Dagblaðið Vísir - DV - 27.03.1993, Blaðsíða 38

50
LAUGAKDAGUR 27. MARg, 199,3
íslensk kristniboðahjón segja frá viðburðaríku starfi í Eþíópíu
Guðlaugur skírir fyrsta íbúann til kristinnar trúar.
Það er mikil lífsreynsla að flytjast
til framandi lands, setjast að hjá
frumstæðum þjóðflokki og deila lífs-
kjörum með innfæddum um nokk-
urra ára skeið. Hjónin Valgerður
Gísladóttir og Guðlaugur Gunnars-
son hafa búið í allmörg ár í Eþíópíu
, þar sem þau boðuðu kristna trú og
unnu að hjúkrunarstörfum og
heilsugæslu meðal fólks sem býr við
afar frumstæð skilyrði og á til að
mynda ekkert ritmál. Valgerður fet-
ar í fótspor foreldra sinna, hvað lífs-
starfið varðar því þau voru kristni-
boðar. Hún ólst upp í Eþíópíu frá
3-14 ára aldurs.
Guðlaugur ákvað snemma að ger-
ast kristniboði. Svo lágu leiðir hans
og Valgerðar saman og saman héldu
þau á framandi slóðir til að boða
kristna trú. Þau eiga nú þrjú börn
sem hafa aUtaf verið með foreldrum
SÍnum á ferðum þeirra erlendis. Fjöl-
skyldan er nú stödd hér heima í árs-
leyfi en heldur aftur utan í júlí í sum-
ar.
Árið 1983 héldu Valgerður og Guð-
laugur til Eþíópíu. Fyrsta árið dvöldu
þau í höfuðborginni þar sem þau
voru við nám í málaskóla til þess að
læra ríkismálið. Það er semískt mál
sem líkist hebresku nokkuð. Það er
skrifað með 250 mismunandi rithátt-
um.
„Það er erfitt fyrir fólk, sem aldrei
hefur lært neitt svipað, að tileinka
sér þetta mál. Mörg hljóðanna í því
eru ekki til í okkar hljóðkerfum. En
eftir árið vorum við þó búin að til-
.einka okkur grundvallaratriðin í
því. Við vorum svo heppin að fara á
stað þar sem fólk kunni ekki ensku.
Við urðum þvi að bjarga okkur á
þessu máli og náðum því fljótt tökum
á því. í Eþíópíu eru yfir 100 þjóðflokk-
ar. Ríkismálið er því sjaldnast móð-
urmál viðkomandi þjóðflokks.“
Eftir málaskólann dvöldu Valgerð-
ur og Guðlaugur um tveggja ára
skeið í héraði sem heitir Sollamo.
Þaðan fluttu þau til Konsó þar sem
þau dvöldu í eitt og hálft ár. Að því
búnu héldu þau í ársleyfi heim til
íslands.
Ósnortinn
þjóðflokkur
Nú lá leiðin aftur til Eþíópíu, að
þessi sinni í dal sem heitir Voito.
„Þjóðflokkurinn sem bjó þar var
alveg ósnortinn af utanaökomandi
áhrifum þegar við komum þangað.
Við byrjuðum á því að setjast að
meðal fólksins, kynnast því og leyfa
því að kynnast okkur. Við hófum ein-
falt hjúkrunarstarf þar sem við
reyndum að hjálpa íbúunum. Meðal
þeirra var mikið um niðurgangspest-
ir, hitabeltissjúkdóma, eins og mal-
aríu, ígerðir í sárum, lungnabólgu
og fleira. Mörg börn dóu af völdum
óhreins vatns áður en við komum
en það lagaðist eftir að hjúkrunar-
starfið hófst og fólk fór að fá einfold
lyf. Við fórum þannig smám saman
að aðstoða sjúka en fyrstu mánuðirn-
ir fóru einfaidiega í að vera þarna
og kynnast fólkinu.
Það var mjög mikilvægt fyrir okk-
ur að byggja upp traust og gott sam-
band við fólkið. Við gerðum okkur
far um að kynnast menningu þess,
læra tungumál þess og vorum eins
opin og við gátum verið. Okkur var
tekið mjög vel. Fólkið þekkti að vísu
til okkar, því Konsó er nágrannahér-
að, og þegar við vorum þar höíðum
við skroppið yfir í Voito-dalinn.
Við höfðum lagt á það áherslu að
við vildum ekki byija með neinar
nýjungar án þess að það væri eitt-
hvað sem íbúamir vildu og bæðu
okkur um. í ljós kom að við gátum
veitt ýmiss konar aðstoð. Fólkið bað
okkur um aðstoð við að rækta akr-
ana. Það er mjög erfitt að rækta
þama og við útveguðum því kornteg-
undir sem vaxa hraðar og þurfa
minna regn.
Þá strengdum við segl milii tjáa og
settum á fót hjúkrunaraðstöðu í
skugganum. Síðan byggðum við kofa
og tókum þá hluta þeirra undir
heilsugæsluaðstöðu. Nú hefur verið
reist heilsugæslustöð þama.“
í tjaldi í hálft ár
Fyrstu hýbýli íslensku kristniboð-
anna í Voito-dalnum vom ekki upp
á marga fiska. Fyrsta hálfa árið
bjuggu hjónin í tjaldi rétt fyrir utan
þorpið. Innfæddir höfðu valið þenn-
an stað fyrir þau í skugga risavaxins
trés sem skýldi þeim í hitanum.
„Við þurftum alltaf áð setja tjaldið
upp til að byija með. Við tókum með
okkur allan mat og drykkjarvatn frá
Konsó. Brunnur með handsnúinni
pumpu var í þorpinu. Þar fékkst
hreint vatn, en með söltum, sem við
gátum notað til uppþvotta og til að
þrífa okkur. Við fylltum tunnu við
tjaldið okkar, notuðum vaskafat og
rétt strukum af okkur mestu óhrein-
indin.
Maturinn skemmdist mjög fljótt í
hitanum sem var oft 42^43 gráður í
skugga. Við gátum því ekki verið
þarna nema viku til 10 daga í senn
til að byija með. Svo fengum við lítið
kælibox og gátum eftir þaö verið svo-
lítið lengur í einu. Fólkið virtist í
fyrstu hrætt um að við kæmum ekki
aftur en þegar það sá að sá ótti var
ástæðulaus sagði það: „Þið eruð ekki
gestir, heldur hiuti af okkur.“
Síðan fluttu Valgerður og Guðlaug-
ur í kofa með steingólfi og moldar-
veggjum. Eitraðar slöngur, sporð-
drekar og fleiri kvikindi áttu greiðan
aðgang inn í gegnum stráþak hans.
í þessum hýbýlum bjuggu hjónin í
þijú ár. Að þeim tíma liðnum fluttu
þau svo í steinhús.
Böm þeirra Valgerðar og Guö-
laugs, þau Katrín, Vilborg og Gísli,
hafa alltafverið með foreldrum sín-
um á ferðum þeirra erlendis. tvö
þeirra, Gísii og Vilborg, eru raunar
fædd í Eþíópíu og Katrín var aðeins
9 mánaða þegar hún flutti þangað í
fyrra skiptið. Stúlkumar sóttu
norskan heimavistarskóla í höfuð-
borginni eftir að þær komust á skóla-
aldur.
„Það er kannski það erfiðasta við
að vera þama úti að þurfa að senda
bömin frá sér í skóla, um 700 kíló-
metra leið, og hitta þau á fimm vikna
fresti. Þetta var líklega eina fórnin í
sambandi við þetta starf ef hægt er
að tala um fórn. Hins vegar notum
við tímann vel til samveru þegar þau
eru heima auk þess sem frí eru mik-
il. Við teljum að börnin okkar hafi
ekki hlotið neinn skaða af þessu að
einu eða neinu leyti. Það var miklu
erfiðara fyrir þau að koma heim, í
nýtt umhverfi, miklu fjölmennari
bekki en þau áttu að venjast þar sem
öll kennsla fór fram á íslensku og
vinirnir alhr í EþíópíuA
Fyrst rættvið
öldungana
Fyrsta skrefið í starfi íslensku
kristniboðanna í Voito-dalnum var
að ræða við öldungana í þorpunum
en þeir era eing konar æðsta ráð.
„Þeir voru t.d. beðnir leyfis til að
auka heilsugæsluna. í upphafi gerð-
um við ákveðna könnun í samráði
við öldungana til að finna út hverjir
væru helstu sjúkdómamir og helstu
vandamál. Við komum með tillögur
til úrbóta og spurðum hvemig við
gætum unnið að þessu sameiginlega.
Starfið hófst svo á því að við ákváð-
um að heimsækja hvert þorp mánað-
arlega, skoða öll börn undir fimm ára
aldri og veita þeim aðstoð sem voru
veik. Við bólusettum þau einnig gegn
ýmsum sjúkdómum. í hveiju þorpi
höfðum við tengiliði, konur sem fólk-
ið í þorpinu útnefndi. Þær lærðu
ýmislegt varðandi greiningu sjúk-
dóma og einfaldar aðferðir til að
bregðast við niðurgangssýki, hreinsa
sár og bjarga sér sjálfar að nokkra
leyti. Þeir sem öldungamir skil-
greindu sem fátæka, svo og verðandi
mæður, fengu ókeypis meðhöndlun."
Fátækt er ekki mikil á því svæði,
sem Valgerður og Guðlaugur dvöldu
á, miðað við það sem gerist víða í
Eþíópíu. Sá sem er ríkur á mikið af
nautgripum og geitum. íbúamir era
hálfhirðingjar sem byggja afkomu
sína að mestu leyti á þessum dýrum.
Sá sem á mikið af þeim telst ríkur
þótt hann búi í hálfgerðu hreysi og
eigi lítið af öðram veraldlegum eign-
Þama var verið aö byggja kofann sem íslenska kristniboðafjölskyldan bjó í.
Vilborg að leik með vinkonu sinni.