Dagblaðið Vísir - DV - 29.08.1992, Blaðsíða 12

12
LAUGARDAGUR 29. ÁGÚST 1992.
Frumsýning á Svo á jörðu sem á himni í dag:
Mikil vinna við erfið
skilyrði en ævintýra-
lega skemmtileg
- segir Kristín Jóhannesdóttir, leikstjóri og handritshöfundur myndarinnar
„Svo á jöröu sem á himni var lengi
aö þróast meö mér. Fyrst fæddist
hugmynd þegar ég var að vinna at-
riöi í Á hjara veraldar, atriði þegar
mávur dettur ofan af himnum. A ein-
hvem hátt truflaði þetta mig og mér
fannst ég þurfa að koma mávinum á
flug aftur. Það tók eitthvað til starfa
sem erfitt er að átta sig á og um leið
rifjaðist upp sagan af slysinu þegar
franska vísindaskipið Pourquoi pas?
strandaði á Mýrum. Ég hafði fyrst
heyrt sagt frá slysinu sem barn og í
þeirri frásögn var sagt að dr. Charcot
hefði látið það vera sitt síðasta verk
þegar skipiö fór niður að sækja fugl
undir þiljur og sleppa honum. Síðan
þróaðist sagan og áöur en ég vissi
af var ég komin með mikið af efni.
Það er svo ekki fyrr en ég fer á sjálf-
an slysstaðinn að ég uppgötva hinn
helminginn af málinu, sögu staðar-
ins og þá örlagaríku atburði sem áttu
sér stað þama á fjórtándu öld.“
Það er Kristín Jóhannesdóttir, leik-
stjóri og handritshöfundur Svo á
jörðu sem á himni, sem rifjar upp
hvernig efni myndarinnar þróaðist
með henni í mörg ár en í dag, laugar-
dag, verður myndin frumsýnd í Há-
skólabíói. Áður hafði hún verið sýnd
á kvikmyndahátíðinni í Cannes og
fengið þar lofsamlegar viðtökur
þeirra sem hana sáu.
„Ég lá með handritiö ámm saman
og skrifaði það aftur og aftur og það
tók miklum breytingum. Eins og
gengur og gerist með hugmyndir
verða sumar alltof dýrar í fram-
kvæmd. Þá verður að höggva en um
leið og skorið er kviknar kannski
eitthvað nýtt þannig að handritið fór
í gegnum mörg stig.“
Svo á jörðu sem á himni er dýr
kvikmynd á íslenskan mælikvarða.
Kostnaðurinn er rúmar 130 milljónir
en á erlendan mælikvarða em það
ekki mikhr peningar og þegar á
heildina er litið verður kostnaður við
myndina að teljast mjög hóflegur,
sérstaklega þegar hafðar eru í huga
stórfenglegar sviðsmyndir. Hafa er-
lendir aðilar undrast að það skyldi
vera hægt að gera slíka mynd fyrir
þessa upphæð.
„Það gaf augaleið að þegar ég var
komin með þriggja mastra skútu með
heilli áhöfn inn í dæmið þá sá maður
fyrir sér gjaldmælinn á fullu og ég
varð að beita mig aga og finna lausn-
ir en það er mikilvægt að finna ein-
faldar lausnir sem alltaf eru til þegar
að er gáð. Á endanum var myndin
komin niður í þann kostnað sem
þurfti til aö endar næðu saman.
Þegar við svo vorum með myndina
í Cannes trúði enginn hvað hún var
gerð fyrir lítinn pening. Til dæmis
sögðu Frakkarnir að þeir hefðu ekki
gert þessa mynd fyrir minna en 300
milljónir króna.
Staðreyndin er að ég hafði tíma fii
að íhuga handritið með tilliti til
kostnaðar en það tók nokkur ár að
fjármagna verkið. Ég leitaði fyrir
mér á mörgum stööum erlendis en
rakst ávallt á fyrirstöðu. Það er ekki
einfalt að finna aðila sem tilbúnir eru
að setja fjármagn í erlenda kvik-
mynd, það er augljóslega mikil
áhætta. Annaðhvort þarf einhveija
stórstjömu, sem leiðir eitthvert pen-
ingabatterí með sér, eða þá að viö-
komandi aðili vill fá forræði yfir
myndinni og ég var alls ekki tilbúin
að afsala mér því.
Hin unga Álfrún H. Örnólfsdóttir leikur stærsta hlutverkið í Svo á jörðu sem á himni.
Kristin Jóhannesdóttir, leikstjóri og handritshöfundur, er hér á skrifstofu
kvikmyndafyrirtækis sins, Tíu-Tíu. Standandi eru Sigurður Pálsson, framleið-
andi Svo á jörðu sem á himni, og Hilmar örn Hilmarsson, sem samdi tón-
listina við myndina.
Síðan gerist það að stofnað er til
sameiginlegra norrænna verkefna í
kvikmyndagerð með þátttöku allra
Norðurlandanna. í fyrstu var ég að
hugsa um að vera ekki með í sam-
keppninni, enda orðin vonlítil um að
þessi mynd yrði að veruleika. En ég
lét slag standa og þessi fjármögnun
kom eins og himnasending. í fram-
haldi var sótt um fjármagn í Evrópu-
sjóðinn en það er aðeins hægt ef þrjú
lönd standa saman að framleiðsl-
unni.
Þaö er skemmst frá því aö segja að
allar áætlanir stóðust í tökum, við-
bótarkostnaður var í eftirvinnu
vegna hraðari vinnslu. Og þegar allt
var komið í fullan gang gekk alveg
ótrúlega vel að halda áætlun. Ég verð
að segja eins og er að ég var hrædd
vegna þess að áhættuþættirnir voru
miklir. Við áætluðum tólf vikur í
kvikmyndina og það stóöst en það
var erfitt. Myndatakan var gríðarleg
vinna við erfið skilyrði en ævintýra-
lega skemmtileg þegar ég lít til baka.“
Táknræntheiti
myndarinnar
Eins og sjálfsagt flestir vita er nafn
myndarinnar, Svo á jörðu sem á
himni, tekið úr þekktustu bæn guðs-
trúarinnar, Faðirvorinu.
„Ég fann þennan titil ekki alveg
strax en um leið og mér datt hann í
hug fannst mér hann alveg kjörinn
vegna þess að um er að ræða örlög
og afdrif manna og spurt er afhverju.
Mitt mat er aö titillinn sé táknrænn
og sterkur, sérstaklega þar sem und-
anskilið er „verði þinn vilji".
Atburði á borð við slysið þekkjum
við öll. Allar íslenskar fjölskyldur
hafa misst einhvern tengdan sem
farið hefur í sjóinn. Þegar slíkt gerist
höfum við ekkert annaö en okkar
guðstrú til að sætta okkur við harm-
inn. Svo á jörðu sem á himni er bæði
saga þeirra sem eru í landi og bíða
eftir þeim sem eru á sjónum og þeirra
sem eru á sjónum og bíða þess að
komast heim.“
Skipið Pourquoi pas? gegnir mikil-
vægu hlutverki í myndinni. Hvar
skyldi Kristín hafa fundið þetta
myndarlega seglskip sem er stað-
gengill franska vísindaskipsins?
„Skútuna fann ég á endanum í
Bristol á Englandi, eftir að hafa leitað
víða um Evrópu, og er þetta seglskip
„þekktur kvikmyndaleikari", hefur
verið í mörgum kvikmyndum og
sjónvarpsþáttum. Við þekkjum það
til dæmis úr þáttaröðinni um One-
din-skipafélagið og nú er skútan skip
Kólumbusar í nýrri mynd Ridleys
Scott.
Það sem olli því að að ég valdi þetta
skip var að það er upphaflega smíðað
í Danmörku fyrir Norður-íshafsferö-
ir og öll smíði og hönnun er mjög
traust og trúverðug en Pourquoi pas?
var einmitt smíðað fyrir rannsóknir
í norðurhöfum."
Viðtökur í
Cannesjákvæðar
Mörg atriði í myndinni eru stór-
fengleg á að líta og liggur mikil vinna