Dagblaðið Vísir - DV - 21.02.1998, Blaðsíða 10

Dagblaðið Vísir - DV - 21.02.1998, Blaðsíða 10
10 LAUGARDAGUR 21. FEBRÚAR 1998 I ''»~\jT Útgáfufélag: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Stjórnarformaður og útgáfustjóri: SVEINN R. EYJÓLFSSON Framkvæmdastjóri og útgáfustjóri: EYJÓLFUR SVEINSSON Ritstjórar: JÓNAS KRISTJÁNSSON OG ÖSSUR SKARPHÉÐINSSON Fréttastjóri: JÓNAS HARALDSSON Auglýsingastjóri: PÁLL ÞORSTEINSSON Ritstjórn, skrifstofur, auglýsingar, smáauglýsingar, blaðaafgreiðsla, áskrift: ÞVERHOLT111,105 RVÍK, SIMI: 550 5000 FAX: Auglýsingar: 550 5727 - RITSTJÓRN: 550 5020 - Aðrar deildir: 550 5999 GRÆN númer: Auglýsingar: 800 5550. Áskrift: 800 5777 Stafræn útgáfa: Heimasíða: http://www.skyrr.is/dv/ Ritstjórn: dvritst@centrum.is - Auglýsingar: dvaugl@centrum.is. - Dreifing: dvdreif@centrum.is AKUREYRI: Strandgata 25, sími: 462 5013, blaðam.: 462 6613, fax: 461 1605 Setning og umbrot: FRJÁLS FJÖLMIÐLUN HF. Filmu- og plötugerð: ÍSAFOLDARPRENTSMIÐJA HF. - Prentun: ÁRVAKUR Hf. Áskriftarverð á mánuði 1800 kr. m. vsk. Lausasöluverð 160 kr. m. vsk., Helgarbiað 220 kr. m. vsk. DV áskilur sér rétt til að birta aðsent efni blaðsins í stafrænu formi og í gagnabönkum án endurgjalds. Audlindagjald svæft í nefnd Málamiðlunin innan Alþýðubandalagsins um að drepa auðlindagjaldi á dreif með því að setja það í þverpólitíska nefnd fellur vel að þörfum stjórnarflokk- anna fyrir að láta líta svo út sem eitthvað sé verið að gera, þegar ekkert er í rauninni verið að gera. Þess vegna tóku stjórnarflokkarnir vel í þingályktun- artiUögu Alþýðubandalagsins þessa efnis. Skipun nefnd- ar er gamalkunn aðferð til að fresta óþægilegum málum fram yfir næstu kosningar, svo að þau verði ekki til trafala og óþæginda í næstu kosningabaráttu. Víðtækt samkomulag á þingi um þessa tillögu staðfest- ir um leið, að fleygur er milli Alþýðubandalagsins ann- ars vegar og Grósku, Alþýðuflokksins og jafnaðarmanna hins vegar. Það staðfestir, að A-flokkarnir munu ekki. ná saman í landsmálum fyrir næstu kosningar. Veiðileyfagjald skiptir nú þegar árlega milljörðum í sjávarútvegi. Það greiða allir, sem taka kvóta á leigu eða kaupa hann. Annaðhvort greiða þeir beint leigugjald eða þeir greiða vexti og afborganir af fjárfestingu sinni í að- gangi að skömmtuðum verðmætum. Núverandi veiðileyfagjald rennur ekki í sameiginleg- an sjóð landsmanna, heldur í vasa þeirra, sem leigja út kvóta eða selja hann. Að sinni rennur gjaldið að mestu til aðila innan sjávarútvegs, en smám saman verður það að gjaldi til aðila utan sjávarútvegs. Það gerist með þeim hætti, að sumir sjá hag sínum bezt borgið með því að hætta útgerð og nota leigu- eða sölutekjurnar annaðhvort í öðrum rekstri eða þá sér til lífeyris. í báðum tilvikum er fjármagnið notað utan gömlu verstöðvanna, einkum á höfuðborgarsvæðinu. Núgildandi veiðileyfagjald er ranglátt, af því að það rennur ekki til ríkisvaldsins, sem hefur gert auðlindina verðmæta með því að semja við umheiminn um stóra fiskveiðilögsögu og halda uppi skömmtunarkerfi, sem hefur komið í veg fyrir algert aflahrun. Eðlilegast væri, að þjóðin nyti í heild ávaxtanna af þessu pólitíska afreki sínu og léti jafnframt markaðinn um að ákveða verðgildi auðlindarinnar að núímalegum hætti. Það gerist með því að ríkið bjóði út kvótann á al- þjóðamarkaði og taki hagnaðinn á hreinu. Því miður rúmast svona stór hugsun ekki í músarhol- um stjórnmálaflokkanna. Þess vegna er þar aðeins deilt um, hvort eigi að afnema svokallað kvótabrask eða ekki og hvort auðlindagjaldið megi fara út úr sjávarútvegin- um eða ekki. Um annað er ekki rifizt á Alþingi. Sumir stjórnarþingmenn vilja breyta núverandi kerfi með því að afnema svokallað kvótabrask og taka upp gjald, sem haldist innan sjávarútvegsins en fari ekki úr honum til annarra þarfa þjóðarinnar. Aðrir eru harðir í hagsmunagæzlu fyrir valdamikla heimamenn. Stuðningsmenn innangreinargjalds og hagsmuna- gæzlumenn kvótaeigenda eiga sameiginlega alls kostar við þá, sem vilja, að tekjurnar renni til sameiginlegra þarfa og verði notaðar til að lækka skatta í landinu. Þama á milli er fleygurinn í pólitísku umræðunni. Styrkleikahlutfóll umræðunnar á Alþingi endurspegla ekki skoðanir kjósenda. Úti í þjóðfélaginu er meiri stuðningur við róttækari breytingar. Þess vegna vill meirihluti stjórnmálamanna drepa málinu sem mest á dreif og setja það helzt í langvinna nefnd. Umræðan á Alþingi í fyrradag var gagnleg, af því að hún auðveldar almenningi að skilja, hvers vegna eðlilegt auðlindagjald nær ekki fram að ganga. Jónas Kristjánsson Þjófar eða lýðræði? Ef eitthvað er að marka áætlan- ir innlendra og erlendra sérfræð- inga um auð forsetafjölskyldu Indónesíu er ljóst að með þokka- legri ávöxtun eigna sinna gæti Suharto prívat og persónulega greitt öll ríkisútgjöld íslendinga um fyrirsjáanlega framtíð án þess að ganga á eignir sínar. Breskur fræðimaður sagði nýlega að Suharto, stjórnandi fjóröa stærsta ríkis heimsins í þriðjung aldar, væri sá af helstu valdamönnum tuttugustu aldarinnar sem minnst hefði borið á í fjölmiðlum heims- ins. Hann bætti því við að Suharto væri snjallastur allra þeirra stjórnmálamanna sem hann hefði fylgst með um sína daga. Mælt í lífi og dauða Sumir segja Suharto ábyrgan fyrir dauða öllu fleiri manna en búa á íslandi. Um 600 þúsund voru myrtir í blóðbaði þegar hann braust til valda. Suharto bar ekki einn ábyrgð á því en hundruð þús- unda manna hafa hins vegar dáið vegna innrásar Indónesa á Aust- ur- Tímor sem Suharto stjórnaði. Aðrir benda hins vegar á að millj- ónir manna hefðu mætt dauða sín- um vegna fátæktar ef ekki hefði verið fyrir efnahagsuppgang í stjómartíð Suhartos og að 200 milljónir manna í óhemju flóknu þjóðfélagi hafa búið við frið og uppgang í áratugi vegna styrkrar stjórnar hans. Það er í svona statistik en ekki í prósentubrotum í skattbyrði eða prósentu til eða frá í verðbólgu sem menn meta ár- angur í risasamfélögum Austur- landa. Skógur af skýjakljúfum Ástæðurnar fyrir því að Suharto berst nú fyrir pólitisku lífi sinu eftir 32 ára stjórn, frekar en að sitja dáður á friðarstóli, má ekki síður sjá með því að horfa á nýju marmarahallimar í Jakarta en ömurleg fátækrahverfin. Úr gluggum á þrítugustu hæð í nýrri byggingu í mið- borg Jakarta lítur þetta út eins og kraftaverk, að minnsta kosti fyrir þá sem muna hvernig þessi fimmtán milljóna manna borg leit út fyrir aðeins áratug. Eigandi þessarar skrifstofu var hins vegar ekki lengur stuðnings- maðm' Suharto. Hann þuldi í sífellu, putri, putra, putri, putra um leið og hann benti á tugi nýrra skýjakljúfa allt í kringum okkur. Putri, þýðir dóttir, putra, þýðir sonur, og þetta voru nýjustu hús fyrir- tækja í eigu sona og dætra forsetans. Erlendar lántökur ríkisbanka til framkvæmda þessara og annarra fyrir- tækja voru teknar á pólitísk- um forsendum. Aileiðingin er hrun á gjaldmiðlinum, gjaldþrot og yfirvofandi at- Erlend tíðindi Jón Ormur Halldórsson vinnumissir 8-10 milljóna manna á nokkrum mánuðum. Lýdræði í Asíu En hvað tekur við þarna og í fleiri löndum Asíu sem nú eru í kreppu eftir að hafa risið til stór- aukins ríkidæmis undir stjórn þjófa og bófa? Á síðustu árum hef- ur fjöldi fræðimanna og blaða- manna gert því skóna að lýðræði fái ekki þrifist í þessum löndum af menningarlegum ástæðum. Sagt er að menning í Austurlöndum, sem raunar er stórum ólíkari frá einu landi til annai's en menning í Evrópu, sé fjandsamleg lýðræði, einstaklingsfrelsi og opinni stjórn- málabaráttu. Reynsla Taivan, Suð- ur-Kóreu, Indlands og Japan gefur annað til kynna. Ef algengum kenningum um þessi efni er beitt á menningu einstakra landa kem- ur í ljós að það er einmitt á Ind- landi og i Japan, auk Indónesíu, sem lýðræði hefði átt að þrífast einna síst. Hagsmunir en ekki menning Það sem hefur hamlað lýðræði í Asíu er ekki hin eldforna og flókna menning þessa heimshluta, heldur miklu frekar sú staðreynd að hagsmunir í atvinnulífinu hafa ekki kallað eftir lýðræði til þessa. Þetta- er af flóknum sögulegum ástæðum. Nánast öll risafyrirtæki Indónesiu eru í eigu manna sem eru nátengdir ríkisvaldinu og njóta greiðasemi þess. Það sama mátti segja um Suður-Kóreu, Malasíu og fleiri lönd, þótt að- stæður séu ólíkar á milli landa. Sterkustu hagsmunirnir í at- vinnulífmu hafa því kallað eftir sterku ríkisvaldi sem opnar þeim efnahagsleg tækifæri. Millistétt- irnar hafa líka verið gegn lýðræði. Líkt og frjálshyggjumenn 19. aldar í Evrópu sem óttuðust lýðræði vegna þess að ríkið myndi setja jöfnuð ofar frelsi, ef fátækir fengju kosningarétt, þá óttast millistéttir Asíu að nýfenginn auður gæti tap- ast með lýðræði. í Evrópu var þetta í nafni frelsis, i Asiu í nafni menningar og skilvirkni. Þróun atvinnulífs margra Asíu- landa kallar hins vegar nú á eftir lýðræði með gagnsæju stjórnkerfi, ekki síst vegna aukinnar sam- keppni sem fylgir vaxandi alþjóða- viðskiptum. Þetta er þó kannski síst í Indónesíu þar sem risastórt og óhemju flókið þjóðfélag með Qölda óuppgerðra mála mun lík- lega búa við takmarkað lýðræði löngu eftir að ríkasti þjófur heims- ins, og kanski snjallastur allra núlifandi stjómmálamanna, Suharto forseti, fer loksins veg allrar veraldar. Suharto, forseti Indónesíu, sem hér er til vinstri á myndinni, tekur á móti nýjum seðlabankastjóra landsins, Syahril Sabirin, í forsetahöllinni sl. fimmtudag. Honum er ætlaö aö rétta viö efnahag landsins. Reuter skoðanjr annarra____________________py Taugatitringur í Indónesíu I„Indónesía hefur þátt þola miklar efnahagsþreng- ingar og landið er ekki undir það búið að einræöis- herrann Suharto láti af embætti. Nokkurs taugaó- styrks gætir og er full ástæða til. Síðast þegar skipt var um ráðamenn í landinu, á sjöunda áratugnum, lét hálf milljón lífið í umrótinu, flestir af kínversku bergu brotnir. Hægt er að koma í veg fyrir að of- beldi verði beitt við næstu stjórnarskipti með því að hefja undirbúning að því að lýðræði verði tekið : upp á skipulegan og skjótan hátt. Til að svo megi i verða, verða sfjómvöld í Washington að hreyfa s andmælum við áformum hins 76 ára gamla 5 Suhartos um að láta endurkjósa sig til fimm ára í : næsta mánuði." Úr forystugrein New York Times 17. febrúar. Hugrekki Sévardnadzes 1 „Sévardnadze (Georgíuforseti) leiddi að þvi lík- Eum að stefna hans í lagningu oliuleiðslu kynni að hafa legið að baki banatilræninu gegn honum. Enn er of snemmt að fella endanlegan dóm yfir slíkum getgátum. Aðrar kenningar hafa verið settar fram, þar á meðal sú að róttækir og óánægðir uppreisn- armenn Tsétséna hafi verið þarna aö verki. Þaö er þó ekki of snemmt að vekja athygli á hugrekki Sé- vardnadzes." Úr forystugrein Washington Post 18. febrúar. Skiljanleg undanfærsla „Það er skiljanlegt að framkvæmdastjóri Samein- uðu þjóðanna hafi færst undan því að fara til Bagdad. Hann man vel eftir árangurslausri heim- sókn fyrirrennara síns, Javiers Perez de Cuellars, til höfuðborgar íraks fyrir Persaflóastríðið í janúar 1991. Nú þegar hinn reyndi stjórnarerindreki er samt sem áður á leiðinni bendir ýmislegt til að hann hafi fengið einhvers konar vísbendingu um að írak sé fúst til að láta undan kröfum Sameinuðu þjóðanna. Á fréttamannafundi í gær sagði hann að hann heföi ekki lagt í ferðina væru ekki líkur á ár- angri.“ Úr forystugrein Aftenposten 19. febrúar.
Blaðsíða 1
Blaðsíða 2
Blaðsíða 3
Blaðsíða 4
Blaðsíða 5
Blaðsíða 6
Blaðsíða 7
Blaðsíða 8
Blaðsíða 9
Blaðsíða 10
Blaðsíða 11
Blaðsíða 12
Blaðsíða 13
Blaðsíða 14
Blaðsíða 15
Blaðsíða 16
Blaðsíða 17
Blaðsíða 18
Blaðsíða 19
Blaðsíða 20
Blaðsíða 21
Blaðsíða 22
Blaðsíða 23
Blaðsíða 24
Blaðsíða 25
Blaðsíða 26
Blaðsíða 27
Blaðsíða 28
Blaðsíða 29
Blaðsíða 30
Blaðsíða 31
Blaðsíða 32
Blaðsíða 33
Blaðsíða 34
Blaðsíða 35
Blaðsíða 36
Blaðsíða 37
Blaðsíða 38
Blaðsíða 39
Blaðsíða 40
Blaðsíða 41
Blaðsíða 42
Blaðsíða 43
Blaðsíða 44
Blaðsíða 45
Blaðsíða 46
Blaðsíða 47
Blaðsíða 48
Blaðsíða 49
Blaðsíða 50
Blaðsíða 51
Blaðsíða 52
Blaðsíða 53
Blaðsíða 54
Blaðsíða 55
Blaðsíða 56
Blaðsíða 57
Blaðsíða 58
Blaðsíða 59
Blaðsíða 60
Blaðsíða 61
Blaðsíða 62
Blaðsíða 63
Blaðsíða 64

x

Dagblaðið Vísir - DV

Beinir tenglar

Ef þú vilt tengja á þennan titil, vinsamlegast notaðu þessa tengla:

Tengja á þennan titil: Dagblaðið Vísir - DV
https://timarit.is/publication/255

Tengja á þetta tölublað:

Tengja á þessa síðu:

Tengja á þessa grein:

Vinsamlegast ekki tengja beint á myndir eða PDF skjöl á Tímarit.is þar sem slíkar slóðir geta breyst án fyrirvara. Notið slóðirnar hér fyrir ofan til að tengja á vefinn.