Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.1992, Síða 14

14
LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR 1992.
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: HÖRÐUR EINARSSON
Ritstjórar: JÖNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjórar: HAUKUR HELGASON og ELlAS SNÆLAND JÓNSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjórar: PÁLL STEFANSSON og INGÓLFUR P. STEINSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift,
ÞVERHOLTI 11, 105 RVlK, SlMI (91)63 27 00
SlMBRÉF: Auglýsingar: (91 )63 27 27 - aðrar deildir: (91 )63 29 99
GRÆN NÚMER: Auglýsingar: 99-6272 Askrift: 99-6270
AKUREYRI: STRANDGÖTU 25. SlMI: (96)25013. Blaðamaður: (96)26613.
SlMBRÉF: (96)11605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð:
PRENTSMIÐJA FRJALSRAR FJÖLMIÐLUNAR HF„ ÞVERHOLTI 11
Prentun: ARVAKUR HF. - Áskriftarverð á mánuði 1200 kr.
Verð I lausasölu virka daga 115 kr. - Helgarblað 150 kr.
Gestapó nútímans
Ísraelsríki hefur valtað yfir friðargæzlulið Samein-
uðu þjóðanna í Líbanon alveg eins og það valtaði yfir
Davíð Oddsson forsætisráðherra í opinberri kurteisis-
heimsókn hans. Ráðamenn ísraels láta sig litlu varða
um lög og hefðir í alþjóðlegum samskiptum.
Fátítt er, að friðargæzlusveitir Sameinuðu þjóðanna
verði fyrir árásum. Enda er slíkt ekki falhð til að auka
möguleika á notkun slíkra sveita á viðkvæmum svæð-
um, sem nóg er til af í heiminum. Fordæmi ísraels spih-
ir fyrir möguleikum Sameinuðu þjóðanna í friðargæzlu.
Mikið vatn hefur runnið til sjávar á aldarfjórðungi.
Gamlir hryðjuverkamenn hafa tekið völdin í ísrael og
njóta til þess almannastuðnings. Ríkið hefur á þessum
tíma breytzt úr lýðræðisríki í hálfgert skrímsh, sem er
th sífehdra vandræða í einstefnu eiginhagsmuna.
Ísraelsríki stundar dagleg hermdarverk á hernumdu
svæðunum í Palestínu. Herflokkar fara um og drepa
fólk, hneppa í varðhald og pynda það til dauða. Þeir aka
jarðýtum yfir heimhi fólks og ávaxtagarðana, sem eru
hfibrauð þess. Þetta eru gestapó-sveitir nútímans.
Ógeðfeht er, að íslenzkur forsætisráðherra skuh hafa
farið í opinbera heimsókn til þessara hryðjuverka-
manna. Það er þó nokkur huggun, að hann skuh hafa
fengið makleg málagjöld, af því að gestgjafar hans kunna
ekki einföldustu reglur um hlutverk gestgjafa.
Á sama tíma og ísrael krefst þess, að eltir séu uppi
menn, sem grunaðir eru um hermdarverk fyrir hálfri
öld, krefst ríkið þess í þágu hagsmuna sinna að fá að
stunda hermdarverk í nútímanum. Það fordæmir 50 ára
gamalt gestapó, en rekur sjálft daglegt gestapó.
Sjálfsagt er að reyna að koma lögum yfir einstakl-
inga, sem drýgðu fáheyrð fólskuverk fyrir hálfri öld.
Hins vegar er fáránlegt af íslenzkum forsætisráðherra
að taka við slíkum kröfum frá ríki, sem þverbrýtur al-
þjóðalög um meðferð fólks á hemumdum svæðum.
ísrael er orðið að æxli í Miðausturlöndum. Það kem-
ur í veg fyrir, að unnt sé að koma á vitrænni sambúð
mhli hins vestræna heims kristninnar og hins austræna
heims íslams. Þetta hefur gerzt, af því að ísrael hefur
of lengi notið bhnds stuðnings af hálfu Vesturlanda.
Ábyrgðin á breytingu ísraels í eitt stórt og hamslaust
ég-ég-ég hvhir fyrst og fremst á Bandaríkjunum. Þaðan
hafa runnið peningamir, sem hafa gert Israel kleift að
gera að vhd innrásir í nágrannaríkin og sem hafa gert
Israel kleift að stunda landnám á hernumdum svæðum.
Með eindregnum stuðningi við vígvæðingu og út-
þenslu ísraels hafa Bandaríkin valdið Vesturlöndum
óbætanlegum vandræðum, sem eiga enn eftir að aukast
í náinni framtíð. Bandaríkin hafa vakið upp hryðju-
verkadraug, sem erfitt verður að kveða niður.
Ráðamönnum Vesturlanda ber af vaxandi þunga að
gera ráðamönnum Bandaríkjanna grein fyrir, að stuðn-
ingur þeirra við ísrael í dehum Miðausturlanda skaðar
hagsmuni og hugsjónir Vesturlanda. ísrael á að vera
parh á borð við Serbíu, írak, Haiti og Burma.
Engar horfur eru á, að ísraelsmenn hverfi til betri
siða. Stærsti stjórnarandstöðuflokkurinn þar í landi
hefur nú skipt um leiðtoga. í stað tiltölulega friðsams
Peresar er kominn thtölulega herskár Rabin. Þannig er
þjóðfélag ísraels smám saman að verða herskárra.
Okkur íslendingum ætti raunar ekki að bera nein
skylda til að halda stjórnmálasambandi við ríki, sem
ekki er húsum hæft í fjölþjóðlegum samskiptum.
Jónas Kristjánsson
Þjarmað að
Bush frá
báðum hliðum
Fyrsta almenna kjör fulltrúa á
flokksþing stóru stjórnmálaflokk-
anna í Bandaríkjunum á þessu
kosningaári staðfesti það sem
menn var farið að gruna: George
Bush á undir högg að sækja í bar-
áttu sinni fyrir endurkjöri í forseta-
embætti. Patrick Buchanan,
íhaldssinnaður orðhákur af írsk-
um ættum, sem aldrei hefur verið
kjörinn né skipaður í opinbert
embætti og er þó kominn á sextugs-
aldur, náði yfir 40 af hundraði fylgi
meöal repúblikana í New Hamps-
hire. Bush varð að láta sér nægja
58 af hundraði en í kosningabarátt-
unni höfðu kosningastjórar hans
sagt að allt innan við .65% væri
ósigur.
Það gerir stöðu Bush enn verri
að ljóst er að fylgi Buchanans bygg-
ist ekki fyrst og fremst á stuðningi
við sjónarmið hans, heldur andúð
á framkomu og gjörðum forsetans
og löngun til að ná.sér niðri á hon-
um með sem áhrifaríkustu móti.
Fréttamenn komust að raun um að
hartnær helmingur þeirra sem
sögðust við komu úr kjörklefa hafa
geitt Buchanan atkvæði sitt, kvaðst
frekar myndi kjósa frambjóðanda
demókrata, hver svo sem hann
yrði, en Bush til endurkjörs í kosn-
ingunum í nóvember.
New Hampshire-búar hafa orð á
sér fyrir að vera íhaldssamir og
fylkið hefur um langan aldur verið
eitt af höfuövígjum repúblikana.
Samdráttarskeiðið, sem nú ríkir í
bandarísku atvinnulífi, hefur kom-
ið þar sérstaklega hart niöur. Meg-
inástæða þess hversu samdráttur-
inn reynist þrálátur og erfiður við-
ureignar með venjulegum hag-
stjómarúrræðum er glannaleg og
ábyrgðarlaus fjármálastjórn, bæði
í ríkisfjármálum og af hendi f]ár-
málastofnana í einkaeign, á stjóm-
arárum Ronalds Reagan þegar Ge-
orge Bush var varaforseti.
Timburmennimir eftir gróða-
brasksfylliríiö undanfarinn áratug
koma því maklega niður þar sem
forsetinn á í hlut en þar með er
ekki sagt að þorri óbreyttra kjós-
enda geri sér ljóst samhengi fjár-
málasukksins, tvöfoldunar ríkis-
skulda á ferli eins forseta, hruns
sparisjóðakerfisins eftir að brask-
arar fengu að leika þar lausum
hala, hervirkja skranverðbréfa-
framboðsins á fjármagnsmarkaði
og í rekstri fyrirtækja, og vaxta
atvinnuleysis, þverrandi aðgangs
aö heilbrigðisþjónustu með viðráð-
anlegum kostnaði og versnandi
fjárhagsstöðu bandarísku meðal-
fjölskyldunnar.
Einn úr hópi þeirra fimm sem
sækjast eftir tilnefningu í forseta-
framboð af hálfu demókrata hefur
Erlend tíðindi
MagnúsTorfi Ólafsson
boðskap á þessu sviði að megin-
uppistöðu í kosningabaráttu sinni.
Sá er Paul Tsongas, grískættaður
atvinnurekandi og síöar öldunga-
deildarmaður frá Massachusetts,
en varð að draga sig í hlé um miðj-
an síðasta áratug vegna baráttu við
krabbamein. Hann varð hlutskarp-
astur þeirra fimmmenninga í New
Hamsphire, náði 34 af hundraði
atkvæða.
Næstur meöal demókrata kom
Bill Clinton, fylkisstjóri í Arkans-
as, einu suðurfylkjanna. Honum
þótti veita betur framan af kosn-
ingabaráttunni en lenti í fjölmiðla-
uppsteit út af kvennamálum og
hvemig hann slapp við herþjón-
ustu á tímum stríðsins í Víetnam
og beið af nokkurn hnekki. Þegar
allt kemiu* til alls þykir gott hjá
honum að ná 26 hundraðshlutum
því Tsongas hafði það með sér að
vera úr nágrannafylki og þekktur
fyrir í New Hampshire.
Frambjóöendum demókrata er
fundið það til foráttu að vera allir
á svipuðum aldri, keimlíkir i mál-
flutningi og lítt kunnir fyrir á
landsmælikvarða. Áhrifamenn í
flokknum hafa lengi lagt að Mario
Cuomo, fylkisstjóra í New York, að
gefa kost á sér. Hann er mælsku-
maður sem sópar að og reyndur í
harðri kosningabaráttu. Cuomo
hefur ekki þóst eiga heimangengt
meðan hann á í eijum við fylkis-
þingið um setningu fjárlaga. Stuðn-
ingsmenn hans í New Hamsphire
efndu til herferðar tii að fá kjósend-
ur til að rita nafn Cuomo á kjörseö-
ihnn og settu sér það mark að ná
15% fylgi sínum manni til handa.
Reyndin varð að Cuomo marði 2%,
og er útséö um að hann fari í
keppnina um flokksþingsfulltrúa
úr þessu.
Enda er svo liðiö á undirbúning
útilokaðir. Næsta rimma sem um
munar verður 10. mars í 11 fylkjum
um Bandaríkin sunnanverð. Þar
verða þeir báðir á heimavelli Bush
og Clinton og hafa auk þess úr ríf-
legustum kosningasjóðum að
moöa. En Buchanan og hans menn
telja sig hafa þarna möguleika
meðal íhaldssams kjósendahóps
þar sem glósur Buchanans með
skírskotun til andúðar á svertingj-
um og gyðingum gætu fundið betri
jarðveg en víðast annars staðar í
Bandaríkjunum.
Stjórnmálafréttamönnum ber
saman um að Buchanan geri sér
ekki von um að fella Bush í for-
setavali. Markmið hans sé að móta
hreyfingu íhaldsmanna í sinni
mynd til að geta látið skríða til
skarar um yfiráðin í Repúblíkana-
flokknum í aðdraganda forseta-
kosninganna 1996.
íhaldsfylkingin, sem átti mestan
þátt í að hefja Ronald Reagan til
valda, telur Bush hafa svikið sig
og hinn sanna málstað. Syndafallið
var að þeirra dómi þegar hann
gekk á bak orða sinna úr kosninga-
baráttunni 1988 og féllst á nokkrar
skattahækkanir í samkomulagi við
þingmeirihluta demókrata um ráð-
stafanir til aö hefta vöxt fjárlaga-
hallans á yfirstandandi áratug. í
sama knérunn var höggvið þegar
forsetinn heyktist á að beita neit-
unarvaldi gegn lagasetningu ann-
ars vegar um að hnekkja hömlum
sem hæstiréttur hefur á síðustu
árum lagt á framkvæmd eldri laga
um ráðstafanir til að tryggja jafn-
rétti kynþátta og kynja og hins veg-
ar um að auka rétt fólks til atvinnu-
leysisbóta.
Þótt New Hamsphire sé meðal
fámennustu fylkja Bandaríkjanna
hefur forkosningin þar mikla tákn-
ræna þýðingu fyrir það sem á eftir
fer í keppni forsetaefna. Frá 1952
hefur enginn hlotið forsetakjör án
þess aö hafa áður sigrað í New
Hamsphire. Og á sama tímabili
hefur enginn forseti náð endur-
kjöri, nema hann næði fylgi tveggja
þriðju kjósenda síns flokks í fylk-
inu.
Úrshtin nú eru í samræmi við
niðurstöðú nýlegrar skoðanakönn-
unar um land allt, sem Washington
Post og ABC-news stóðu fyrir. Þar
kom í ljós að 57% telja efnahags-
ástandið helsta vandamál þjóðar-
innar og hafði fjölgaö úr 42% í okt-
óber. Mesta áhyggjuefni fólks
reyndist atvinnuleysi sem 26% til-
tóku og er nær þrefóldun frá 9% í
október. Loks telja 49% á móti 38%
demókrata betur fallna til að fást
við efnahagsvandann. Fyrir tveim
árum var hlutfallið 52% á móti 33%
repúblíkönum í vil.
gert upplýsingar og áminningar- forkosninga að nýir menn eru víöa Magnús T. Ólafsson
Bill Clinton, forsetaefni demókrata, þrýstir Hillary, konu sinni, að sér eftir að kosningaúrslit í New Hamp-
shire urðu kunn. Símamynd Reuler