Dagblaðið Vísir - DV - 08.07.1995, Blaðsíða 14

14
LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 1995
Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF.
Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON
Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON og ELLERT B. SCHRAM
Aðstoðarritstjóri: ELlAS SNÆLAND JONSSON
Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON
Auglýsingastjóri: PÁLL STEFÁNSSON
Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar: ÞVERHOLTI 11,
blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLTI 14, 105 RVÍK, SlMI: 563 2700
FAX: Auglýsingar: 563 2727 - Aðrar deildir: 563 2999
GRÆN númer: Auglýsingar: 800 6272. Áskrift: 800 6270
Stafræn útgáfa: Heimasíöa: http://www.skyrr.is/dv/
Ritstjórn: dvritstj@ismennt.is - Auglýsingar: dvaugl@ismennt.is. - Dreifing: dvdreif@ismennt.is
AKUREYRI: Strandgata 25, slmi: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605
Setning, umbrot, mynda- og plötugerð: ISAFOLDARPRENTSMIÐJA HF.
Prentun: ÁRVAKUR HF.
Áskriftarverð á mánuði 1550 kr. m. vsk. Lausasöluverð 150 kr. m. vsk., helgarblað 200 kr. m. vsk.
Hann er samt velkominn
Heimsókn forseta Taívans til íslands væri hið bezta
mál. Við þurfurn að taka upp betri samskipti við það
merka ríki, sem er í örum uppgangi sem lýðræðisríki
og efnahagsveldi. Miklu nær væri raunar að hafa sendi-
herra þar en í hryUingsríkinu Kína á meginlandinu.
Taívan hefur undanfarin ár siglt í kjölfar Japans með
efldu lýðræði og bættum efnahag. Þessi tvö ríki og Suður-
Kórea að auki eru kraftaverkin í Austur-Asíu, útverðir
lýðræðislegra og efnahagslegra framfara. Við eigum að
vera í sem beztu sambandi við þessi þrjú undraríki.
Frá sjónarmiði viðskipta ættum við að hafa sameigin-
legan sendiherra í þessum þremur löndum, en alls engan
í Kína. Við höfum mikil og góð viðskipti við Japani. Þau
hafa dafnað af sjálfu sér, alveg án fjölmennra heimsókna
opinberra sendinefnda og hástemmdra yfirlýsinga.
Við þurfum að víkka japönsku viðskiptasamböndin til
Taívans og Suður-Kóreu um leið og þjóðum þeirra ríkja
vex fiskur um hrygg í efnahagsmálum. Þar verður senn
mikil kaupgeta eins og er nú í Japan, sem um þessar
mundir er okkar mesti hátekjumarkaður í heimi.
Samskipti okkar við Kína eru hins vegar einskis virði
frá sjónarmiði viðskipta. Og raunar er út í hött að hafa
þar sendiherra. Það getur aldrei orðið okkur annað en
til vandræða, því að kínversk yfirvöld eru sí og æ að
heimta, að önnur yfirvöld beygi sig fyrir þeim.
Svo undirgefnir eru menn kínverskum ráðamönnum,
að þeir hlaupa upp út af því, hversu vingjarnlega forseti
íslands hafi talað til fprseta Taívans við blaðakonu frá
því landi. Hafi forseti íslands látið góð orð falla í viðtal-
inu, er það ekki hneyksli, heldur hið bezta mál.
Undirlægjuhátturinn gagvart kínverskum ráðamönn-
um er hins vegar orðinn að hneyskli. Hinar tíðu ferðir
íslenzkra ráðherra til Kína eru hneyksli og sömuleiðis
opinberar heimsóknir kínverskra ráðamanna til íslands.
Þetta eru gagnslaus samskipti við póhtísk úrhrök.
Kína verður seint annar eins kostamarkaður fyrir ís-
lenzkar afurðir og markaðurinn er í Japan, Taívan og
Suður-Kóreu. Kínveijar munu um langan aldur greiða
sultarverð fyrir íslenzkar afurðir. Enda hafa ekki dafnað
nein viðskipti, þrátt fyrir opinberar heimsóknir.
Enn síður eru nokkrar líkur á, að íslenzk fjárfesting
í Kína muni skila sér. Þvert á móti mun fara fyrir allri
íslenzkri fjárfestingu þar í landi nákvæmlega eins og
lakkrísverksmiðjunni frægu, sem Halldór Blöndal sam-
gönguráðherra var svo ánægður með á sínum tíma.
Öflugri hárfestar en íslendingar eru nú sem óðast að
komast að raun um, að kínversk stjórnvöld nota ekki lög
og rétt, heldur geðþótta og tilskipanir í samskiptum við
erlenda fjárfesta. Þau vilja ekki samstarf við erlenda
aðila, heldur reyna þau að kúga þá og hafa af þeim fé.
Þolanlegt er að tapa á viðskiptum við gott fólk, en því
er alls ekki til að dreifa með kínverska viðsemjendur
okkar. Ráðamenn Kína eru blóði drifnir glæpamenn, sem
halda hundruðum milljóna manna í stærsta fangelsi
heimsins. Kína er heimsins mesta kúgunarmiðstöð.
Ráðamönnum okkar ber að hætta þeirri ógeðfelldu
iðju að sleikja ráðamenn Kína til að gefa okkur færi á
að tapa peningum á viðskiptum og fjárfestingu í Kína.
Miklu nær er að beina sjónum okkar að Taívan, þar sem
pólitíska loftið er hreinna og hagnaðarlíkur meiri.
Þess vegna skal forseti lýðræðisríkisins Taívans ævin-
lega vera velkominn hingað til lands, en blóði drifnir
ráðamenn alræðisríkisins Kír.a hins vegar alls ekki.
Jónas Kristjánsson
Thatcherism-
inn bíður
nýjan ósigur
Ekki er vafi á að það sem harðast
rak á eftir John Major að knýja
óvænt fram uppgjör í þingtlokki
breska íhaldsflokksins var hvernig
lafði Margaret Thatcher, fyrir-
rennari hans, hefur legið í hælun-
um á honum síðustu mánuði. í
öðru bindi endurminninga sinna
og viðtölum víða um lönd til að
kynna bókina hefur Thatcher
fundið eftirmanni sínum flest til
foráttu og spillt fyrir honum eftir
mætti.
Járnfrúin hefur aldrei sætt sig
við að verða að draga sig í hlé eftir
dræmt gengi í fyrstu umferð leið-
togakjörs 1990. Með ummælum sín-
um undanfarið hefur hún sér í lagi
stappað stálinu í hægri arm íhalds-
flokksins sem sameinast einkum í
tregðu eða jafnvel íjandskap við
þátttöku Bretlands í samstarfinu
innan Evrópusambandsins.
Áróöursherferð lafði Thatcher og
óþægð Evrópuefasemdamanna í
þingflokknum miöuðust við að búa
í haginn fyrir framboö gegn Major,
þegar reglulegt leiðtogakjör átti að
fara fram í nóvember, væri tilefni
til. Með því að segja leiðtogastarf-
inu lausu fyrirvaralaust og krefjast
stuðnings eða synjunar af þing-
flokknum ónýtti Major þessa
tímaáætlun og svipti féndur sína
undirbúningstíma sem þeir höfðu
ætlað sér.
Þegar á hólminn kom stóðu úr-
slitaátökin um hvort Major næði
viðunandi meirihluta í fyrstu um-
ferð atkvæðagreiöslu þingmanna
því enginn ætlaði John Redwood
að fella hann, en sá sagði af sér
embætti ráðherra málefna Wales
til að fara fram gegn forsætisráð-
herra sínum. Niðurstaðan varð að
Major fékk ríflega sjö af hverjum
tíu greiddum og gildum atkvæðum.
Við það má haiin vel una, ekki
síst í ljósi þess að undir lokin sner-
ust bresku íhaldsblööin næstum
meö tölu gegn honum. Var einkum
áberandi afstaða blaða ástralsk-
bandaríska fjölmiðladólgsins Ru-
perts Murdochs, svo sem Times og
Sun, en hann gerði veldi sitt að
málpípu laföi Thatcher á valdatíma
hennar og gefur nú út endurminn-
ingamar fyrir einhver ríflegustu
ritlaun sem um getur.
Hefði komið til annarrar at-
kvæðagreiðslu í leiðtogakjörinu
var talið víst að um yröi að ræða
hreint uppgjör milli ólíkra arma
íhaldsflokksins. Færi þá Michael
Portillo vinnumálaráðherra fyrir
Evrópuefasemdamönnum til hægri
en Michael Heseltine, iðnaöar- og
viðskiptaráðherra, yrði merkisberi
Erlend tíðindi
Magnús Torfi Ólafsson
Evrópusinna til vinstri.
Portillo var búinn að koma upp
kosningaskrifstofu fyrir væntan-
lega baráttuí annarri umferð, áður
en gengið var til atkvæða í þeirri
fyrstu. Heseltine lagöi sig aftur á
móti allan fram að tryggja endur-
kjör Majors og þykir eftir á sýnt
að hann hafi verið með í ráðum
þegar Major afréð aö leggja allt
undir með því að knýja fram nýtt
leiðtogakjör í skyndi.
Við endurskipulagningu ríkis-
stjórnarinnar degi eftir atkvæða-
greiðsluna veitti svo Major hvorum
þeirra umbun verka sinna. Portillo
verður landvarnaráðherra, sem er
stöðuhækkun en torveldar honum
jafnframt að vera með þvergirðing
í Evrópumálum.
Heseltine verður aftur á móti að-
stoðarforsætisráðherra, fyrsti rík-
isráðherra og fer með formennsku
í rúmum tug ráðherranefnda sem
undirbúa stefnumótun á ýmsum
sviðum. Þar með gengur hann
næstur forsætisráðherra að völd-
um og er með augljóst forskot að
styrkja sig til átaka um leiðtoga-
stöðuna verði Major að víkja, til
að mynda eftir ósigur í þingkosn-
ingum sem ekki verða síðar en
undir vor 1997.
Heseltine var sá sem hrakti laföi
Thatcher af veldisstóh þegar hann
bauð henni birginn í leiðtogakjöri
eftir að hún hafði hrakið hann úr
ráðherraembætti með því að fara á
bak viö hann í viðkvæmu átaka-
máli og láta að auki skrifstofu sína
leka til fjölmiðla upplýsingum sem
honum komu illa. Þar að auki er
afstaða hans til Evrópumála þver-
öfug við þá sem hún heldur fram.
Atlagan að John Major, sem lafði
Thatcher tók svo drjúgan þátt í,
hefur því í bráð haft þau áhrif helst
að hefja til vegs þann manninn í
forustuliði íhaldsflokksins sem
henni er verst við. Þar meö hefur
Thatcherisminn beðið nýjan og ef
að líkum lætur endanlegan ósigur.
Michael Heseltine kemur til fundarins í Downing Street 10 þar sem
Major birti honum hækkun í tign. Símamynd Reuter
Skodanir annarra
Góð samskipti við Kína
„Það er augljóst hagsmunamál fyrir Bandaríkin
að viðhalda góðum samskiptum viö stjórnvöld í Pek-
ing. Kína er kjarnorkuveldi, hagvöxtur þar er einna
mestur í heiminum og landsmenn eru fimmtungur
jarðarbúa. Bandarísk fyrirtæki hafa fjárfest fyrir
meira en sjö milljarða dollara frá 1979 og flytja út
vörur fyrir níu milljarða dollara á ári til Kína. Banda-
ríkjamenn flytja líka inn vörur fyrir um 40 milljarða
frá Kína árlega.“
Úr forustugrein New York Times 4. júlí.
Sættir við Víetnam
„Hörð barátta er fyrir höndum í öldungadeildinni
um hvort Bandaríkin eigi að ganga lengra en að
stofna til viðskiptasambanda og taka upp fullt stjórn-
málasamband við Víetnam. í hugum fjölmargra í
öldungadeildinni og meðal landsmanna er þetta
miklu fremur tilfinningamál en efnislegt. Sumir eru
reiðubúnir, aðrir ekki, til aö sættast við landiö sem
sigraði Bandaríkin fyrir tuttugu árum.“
Úr forustugrein Washington Post 4. júlí.
Kalt stríð í Frakklandi
„Kalda stríðinu er lokið. Sem betur fer hangir
kjarnorkuógnin ekki yfir okkur eins og á sjötta ára-
tugnum. í dag er í staðinn rætt um hættuna sem
umhverfi heimsins stafar af mengun. En á einum
stað hefur tíminn staðið í stað, rétt eins og við vær-
um á versta tíma kalda stríðsins, þegar mál málanna
var að þróa og auka sprengikraft gjöreyðingar-
vopna. Staðurinn er Frakkland. Það er hér sem ný-
kjörinn forseti, Jacques Chirac, hefur ákveðið að
taka upp tilraunir með kjarnorkuvopn að nýju.“
Úr forustugrein Jyllands-Posten 1. júlí.