Dagblaðið Vísir - DV - 17.12.1994, Page 41

LAUGARDAGUR 17. DESEMBER 1994
45
Býr til ættfræðiforrit og glímir við tölvuvírusa:
Ættfræði er eins og
risavaxin krossgáta
segir tölvufræðingurinn Friðrik Skúlason
Friðrik í kunnuglegri stellingu fyrir framan lyklaborðið og tölvuskjáinn. Ef myndin prentast vel má sjá Espólín-forritið hans á skjánum.
Tölvufræðingurinn er mikill áhugamaður um bækur og hér sést hann
fyrir fram einn af mörgum bókaskápum heimilisins. DV-myndir ÞÖK
„Áhuginn kviknaði hjá mér vorið
1980 en þá var ég 16 ára gamall.
Ég hóf nám í Menntaskólanum við
Hamrahlíð þá um áramótin en á
þeim tíma stefndi ég á að verða
efnafræðingur. Hins vegar komst
ég þarna í kynni viö tölvur sem
skólinn átti og eftir það varð eigin-
lega ekkert aftur snúið. Ég held að
það verði að segjast að ég hafi al-
gjörlega heillast af þessu,“ segir
Friðrik Skúlason, rúmlega þrítug-
ur tölvufræðingur í Reykjavík, í
samtali við DV.
Friðrik hefur samið nokkur forrit
sem hafa vakið mikla athygli og er
Espólín eitt þeirra. Það er. forrit
sem áhugamenn um ættfræði hafa
tekið fagnandi en Friðrik er ekki
síst þekktur fyrir baráttu sína við
tölvuvírusa og hefur verið mikið í
fréttum á undanfornum árum af
þeim sökum. Þegar DV heimsótti
tölvufræðinginn á heimili hans í
Hlíöunum fyrr í vikunni var það
undirlagt af iðnaðarmönnum sem
voru að mála húsakynnin. Jóla-
hreingerningin stóð ekki fyrir dyr-
um heldur er Friðrik einfaldlega
nýfluttur og verið er aö taka hlut-
ina í gegn. Eftir að hafa fundið
sæti innan um málningardótið var
ekkert að vanbúnaði og Friðrik
byrjaði að segja frá því sem tók viö
eftir menntaskólann.
Lærði að hugsa
á annan hátt
„Eftir dvölina í MH fór ég í tölvu-
fræðina í Háskólarium og tók
reyndar sálfræðina fyrir líka en
kláraði hana aldrei og á eftir að
skila lokaverkefni mínu þar. Þetta
eru mjög ólík fög en mér finnst
mjög þroskandi að taka kúrsa í
svona gerólíkum greinum. Fólk
lærir t.d. hreinlega að hugsa á allt
annan hátt en það er vant.“
Ekki verður annað sagt um tölvu-
fræðinginn en hann kunni að
hugsa. í dag rekur hann eigið fyrir-
tæki og er með tólf mánns í vinnu.
Friðrik útilokar samt ekki þann
möguleika að klára sálfræðina og
segist jafnvel geta hugsað sér að
taka nokkra kúrsa í sagnfræði. Á
háskólaárum sínum var hann
kominn með smánámsleiða enda
búinn að vera samfellt í skóla í allt-
of mörg ár eins og hann segir sjálf-
ur og svo var „bisness-inn“ sífellt
að taka meiri tíma.
„Ég tók aldrei námslán og vann
alltaf með skólanum. Þegar ég var
í tölvudeildinni starfaði ég jafn-
framt í hlutastarfi hjá Reiknistofn-
un Háskólans, var leiðbeiðandi í
skjáverum og var farinn að forrita
hitt og þetta. Markverðast af því
er senrúlega tjáskiptaforrit fyrir
fjölfatlaða og svo kosningaforritiö.
Ég hætti svo alfarið hjá Háskólan-
um og fór að vinna sjálfstætt," seg-
ir tölvufræöingurinn sem hefur
verið að skrifa forrit í áratug.
Til heiðurs hag-
sýnum húsmæðrum
Friðrik segist hafa haft meira en
nóg að gera á undanfomum árum
og bendir á að það sem fyrst hafi
verið hlutastarf hjá sér hafi þróast
yfir í að verða 12 manna fyrirtæki.
En hvaö segir hann um samkeppn-
ina í þessari starfsgrein. Er hún
mikil? „ Já og nei. Á sumum sviðum
er einfaldlega engin samkeppni en
á öðrum er maður að keppa við
miklu stærri og öflugri fyrirtæki."
Friðrik fræðir blaðamann jafn-
framt um það að mjög erfitt sé að
vernda hugmynd sem liggi að baki
forriti en auðveldara sé að vemda
útlit forritsins þegar talið berst að
þeim hlutum en hann segist aldrei
hafa haft áhyggjur af þessum mál-
um.
Friðrik segist ekki hafa tölu á
öllum þeim forritum sem hann hef-
ur skrifað. Auk þeirra sem áður er
getið má nefna stafsetningar-villu-
leitunarforrit sem var skírt Púki
og heimilisbókhaldsforrit sem hét
Bryndís og var skírt til heiðurs
hagsýnum húsmæðrum sem eld-
uðu lifur og lauk! Af einhveiju
ástæðum gekk það síðarnefnda
ekki upp og Friðrik segist hafa gef-
ist upp á þyí og bætir við að senni-
lega vilji íslendingar ekki vita í
hvað þeir eyða peningunum sínum!
Ekki má heldur gleyma að fyrir
fimm árum sendi Friðrik frá sér
vírusvarnar-forrit en gliman við
vírusa er einmitt aðalstarf hans í
dag.
Býrtilniðjatöl og
rekur saman ættir
Hann gefur sér þó enn tíma til
að sinna ættfræðimálum en nú fyr-
ir jólin gefst eigendum Espólín
kostur á að eignast gagnasafn með
nöfnum fimmtíu þúsund íslend-
inga. Fram til þessa hafa margir
tengt ættfræði eingöngu við eldri
menn sem sjást viö grúsk á Lands-
bókasafninu og áhugi ungs manns
á þessum málallokki vekur nokkra
athygli. „Ég hef gaman af ættfræði
og lít í raun á hana sem risavaxna
krossgátu vegna þess að það er
endalaust hægt að fylla upp í.
Espólín-forritið gengur út á það aö
skrá og vinna með ættfræöiupplýs-
ingar á viðunandi hátt. Vandamál-
ið í gegnum tíðina er þessi gegndar-
lausi tvíverknaður. Það er rakin
ætt eins manns og svo er rakin ætt
annars manns sem kannski skarast
við þann fyrri að einhveiju leyti
og þá eru menn að gera sama hlut-
inn tvisvar. Hugmyndin meö
Espólín er að hafa þarna sérhæft
forrit sem getur geymt upplýsingar
svo menn geti leikið sér með þær
á alla vegu. Forritið leysir á svip-
stundu hluti eins og aö búa til niðj-
atöl og rekja saman ættir,“ segir
tölvufræöingurinn en með ætt-
fræðiforritinu fylgir skrá yfir
nokkur þúsund íslendinga sem
hann kallar sameiginlega forfeður
íslendinga á borð viö Jón Arason.
Hann segist ennfremur vera að
velta fyrir sér að koma á fót klúbbi
fyrir notendur Espólíns en vanda-
niálið er hversu fólk er fastheldið
á gögnin sín.
Þótt margir tengi nafn Friðriks
viö Espólín-forritið eru vafalaust
miklu fleiri sem kannast við nafnið
hans þegar áðurnefndir tölvuvír-
usar koma til tals en við þá hefur
tölvufræðingurinn barist. „Forritið
sem ég skrifa leitar að vírusum,
eyðir þeim og vinnur líka forvarna-
starf, þ.e. stöðvar vírusa áður en
þeir komast inn. Ástæðan fyrir því
að ég er upptekinn við þetta er ein-
faldlega sú að á hveijum degi koma
10 nýir vírusar. Þannig að það er
nóg að gera,“ segir Friðrik en for-
ritið sem hann talar um heitir
Lykla-Pétur en það hefur jafnframt
verið sett á erlendan markað.
Spænskur-símavírus
og rússnesk rúlletta
Aðspurður hvort allir geti fengið
vírus í „heimsókn" segir tölvu-
fræðingurinn að sumir séu í meiri
hættu en aðrir. Það fari eftir því
hversu samskiptin séu mikil. Hann
segir tölvuvirusa almennt séð ekki
vera neitt verulegt stórmál. Þetta
geti kostað tíma og einhver útgjöld
að losna við þetta og í einstökum
tilfellum getur orðið stórslys. Út frá
þessum sjónarmiðum segir Friðrik
að líta megi á vírusvarnarforrit
sem eins konar tryggingu.
Stór hluti almennings er haldinn
þeirri hugmynd að vírusar skjóti
eingöngu upp kollinum á ákveðn-
um dögum en það mun ekki vera
alls kostar rétt. „Nei, það er nefni-
lega misskilningur. Af 100-200 vír-
usum eru nokkrir sem verða virkir
á ákveðnum degi og þá verður það
fréttamatur vegna þess að svo
margar tölvur verða óstarfhæfar á
sama degi. Hins vegar eru aðrir
vírusar eins og t.d. spænski símav-
írusinn sem er einn sá hættuleg-
asti hér á landi. Hann er eins og
rússnesk rúlletta með einu skoti
og fjögur hundruð hólfum. í hvert
sinn sem tölvan er ræst upp eru
líkurnar 1 á móti 400 að hún rústi
því sem er á diskinum og það er
auðvitað óháð öllum dagsetning-
um. Og þó að tölva bili einn daginn
og önnur þann næsta flokkast það
ekki undir fréttaefni. Væri bilunin
hins vegar í öllum sama daginn
væri það stórfrétt."
Bækur og blómrækt
Líkt og margir aðrir tekur Friðrik
oft vinnuna með sér heim. í einu
herbergjanna á heimili hans er
tölva og þar sest tölvufræðingurinn
oft niður að „afloknum" vinnudegi
og heldur áfram að fást við verk-
efnin. Friðrik, sem eyðir að jafnaöi
um hálfum sólarhring fyrir framan
tölvuna, segist ekki hafa neina
ákveðna rútínu þegar hann er að
vinna og standi t.d. ekki upp með
reglulegu millibili o.s.frv. Tölvu-
fræðingurinn viðurkennir þó að
stundum fái hann smáhöfuðverk
en þá er hann líka búinn að sitja
við í 18 klukkustundir eða svo.
Þótt vinnan taki næstum allan
hans tíma gefur Friðrik sér samt
tíma fyrir áhugamál og nefnir bók-
lestur og blómarækt í þvi sam-
bandi. Bækur hans skipta þúsund-
um og margar þeirra eru um ætt-
fræði. Lítið fer hins vegar fyrir
bókum um tölvúr en Friðrik segir
ekki til mikils aö eiga slíkar bæk-
ur. Þær verði svo fljótt úreltar.