iðnmenntunar. Við ger-
um það best með að auka gildi
iðnnáms.
Ein hugmyndin er nú í burðar-
liðnum þar sem farið er inn á nýjar
brautir í endurskipulögðum
meistaraskóla og er það vel.
Meistaraskóhnn verður þá beint
framhald af iðnskóla og iðnmennt-
un. Að loknum meistaraskólanum
ásamt einhverri valgrein stendur
nemandinn uppi með stúdentspróf
sem skilar honum áfram i háskól-
ann eða æðri menntun aðra, svo
fremi sem hugur hans og geta
stefna þangað.
Ingvar Ásmundsson skólastjóri
telur að í dag sé iðnskólinn raun-
hæfasti framhaldsskóhnn fyrir
nemendur til að hasla sér vöh í líf-
inu. Þar er fjölbreytni námsins
mikil og blindgötur í námi fáar eða
engar. Flestir eða alhr útskrifist
með einhverja starfsþjálfun að
baki.
Ágætu lesendur, eflum menntun,
eflum iðnnám, eflum verkmennt-
un. Þannig eflum við lífskjör okkar
og eflum stöðu þjóðarinnar á vett-
vangi smáþjóöa í samfélagi nútím-
ans. AtliHraunfjörð
„A það fyrir okkur að liggja að tapa
allri verkþekkingu niður á stig Suður-
Evrópuríkja og stíga skref 50 ár til baka
vegna inngöngu í EB þar sem viður-
kenning á menntun 1 einu landi gildir
1 öllum?“
Úr Iðnskólanum. - Raunhæfasti framhaldsskólinn fyrir nemendur til að hasla sér völl í lifinu?
Lengi er von á einum
„Nú er bara að biða og vona að nemandinn skili sér,“ segir greinar-
höf. m.a. um fyrirhugað skólasjónvarp. - Frá vinnslu fyrir Fræðsluvarp-
ið sem minnst er á í greininni.
Frá febrúar til nóvember 1988
voru búnar til 4 kennslubækur, 5-6
sjónvarpsþættir, 8 útvarpsþættir
og 27 kennslubréf. Hverju er ég að
lýsa? Ég er að lýsa þeirri námsefn-
isgerð sem Fræðsluvarpið sáluga
stóö fyrir vegna fjarkennslu í móð-
urmáh árið 1988.
En hverju skyldi svo það al-
mannafé, sem varið var til fjar-
kennslunnar í móðurmáli, hafa
skilað? Nákvæmlega einum nem-
anda.
Vegna fjárskorts
Sigrún Stefánsdóttir, fréttamað-
ur með meiru, sem veitti Fræðslu-
varpinu forstöðu, hætti vegna þess
að því voru „einungis" ætlaðar 8,0
milljónir króna á fjárlögum. Ég er
örugglega ekki einn um þá skoðun
að það var gott að upphæðin var
ekki hærri. Nemandinn hefði getað
átt i erfiðleikum með að komast
yfir allt námsefnið!
Ef einkafyrirtæki hefði staðið að
fjarkennslunni með sama hætti og
Fræðsluvarpið þá hefði það fyrr
eða síðar orðið að hætta starfsemi
vegna tekjuskorts. Fræðsluvarpiö
margblessað lagði ekki upp laup-
ana vegna nemendaskorts. Það
hætti þegar forstöðukonan sagði
upp vegna fjárskorts.
En hver var ástæðan fyrir því hve
illa tókst til með þessa tegund fjar-
kennslu? Við skulum láta Heimi
Pálsson cand. mag., einn þeirra
sem sömdu námsefnið góða í ís-
lensku, hafa orðið en hann hélt ein-
Kjallariim
Friðrik Eysteinsson
rekstrarhagfræðingur
mitt erindi á námskeiði í fjar-
kennsluaðferðum sem haldið var í
Kennarháskóla íslands sl. haust.
„Annaðhvort reyndist naumast
nokkur markaður eða þörf vera
fyrir þessa tegund fjarkennslu ell-
egar þá að markaðssetning hennar
mistókst með öhu. Þátttaka varö
nánast engin.“
Óskirnar fyrst
Við stöndum þannig frammi fyrir
því eina ferðina enn að aðferða-
fræði markaðsfræðinnar var fótum
troðin. í stað þess að beina fyrst
kröftunum að því að finna út hverj-
ar óskir væntanlegra nemenda um
námsefni, kennslutilhögun og
fleira væru þá var þeim fyrst beint
að því að framleiða námsefni.
Heimir Pálsson lýsti þessari að-
ferðafræði á eftirfarandi hátt. „Við
gætum jafnvel líkt því við lækna
sem fyrst ákveða meðulin en leita
svo að sjúkdómum sem kynnu að
passa við þau.“
En hvemig má koma í veg fyrir
„slys“ á borö við það sem henti
Fræðsluvarpið? Svarið við þeirri
spumingu er hlægUega einfalt. Við
byrjum á þvi að athuga hverjar
óskir væntanlegra neytenda eru og
uppfyUum þær síðan. í markaðs-
málunum má ekki vera með neitt
slen. Það verður aö hrista það af
sér.
Síðustu fréttir
Nú er ég viss um að einhver er
farinn að hugsa með sér að ég sé á
einhvern hátt á móti menntun. Því
fer víös fjarri. En ég er á móti þvi
að skattgreiðendur borgi fyrir hana
en níóti hennar ekki. Við eigum að
nota þekkingu þeirra sem aflaö
hafa sér menntunar og reynslu í
markaðsmálum til að fækka svona
„slysum“, alveg eins og við notfær-
um okkur sérfræðiþekkingu á öðr-
um sviðum.
Fólkið í landinu hefur aldrei
fengið að heyra hversu „vel“
Fræðsluvarpið gekk. Það fékk aftur
á móti að heyra hve „litlu“ ætti að
verja tíl þess og að forstöðukonan
hefði sagt upp vegna þess.
Síðustu fréttir af fræðusluvarps-
málum eru þær að Sigrún Stefáns-
dóttir er komin í undirbúnings-
nefnd háskólans vegna fyrirhugaðs
skólasjónvarps í haust. Nú er bara
að bíða og vona að nemandinn skUi
sér.
Friðrik Eysteinsson
„Fólkið 1 landinu hefur aldrei fengið
að heyra hversu „vel“ Fræðsluvarpið
gekk. Það fékk aftur á móti að heyra
hve „litlu“ ætti að verja til þess og að
forstöðukonan hefði sagt upp vegna
þess.“