Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.1992, Blaðsíða 20

20
LAUGARDAGUR 22. FEBRÚAR 1992.
Kvikmyndir
Jodie Foster í
nýiu hlutverki
A næstunni mun Háskólabíó
taka til-sýningar myndina Little
Man Tate. Þetta er engin stórmynd
heldur frumraun leikkonunnar
Jodie Foster í leikstjórastólnum.
Jodie Foster er leikkona sem leynir
á sér, eins og bersýnilega kom fram
í myndinni The Silence of the
Lambs þar sem hún fór með annað
aðalhlutverkið á eftirminnilegan
máta á móti Anthony Hopkins. í
Little Man Tate ættu aðdáendur
Jodie að fá eitthvaö fyrir sinn snúð
því auk þess að leikstýra myndinni
leikur hún eitt aðalhlutverkið.
Little Man Tate fjallar annars um
7 ára gamlan hráðgáfaðan dreng,
sem á við vanheilsu að stríöa. Hann
er með magasár og er einmana
vegna þess að móðir hans, leikin
af Jodie Foster, hefur takmarkaðan
tíma til að sinna honum þótt hún
sjái ekki sólina fyrir baminu. Hún
er ekki viss hvemig hún eigi að ala
drenginn upp því hann hefur meira
gaman af að leysa eðlisfræðiþrautir
og semja lög en leika við jafnaldra
sína. Móðirin er ósköp venjuleg
stúlka sem lenti í því að eiga dreng-
inn aðeins 17 ára að aldri. Vandinn
er sá að drengurinn er allt að því
snillingur og móðirin veit ekki
hvemig hún á að ala hann upp.
Hún hefur reynt að ala hann upp
sem hvert annað barn en það geng-
ur ekki upp.
Æskuminningar
Jodie Foster var sjálf sögð vera
einstaklega vel gefin sem bam og
því má líta á þessa mynd að hluta
til sem sjálfsævisögu. Hún var ahn
upp af móður sinni sem tók flestar
ákvarðanir fyrir hana í æsku. Hún
tók m.a. þá ákvörðun að leyfa dótt-
urinni að leika í Taxi Driver, þar
sem Jodie sló í gegn sem leikkona.
Þar lék hún 12 ára gamla stúlku
sem stundaði vændi við Times
Torgið í New York og hlaut ósk-
arstilnefningu fyrir leik sinn. „Við
gerðum samkomulag“, hefur verið
haft eftir Jodie, „vegna þess að
mamma hélt að Martin Scorsese
væri virtur kvikmyndagerðarmað-
ur“. Mamma hennar fylgdist síðast
með Jodie eins og sjáaldri auga síns
meðan á myndatökunni stóð. „Ég
lít á samband drengsins við móður
sína í myndinni ekki ólíkt og sam-
band okkar mömmu var. Mæður
gefa svo margt upp á' bátinn og
fóma svo miklu fyrir börnin sín.
Mamma sá um aö taka allar
ákvarðanir og stjómaði lífi mínu á
þessum árum enda hvaða vit hefur
12 ára gamall krakki til að gera það
sjálfur?" segir Jodie. „Hún vildi að
ég liföi hamingjusömu lífi. Þetta
fyrirkomulag var miklu betra fyrir
mig en að hafa einhvem umboðs-
mann sem var á eftir þeim pening-
um sem ég ynni fyrir og gæti síöan
stungiö af tíl Paraguy."
Góður kvik-
myndatökumaður
Jodie minnist einnig sterkra til-
finninglegra banda við móður sína
á þessum árum. „Þaö er annað til-
finningasamband milh einstæðs
foreldris og bams en ef báðir for-
eldramir byggju saman,“ eins og
hún komst aö orði í nýlegu viðtah.
Þessu er m.a. lýst í myndinni í
áhrifaríku atriði þegar drengurinn
dansar við móður sína. „Þau em
Atriði úr Silence of the Lambs.
ekki bara vinir heldur einnig félag-
ar.“
Little Man Tate er framleidd af
Orion fyrirtækinu. Það hefur verið
í miklum fjárhagslegum kröggum
sem hefur gert það að verkum að
myndin hefur ekki hlotið viðeig-
andi kynningu. Handritið er skrif-
að af Scott Frank en framleiðandi
er Scott Rubin. Jodie áttaði sig á
því að sem byijandi í leikstjórn
yrði hún að vera mjög vandfýsin
viö val á kvikmyndatökumanni.
Það er mjög auðvelt fyrir leikstjóra
sem er ekki of ömggur með sjálfan
sig að velja kvikmyndatökumann
sem „keyrir" kvikmyndatökuna í
gegn.
Miklar kröfur
Kvikmyndatökumaður með
sterkan persónulegan stíl gerir
miklar kröfur til leikstjórans sem
verður að móta þann ramma sem
kvikmyndagerðarmaðurinn á að
vinna innan og síðast en ekki síst
aö sjá til þess að hann geri það.
Hér er í raun verið að tengja saman
ímynd og yfirsýn kvikmyndatöku-
mannsins við hugmyndir leikstjór-
ans um myndina. Leikstjórinn
veröur að beita kvikmyndatöku-
manninum á þann máta að heildar
yfirbragð myndarinnar sé ekki
bara kvikmyndatökumannsins
heldur verk leikstjórans þar sem
kvikmyndatökumaðurinn er einn
þáttur í heildarmyndinni. Þegar
þetta tekst vel myndast oft fræg
tvígengi eins og Storaro og Copp-
ola, Wilhs og Woody Ahen og
Zsigmond and Spielberg. Jodie
Foster langaði th aö gera eitthvað
meira úr handriti Scott en fjöl-
skyldumynd um uppeldisvanda-
mál og valdi því sem kvikmynda-
tökumann Bretann Mike Southon.
Þótt hann sé ekki eins þekktur og
Wihis eða Storaro hefur hann getið
Atriði úr Little Man Tate.
Umsjón
Baldur Hjaltason
sér gott orð. Hann vakti fyrst veru-
lega athygh þegar hann kvikmynd-
aði myndina Paperhouse. Síðan
vakti hann óskipta athygli í Banda-
ríkjunum þegar hann settist fyrir
aftan kvikmyndatökuvéhna í tryh-
inum A Kiss Before Dying sem leik-
stýrt var af James Dearden. Sam-
vinna þeirra Jodie Foster virðist
hafa tekist vel og því verður gaman
aö sjá útkomuna þegar myndin
verður sýnd hérlendis.
Fómarlamb
Það er forvitnhegt að velta fyrir
sér hvaða ímynd Jodie Foster hefur
í huga okkar. Þótt hún hafi birst á
fleiri forsíöum tímarita en Juha
Roberts og Cindy Crawford er hún
ekkert kyntákn. Hún er þó fuhtrúi
einhvers sem höfðar th okkar. Hún
er mikh baráttumanneskja og leik-
ur yfirleitt hlutverk fómarlambs-
ins sem oftast stendur þó uppi í
lokin sem sigurvegari. Þetta á við
hlutverk hennar í The Silence of
the Lambs auk þess að hún þurfti
að berjast fyrir því að fá að leika
hlutverkið. Einnig má nefna hlut-
verk hennar í The Accused þar sem
hún var hetjan sem gafst ekki upp
og náði rétti sínum gagnvart
nauðgurunum. Sama baráttan ein-
kennir hlutverk hennar sem móðir
htla drengsins í Little Man Tate.
Reynsla Jodie sem leikkonu hef-
ur auðsýnhega komið henni að
góðum notuð við leikstjómina.
Hún meðhöndlar efnið með nær-
gætni og í hehd hefur myndin
sterkt yfirbragð. Little Man Tate
er ekkert hstaverk og heldur getur
enginn ásakað hana fyrir að hafa
reynt að færast of mikið í fang eins
og oft vill verða með frumraun
margra leikara sem leikstjóra.
Forvitnilegur
leikferill
Raunar á Jodie Foster mjög
skrautlegan ferh sem leikkona því
mörg þeirra hlutverka sem hún
hefur tekið að sér bjóða upp á all-
sérkennhegi atriði. í The Hotel
New Hampshire (1984) er henni
hópnauðgaö, á ástarævintýri viö
Nastassja Kisnki og stundar sifja-
speh meö Robert Lowe. í myndinni
Siesta (1987) sefur hún hjá dauðri
konu og í Foxes (1980) lék hún
vandræöaunghng ánetjaðan eitur-
lyfium. í myndinni Five Comers
(1988) er hún skotspónn ofbeldis-
kenndrar þráhyggju Jon Turtur-
ros. Það fór lítið fyrir þessum
myndum og það er ekki fyrr en
með The Accused og svo the Sil-
ence of the Lambs að hún fór að
verða verulega þekkt sem leik-
kona. En hvers vegna velur Jodie
Foster svona hlutverk? „Mér væri
alveg sama þótt ég geröi gaman-
myndir", var haft eftir Jodie í ný-
legu blaðaviðatah. „Ég fæ bara ekki
nógu mikið út úr þeim. Ég býst við
að ég hafi gaman af að teygja svoht-
ið á raunveruleikanum. Ég hef sér-
staklega gaman af hlutverkum þar
sem ég verð að takast á við hluti
sem snerta sjálfa lífsbaráttuna oft
upp á líf og dauða. Ég hef gaman
af að skoða hluti sem flestir vhja
ekki eða geta ekki séð.“ En þaö
hefur líka sína ókosti að velja
svona hlutverk. Það em nú ein 12
ár síðan John Hinckley skaut á
þáverandi forseta Bandaríkjanna
Ronald Reagan. Hinckley sagðist
hafa gert þetta th að tjá aðdáun
sína á Jodie Foster, uppáhaldsleik-
konunni sinni. Hann fékk hug-
myndina eftir að hafa horft á Ro-
bert DeNiro í hlutverki Travis
Bickle í myndinni Taxi Driver, sem
framdi ekki ólíkan glæp þar. Jodie
var einnig lögð í einelti af öðrum
ádáenda, Michael Richárdsson, svo
hún varð að leita á náðir lögregl-
unnar. Það er kannski ekki að
furða að Jodie Foster velji sérstæð
hlutverk í myndum sínum eftir
þessa upplifun. Jodie er sterkur
persónuleiki og er líklegt að þessi
upplifun eigi eftir að styrkja hana
sem leikstjóra í náinni framtíð.
Hún tekur ahtaf eitt skref í einu
og því verður gaman að sjá hvað
hún gerir næst.
Helstu heimildir:
American Film, Empire.