Dagblaðið Vísir - DV - 14.08.1993, Blaðsíða 28

28
LAUGARDAGUR 14. ÁGÚST 1993
- segir Aðalheiður Jónsdóttir sem segir loksins sögu sína
„Ég hef verið lögð í einelti og of-
sótt af opinberum aðilum í þessu
máli. Það var allt reynt til að fá mig
ofan af því að láta úrskurð falla.
Oddur Rúnar Hjartarson, fram-
kvæmdastjóri Heilbrigðiseftirlits
Reykjavíkur, hringdi hingað heim til
að fá mig ofan af því að halda málinu
áfram. Núna, þegar ég hef unnið
þetta mál, svertir hann mig og fram-
leiðslu mina í fjölmiðlum," segir Að-
alheiður Jónsdóttir sem undanfarna
daga hefur hlotið viðurnefniö kleinu-
konan í fjölmiðlum. Aðalheiður hef-
ur ekki viljað skýra frá sinni hlið á
máhnu fyrr en nú þegar hún leggur
spilin á borðið fyrir lesendur DV.
Hún hefur ekkert að fela enda hefur
hún unnið mál gegn ríki og bæ um
bakstur á kleinum í heimahúsi. Má
segja að hún sé sannkölluð hvun-
dagshetja sem ákvað að láta ekki
deigan síga fyrr en í fulla hnefana
en það var sannarlega ekki tekið út
með sældinni.
„Nú er veriö að reyna að túlka
máhð þannig að ég hafi verið meö
fjöldaframleidda vöru þar sem ég
hafi bakað fyrir allar Bónusbúðirn-
ar. Sannleikurinn er sá að þegar ég
byijaði að baka kleinur fyrir Jó-
hannes í Bónusi þá var hann einung-
is með eina verslun. Varan var vin-
sæl og þegar hann færði út kvíarnar
óskaði hann eftir að fá meira af klein-
um,“ segir Aðalheiður. „En það sem
skiptir mestu máU er hvernig ofbeldi
þessir opinberu aðilar beittu mig,“
heldur hún áfram. „Fyrst eftir að
þetta kom upp brotnaði ég gjörsam-
lega niður. Síðan ákvað ég að gera
allt til að ná fram réttlæti í máli
mínu. Ég hef staðið á mínu allan tím-
ann enda er máUð nú komið í höfn.“
Glæsileg
vinnuaðaðstaða
Aðalheiður býr í nýju einbýUshúsi
í Grafarvogi. Tvöfaldur bílskúr er
sambyggður húsinu en Aðalheiður
og maður hennar létu breyta teikn-
ingum að bílskúrnum þannig að
helmingurinn yrði atvinnuhúsnæði
hennar. Aðalheiður hefur alla tíð
unnið utan heimiUs þangað til fyrir
um fimm árum er hún fór að finna
fyrir Uðagigt. Þá varð hún að hætta
vinnu en ákvað að skapa sér eigin
atvinnu heimavið. Stjörnukleimuri-
ar urðu þá tU.
Aðalheiður vUdi að húsnæðið sem
hún bakaði í yrði sérhannað og hún
lagði í mikinn kostnað tU að gera
aUt sem fulikomnast. Eins og sést á
meðfylgjandi myndum finnst vart
betri eða hreinlegri vinnuaðstaða.
„Ég hafði kostað miklu til að gera alla aðstöðu sem besta og hélt að ég fengi að dunda mér við þetta í friði,“
segir Aðalheiður m.a. í viðtalinu. DV-myndir Jóhann A. Kristjánsson
„Ég vissi alltaf að ég væri í fullum
rétti tU að baka heima hjá mér,“ seg-
ir hún. „Það er heimabakstur um
aUt land: í Kópavogi, Hafnarfirði,
Seltjarnarnesi, Garðabæ, Mos-
fellsbæ, Akranesi og viðar. Ég varð
hins vegar fyrir því óhappi aö kaupa
mér hús í Reykjavík. Kleinurnar
mínar eru settar í hiUu í Bónusi, við
hUðina á heimabakstri úr Kópavogi.
Mínar kleinur eru teknar úr hiUum
og bann sett á þær en baksturinn úr
Kópavoginum er enn í hillunum.
Hvað er hægt að kaUa þetta annað
en ofbeldi? Þeir taka eina manneskju
út en hinar fá aUar að halda áfram.
Mér hefur aldrei fundist ég vera að
gera neitt af mér enda er ég heiðarleg
manneskja og vU hafa allt sam-
kvæmt lögum og reglum," segir Að-
alheiður.
Bað Heilbrigðis-
eftirlitið að koma
„Þar eð ég vUdi aö HeUbrigöiseftir-
Utið fylgdist með því sem ég væri að
gera bauð ég starfsmönnum þess að
koma hingað og benda mér á það sem
betur mætti fara. Þeir komu og sögðu
mér að bæta við vaski, hafa einnota
sápu og einnota þurrkur. Ég varð
strax við því, setti upp það sem á
vantaði, enda gátu þeir þá ekkert
fundið að húsnæði mínu. Þegar ég
óskaði eftir leyfi sögðu þeir hins veg-
ar að það gætu þeir aldrei látið mig
fá þar eð ég væri ekki í iðnaöarhús-
næði. Ég vissi hins vegar að þeir
gátu ekki bannað mér að baka heima
því engin lög í landinu banna slíkt
eins og komið hefur á daginn.
Ég sagði þessum mönnum frá HeU-
brigðiseftirUtinu að ég vissi vel að
ég þyrfti ekki iðnaðarhúsnæði þar
eð ég væri með heimUisiðnað. Hins
vegar vUdi ég vera með heimUisiðnað
sem væri með 100% hreinlæti. Það
hefur heldur aldrei verið ágreining-
ur um það. Síðan heyrði ég ekkert
frá þeim í nokkra mánuði og hélt
áfram að baka mínar kleinur.
Varan tekin úr
umferð án vitundar
Aðalheiðar
Föstudaginn 6. mars 1992 komu
hingað Garðar Sigurþórsson og Sig-
urður HaUsson frá HeUbrigðiseftir-
litinu tU að athuga með hreinlætið.
Ég bauð þá velkomna og sýndi þeim
aUt sem þeir vUdu sjá. Hins vegar
sögðu þeir: „Þú ert ekki komin í iðn-
aðarhúsnæði ennþá.“ Ég svaraði því
neitandi enda stæði það ekki tU, ég
væri í fullum rétti tU að baka heima
hjá mér. Þeir þrættu við mig og sögðu
að heimUisiðnaður væri óleyfilegur.
Við það hafa þeir haldið sig allan tím-
ann. Ég sagði þeim að lögfræðingur
minn, Jón Sveinsson, hefði rætt mál-
in við Odd Rúnar enda væri hann
búinn að kanna rétt minn í þessu
máU. Þá sagði Garðar, og mér er það
mjög minnisstætt: „Oddur hefur ekki
sagt okkur frá því. Við verðum þá
að rannsaka þetta mál og Oddur
verður að gefa þér leyfi til að starfa
hér áfram óbreytt." Þegar hann fór
spurði hann hvort ég bakaði fyrir
allar Bónusbúðimar og ég svaraði
því játandi. HeUbrigðiseftirUt
Reykjavíkur hefur ekki leyfi til að
fara í Bónus í öðmm hæjum. Og
Oddur Rúnar Hjartarson hefur aldr-
ei komið hingað heim tíl mín tíl að
skoða aðstöðuna.
Mánudagsmorguninn 9. mars, þeg-
ar ég fór meö kleinumar mínar í
Bónus, var ekki tekið á móti þeim
því að búið var að setja bann á þær,
án þess að mér hefði verið sagt frá
því og án þess að ég gæti útskýrt fyr-
ir Jóhannesi í Bónusi hvers vegna
verið var að setja bann á mig. Fólk
áleit vitaskuld að úr því að Heil-
brigðiseftirlitið bannaði kleinurnar
hlyti að vera meira en lítið að fram-
leiðslunni. Þeir voru þó ekki að til-
kynna mér sjálfri þetta," segir Aðal-
heiður.
Píslarganga
kleinukonu
„Síðan þetta gerðist hef ég þurft að
ganga mikla píslargöngu. Fyrst á eft-
ir fór ég mjög langt niður andlega
þar eð mér fannst ég beitt svo mik-
iUi ósanngirni. Mennimir höfðu ekk-
ert út á hreinlætið að setja, né heldur
vöruna; einungis það að ég var ekki
í iðnaðarhúsnæði. Ég óskaði eftir að
fá að halda framleiðslunni áfram á
meðan máUð væri rannsakað en því
var hafnað. Venjulega er gefinn að-
lögunartími. Vegna þess hversu mik-
ið áfall þetta varð mér hef ég ekki
steikt eina einustu kleinu frá því
þetta mál kom upp. Ég hef ekki feng-
ið mig tU þess. Það má segja að ég
hafi gengið með veggjum í hálft ann-
að ár vegna þessa. „Þarna er kleinu-
konan sem bannið var sett á. Hvað
ætli hafi verið að framleiðslunni hjá
henni?“ hef ég heyrt fólk pískra.
Mynduð þið trúa því - ef þið kæm-
uð inn í búð og sæjuð að ein gerð af
heimabakstri hefði verið bönnuð en
önnur enn í hiUunum - að þeir hefðu
bannað aðra vegna þess að hún var
ekki framleidd í iðnaðarhúsnæði?
Því myndi enginn trúa en þannig var
það samt. Við hjónin erum búin að
ferðast um landið og heimsækja
Kolaportið og það get ég sagt ykkur
að ekki einn einasti aðiU á landinu
annar en ég hefur verið stoppaður
með heimUisiðnað.
Biðurbara
um réttlæti
Það hefur verið gert grín að þessu
máU og viðskiptaráðherra gantaðist
með það í bréfum. Það er engin póU-
tík í þessu, það er enginn maður sem
þekkir mann. Ég er bara einstakling-
ur úti í bæ sem biður um réttlæti í
þessu þjóðfélagi og að farið verði að
lögum. Ég vissi aUan tímann að ég
var í fiUlum rétti en þeir vildu ekki
hlusta á mig né heldur lögmann
minn. Þeir halda að þjóðfélagið eitr-
ist út af kleinubakstri í heimahúsi;
þetta er hlægilegt.
Við hjónin tókum þá ákvörðun, eft-
ir að ég reis upp úr því andlega áfaUi
sem ég fékk, að halda áfram með
þetta mál aUt tíl loka - hvað sem þaö
kostaði okkur. Þessir opinbem aðUar
LAUGARDAGUR 14. ÁGÚST 1993
37
■ ■
: . t.

' v V i

M :
.
• v:':ív:' • .‘ ■''■.■■:' . ■.
•' : : ••.:. :
•: :■ .
.

■' ■ ' ' ' ' :

:||||

.
s..
:■ •' ' '. ■'
Wv .4 :■

:• '• :■:■: • . •:"
. ••: ■>: •:.
„Oddur Rúnar hefur aldrei komið hingað til min og skoðað aðstöðuna. Samt níðir hann mig niður í fjölmiðlum," segir Aðalheiður Jónsdóttir sem telur sig hafa verið beitta mikilli ósanngirni í
allri umræðunni um kleinubakstur í heimahúsi. Eins og sést á þessari mynd er aðstaða Aðalheiðar til fyrirmyndar en þar hefur ekki verið steikt ein einasta kleina i sautján mánuði.
ætluðu að hræða okkur til að fara
ekki í mál. Sem betur fer hitti ég á
Jón Sveinsson lögfræðing sem hefur
unnið í þessu máli á frábæran hátt
og kynnt sér aUar hUðar þess. Hann
komst að sömu niðurstöðu og ég: að
ég væri í fullum rétti. Það er ekki
hægt að gera nema tvennt í þeirri
stöðu sem ég var í - að leggjast í kör
eða rísa upp og ná fram réttlætinu.
Vöfflur bakaðar
í bílageymslu
í eitt skiptið sem ég heimsótti
Kolaportið voru þar ungUngar að
selja heimabakstur fyrir utanlands-
ferð. Er það sanngjarnt, þegar HeU-
brigðiseftirUtið hefur bannað heima-
bakstur vegna þess hversu hann er
hættulegur, að þessi ungmenni fái
að baka tU að selja? Þeir svara því
til að ef ég sé í líknarstarfi eða ein-
hverjum félagsskap megi ég baka og
selja. Er það meiri hoUusta en að
baka undir eftirliti eins og ég vildi
gera? í Kolaportinu var einnig veriö
að baka vöfilur og selja. Ég varð
hreinlega lömuð þegar ég sá það. Má
baka vöffiur í bílageymslunni?
spurði ég sjálfa mig. Hvar er hrein-
lætið nú? Vinkona mín, sem var með
mér, varð svo undrandi að hún
hringdi í Garöar, þann sem lokaði
hjá mér, og spurði hvaða leyfi þyrfti
tU að baka vöffiur í Kolaportinu.
„Deigið er lagað í löglegu eldhúsi og
einungis bakað í Kolaportinu,“ svar-
aði hann. Þetta gerist á sama tíma
hjá sama manni og lokar á minn
bakstur sem framkvæmdur er í full-
kominni aðstöðu. Er það skrítið þótt
ég hafi oft verið undrandi?"
Nafn fyrir-
tækisins ónýtt
Aðalheiður telur fullvíst að Heil-
brigðiseftirUt Reykjavíkur hafi eyði-
lagt framleiðslu hennar undir nafn-
inu Stjömukleinur. „Ég vU sjá þann
landsmann sem borðar Stjömuklein-
ur með góðri lyst eftir aUan þann róg
sem þetta nafn hefur orðið fyrir. Það
er búið að tala um þessa vöm á svo
neikvæðan hátt að ég má helst ekki
heyra þetta nafn nefnt oftar.“

■ ■:■■': ■: ' . • •,
: . ■.■■■ ■' . -■•
; •

Aðalheiður ásamt Guðbjörgu Pétursdóttur, dóttur sinni. Fjölskyldan hefur
öll staðið saman um að koma kleinumálinu á hreint enda er mikið í húfi
fyrir Aðalheiði. Hún segir þó að búið sé að eyðileggja nafnið Stjörnuklein-
ur með umræðunni undanfarna daga.
Málareksturinn hefur staðið yfir í
sautján mánuði. í fyrstunni velktist
það á mUU funda í heUbrigðisgeiran-
um og Aðalheiður beið aUtaf með
reksturinn. Þegar ekkert gekk bar
hún málið undir Hollustuvernd rík-
isins og taldi að þá myndi eitthvað
fara að ganga. „Við fengum líka neit-
un þar þannig að málið velktist í
kerfinu þangað til það fór fyrir úr-
skurðarnefndina. Sú nefnd er skipuð
af Alþingi fyrir einstakUnga í þjóðfé-
laginu sem telja að ríki eða bær hafi
beitt þá ranglæti. Úrskurðamefnd-
in fjallar einungis um máUð laga-
lega.“
- Nú ertu búin að vinna málið. Er
þá nokkuð því tU fyrirstöðu að halda
áfram að baka?
„Það em hlutir sem ég er hrædd
um að verði erfiðir hjá mér. Ég get
varla hugsað mér að nota nafnið
Stjörnukleinur. Mín persóna er
þannig að ég ber ekki höfuðið hátt
lengur og er mjög viðkvæm fyrir
þessu máh. Ég mun nú samt hugsa
um þetta í rólegheitum á næstu dög-
um og taka ákvörðun um hvað ég
geri,“ segir Aðalheiður.
„Ég hef kostaö miklu til að gera
þessa vinnuaðstöðu mína sem fuU-
komnasta með það fyrir augum að
fá að dunda þarna í friði. Ég hef borg-
að aUa mína skatta og skyldur í þessu
þjóðfélagi og það hefur enginn upp á
mig að klaga nema að ég er ekki í
iðnaðarhúsnæði. í Bónus fer hver
einasta kleina inn í tölvu og út úr
henni aftur. Ég hef ekkert brotið af
mér.“
Aðalheiöur fékk niðurstööu úr-
skurðarnefndar í hendur á fimmtu-
deginum fyrir rúmri viku. Hún segist
hafa þurft marga daga tíl að ná sér
niður því spennan hafi verið svo
mikU í langan tíma.
Jóhannes vill ekki
lengur kleinumar
Fyrir mörgum árum ráku Aðal-
heiður og eiginmaður hennar versl-
un í Reykjavík. Þá keyptu þau
heimabakaðar kleinur utan úr bæ.
Aðalheiður fór þá sjálf að steikja og
selja kleinur sem urðu mjög vinsæl-
ar. Þegar þáu hjónin seldu verslun-
ina hætti Aðalheiður kleinubakstr-
inum þar til hún spurði Jóhannes í
Bónusi hvort hann vildi kaupa af
henni kleinur. „Þá var hann með
verslun í Skútuvogi og eftir að hafa
prófað þær bað hann mig endilega
að steikja fyrir verslunina. Síðan
opnaði hann fleiri verslanir og ósk-
aði eftir fleiri kleinum. í gær talaði
ég við Jóhannes en þá sagðist hann
ekki treysta sér til að selja kleinum-
ar mínar eftir þá umræðu sem orðið
hefði. Heilbrigðiseftirlitið er búið að
eyðileggja minn heimilisiðnað. Satt
að segja er mælirinn orðinn full-
ur hjá mér,“ sagði Aðalheiður bit-
ur.
„Ég hélt reyndar að Jóhannes, sem
alltaf er á móti kerfinu, myndi
hampa kleinunum ef hann gæti feng-
ið þær inn aftur. Þegar Heilbrigðis-
eftirlitið beitti mig þessu ofbeldi
fannst mér Jóhannes mjög mannleg-
ur. Hann hringdi oft í mig og spurði
um líðan mína. Ef eitthvað hefði
fundist aö vörunni minni hefði ég
skilið þetta allt saman,“ segir Aðal-
heiður. „Ég tel að Heilbrigðiseftirlitið
eigi að vera eftirlitsaðili en ekki að
gefa framleiðsluleyfi eftir einhverj-
um geðþóttaákvörðunum eins og
hefur sýnt sig.“
Þrýstingur
frá bökurum?
- Varð Heilbrigðiseftirlitið ekki
fyrir þrýstingi frá einhverjum aðil-
um?
„Ég vil ekki vera með stór orð um
eitthvað sem ég get ekki sannað. Hins
vegar var öflugt bakarí að markaðs-
setja kleinur og sóttist eftir að kom-
ast inn í Bónus á sama tíma og mín-
ar voru bannaðar. Ég vil þó ekki trúa
því að einkaaðilar geti þrýst þannig
á opinbera aðila; það getur varla ver-
ið.“
- Hvert verður framhald þessa
máls?
„Ég get ekki svarað því á þessari
stundu. Mér finnst einhvern veginn
að ég þurfi að ná áttum. Þeir mega
þó varla komast upp með að stoppa
mig því það er það sem þeir viija,“
segir Aðaiheiður Jónsdóttir, kleinu-
konan sem sigraði kerfið.
-ELA