Dagblaðið Vísir - DV - 16.11.1991, Blaðsíða 37

LAUGARDAGUR 16. NÓVEMBER 1991.
49
Helgarpopp
Blús meö stóru bé-i
ööru máli. „Nýja platan er á ýmsan
hátt sterkari en Healer-platan", segir
Hooker. „Það eru magnaðir lista-
menn sem leggja mér lið á Mr Lucky.
Suma þeirra hef ég þekkt í áratugi
en aðrir eru nýir vinir. Þetta var
hópur sem náði vel saman og við
skemmtum okkur konunglega við
gerð plötunnar. Ég held að það heyri
allir sem hlusta á Mr Lucky.“
Víst er að aðstoðarmennirnir eru
ekki af verri endanum. Gítarleikar-
arnir sem ljá gamla manninum lið
eru: Albert Collins, Ry Cooder, Ro-
bert Cray, Keith Richard, Carlos
Santana og Johnny Winter. írinn
rauðbirkni Van Morrison syngur
magnaðan dúett með Hooker og Jim
Keltner lemur húðir í laginu This is
Hip. Aðrir sem koma við sögu eru
munnhörpu- og gítarleikarinn John
Hammond, Nick Lowe á bassa og
Booker T. Jones á hljómborð.
Leyfið mér að njóta
ávaxta verka minna
meðan ég lifi
Mr Lucky, sem Hooker tileinkar
minningu gítarleikarans Stevie Ray
Vaughan, er einstæður gripur. Það
er sama hvar drepið er niður á plöt-
unni, lögin tíu eru hvert öðru betra.
Sem betur fer tilbrigði við ólík stef
en tregataktur og tilfinning eru í sér-
flokki. Af rólegri lögum rista, I cover
the Waterfront og Higway 13, dýpst.
í öðrum er meira tempó og má nefna
I want to Hug you, Susie og This Hip
í því sambandi. Fyrst nefnda lagiö
er keyrslublús þar sem gert er út á
klingjandi slaghörpuleik Johnnie
Johnson sem lengi starfaði með
rokkaranum Chuck Berry. This is
Hip er grípandi lag sem vel gæti kom-
ist í hóp blússtandarda í framtíðinni.
Mr Lucky er rós í úttroðiö hnappa-
gat John Lee Hookers. Kastljósið fell-
ur enn og aftur á þennan mann sem
alþýðutónhst liðinna áratuga stend-
ur í þakkarskuld við. Hooker er enda
þakklátur fyrir það orðspor sem hon-
um hefur fallið í skaut. „Fullt af fólki
er ekki uppgötvað og metið að verð-
leikum fyrr en það er fallið frá,“ seg-
ir Hooker. „Þá er það sett á stall og
hafið til vegs og virðingar. En þá er
það orðið of seint. Ég vil fá blómin
meðan ég er á lífi. Ég fæ ekki notið
angan þeirra þegar ég er liðið lík.“
John Lee Hooker er fyrir löngu
orðin lifandi goðsögn í heimi rokk
og blústónlistar. Hann byijaði að
senda frá sér plötur skömmu eftir
síðari heimsstyrjöld og hann er enn
að. Nýjasta afrek hans, Mr Lucky,
sýnir gamla manninn í hörku formi
og ekki dregur stjörnufansinn sem
platan opinberar, úr leikgleðinni.
Þar á blúsinn rætur
John Lee Hooker fæddist í ágúst
árið 1920 í Clarksdale í Mississipi-
fylki Bandaríkjanna. Sú sveit hefur
ahð af sér marga af mestu jöfrum
blúsins og má nefna Robert Johnson,
B.B. King og Muddy Waters sem
dæmi. Hooker tók trega-taktinn inn
með móðurmjólkinni og þroskaði
hann á sama tíma og bamskómir
Umsjón
Snorri Már Skúlason
slitnuðu í frjósömum héruðum Miss-
issippidalsins.
Það var stjúpfaðir hans sem kenndi
honum fyrstu gítargripinn. Hooker
minnist þess tima þegar hann var að
ná tökum á hljóðfærinu og byijaði að
djamma með félögunum. „Þetta var
óræður spuni sem náði heljartökum
á manni, eins og að setjast á bak hesti
og ríða sæll inn í sólsetrið. Spila-
mennskan var tilfmning frá A-Ó.“
Hooker yfirgaf fóðurhúsin 14 ára
.gamall, hélt út á þjóðveginn með
malinn á baki og stefnu á Memphis.
Þetta var á þeim tíma sem meðul
Roosevelts forseta gegn kreppunni
voru farin að bera árangur og strák-
iur vildi reyna fyrir sér á vinnumark-
aði sem var að rakna úr roti krepp-
unnar. Segir fátt af Hooker fram til
ársins 1941 en þá flutti hann til Detro-
it. í þeirri borg hófst spilamennska
hans fyrir alvöru, með hverfa hljóm-
sveitum og á götuhornum.
Fyrirmynd í þrjátíu ár
Fyrsta rafgítarinn fékk Hooker frá
T-Bone Walker og þann grip notaði
hann á plötunni Boogie Chillen árið
1948 en platan sú beindi sviðsljósinu
í fyrsta skipti að John Lee Hooker
enda seldist hún í fáheyrðu upplagi
á þessum tíma, um milljón eintökum.
John Lee Hooker.
Það var einkum meðal svartra leys-
ingja sem höfðu flutt frá bómullar-
ökrum suðurríkjanna til stórborg-
anna sem Hooker naut hylli í byijun.
Síðar, upp úr 1960, uppgötvaði ný kyn-
slóð hvítra rokkara verk John Lee
Hookers og tóku að leita í smiðju hans.
Þá var nafn Hookers hafið til virðingar
og hefúr síðan skinið hátt á himnafest-
ingunni. Það voru einkum breskar
rokksveitir á borð við Rolling Stones,
Yardbirds og The Animals sem vöktu
athygli á Hooker með því aö taka upp
lög hans og stfl. Aðrar stjömur 7. ára-
tugarins urðu fyrir sterkum áhrifum
frá John Lee Hooker og í þeim hópi
voru Doors, Jimi Hendrix og John
Mayalls Bluesbrakers.
Galdralæknir
á sigurbraut
Árið 1989 vakti John Lee Hooker
heimsathygli fyrir plötuna Healer
þar sem hann galdraði fram hvern
seiðinn á fætur öðrum. Fór svo að
gamli maðurinn hlaut Grammy
verðlaun fyrir verkið og var útnefnd-
ur blúsari ársins 1989 af virtum tón-
listarritum.
En þrátt fyrir að margur hafi ætlað
að Hooker hafi náð hátindi ferils síns
með metsölu- og verðlaunaplötunni
Healer áriö 1989, enda kappinn þá
tæplega sjötugur, er hann sjálfur á
Siglt á vit hins óþekkta
- Valgeir Guðjónsson sýnir á sér nýja hlið á Gaia
Víkingaskipið Gaia klífur ölduna.
Tvö ár eru liðin frá því Valgeir
Guöjónsson sendi frá sér plötuna
Góðir áheyrendur. Valgeir hefur
látiö fara lítið fyrir sér á tónlistar-
sviðinu síðan á haustmánuðum
ársins 1989 eða aUt þar til í síðustu
viku að platan Gaia var útgefin.
Eins og fólk rekur minni til er Gaia
nafnið á víkingaskipinu sem siglt
var frá Noregi til Ameríku í sumar
og haust, með viðkomu á Orkneyj-
um, Shetlandseyjum, Færeyjum, á
íslandi og Grænlandi. Feröin var
farin til að minnast fundar Amer-
íku árið þúsund. En Gaia er meira
en nafn á fleyi. Það er grískt nafn-
orð og þýðir jörð.
- En af hveiju platan Gaia?
„Ég sigldi með skipinu í 10 daga,
frá Noregi til Orkneyja, sem blaöa-
maður Morgunblaösins," segir Val-
geir. „Ferðin blés mér í bijóst
stemningu sem var mér framandi
og mér fannst ég knúinn til að tjá
í tónlist. Hugmyndina kynnti Knud
Kloster sem er einn helsti forsp-
rakki ferðar Gaiu og honum fannst
þetta áhugaverð leið til að auka út
birtingakraft skipsins."
Lítið skip
segir stóra sögu
Valgeir sagði ferð Gaiu ekki fama
til þess eins að kynna afrek Leifs
Eiríkssonar. Sigling þessa litla
skips væri ekki síður farin í þágu
framtíðar. Síðustu 150 árin hefur
maðurinn gengið svo á auðlindir
jarðar að haldi áfram sem horfi er
fyrirsjáanlegt aö eftir 100 ár verður
ekki lengur lífvænlegt á jörðinni.
Sigling Gaiu á að vekja fólk til
umhugsunar um þetta atriöi. Með
því að líta til baka á afrek manna
fyrir þúsund árum, manna sem
höfðu kjark og þor til að leggja út
á opið óþekkt haf áður en jörðin
varð hnöttótt. Það er sá kjarkur og
þor sem mannkyniö þarf á að halda
nú. Kjarkur til að snúa út úr blind-
götunni sem þaö er komið í. Afrek
Leifs fyrir þúsund árum á að blása
fólki þennan kjark í brjóst. Þess
vegna var ferð Gaiu farin með stór-
um formerkjum. Lítið skip er að
segja stóra sögu.
Tónlist sem leiktjöld
„Tónlistin á Gaia plötimni er
leiktjöld fyrir þanka hvers og eins,“
segir Valgeir og vissulega bíður
áheyrandans mögnuð sigling þar
sem hann er skipstjóri í eigin sinnu.
Tóiflistin er dreymin og flæðandi
þannig að erfitt er að ná taki á
henni. Skrýtinn seiður sem kallar á
áheym. Tónlistin er myndræn eins
og lagaheitin Söngur hiafmeyjanna,
Handan sjóndeildarhringsins og
Miðnætti, bera með sér.
Valgeir Guðjónsson sýnir á sér
nýja og óvænta hlið á plötunni Gaia.
Hann hrífur áheyrandann með sér
í ferðalag þar sem skringilegar
myndir ber fyrir sjónu og hann seg-
ir sögu í magnaðri tónlist.
Gaia er ekki geisladiskur sem fer
á fóninn í samkvæmum heldur verk
sem sett er á þegar maöur vill veröa
fyrir áhrifum eða þá gefa hug-
myndafluginu lausan tauminn,
einn með sjálfum sér. Fyrir slíkar
flugferðir er tónverkið Gaia gott
eldsneyti.
Tónlistin er öll instrumental enda
segir Valgeir að skipið sigli í gegn-
um mörg málsvæði og þar sem þess-
ari tónlist sé ætluð landtaka á fleiri
stöðum en íslandi, hafi þótt ráðleg-
ast að hafa hana án orða. Gaia verð-
ur sem sagt gefin út erlendis og
hefúr sú útgáfa þegar fengið byr í
seglinn aö sögn Valgeirs Guðjóns-
sonar, en auk hans koma Eyþór
Gunnarsson og Skúli Sverrisson
mikið við sögu á þessari sérstæðu
og eigulegu plötu.