Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.1998, Blaðsíða 11

DV LAUGARDAGUR 23. MAÍ 1998
11
t 1" r ^ wm
7'

Fall og upprisa
Dagurinn í dag er merkisdagur
eins og kjördagar eru og eiga aö
vera. Þetta er dagur mikilla til-
fmninga, gleði og vonbrigða. Það
er komið að óumflýjanlegu upp-
gjöri. Baráttan er að baki og kom-
ið að því að taka örlögum sínum.
Þeir sem vinna gleðjast að vonum.
Þeir sem bíða lægri hlut verða að
bíta á jaxlinn og taka úrslitunum
með karlmennsku. Það er mikil-
vægt að kunna að taka ósigri.
En það er viðar tekist á en í
kosningum. í daglega lífinu vinna
menn og tapa sitt á hvað. Þar gild-
ir hið sama. Sigri skal tekið af lít-
illæti og ósigri með jafnaðargeði.
Þetta hafði ég að leiðarljósi um
liðna helgi er ég tapaði örlítilli
glímu á heimaslóðum. Ég beit á
jaxlinn og bölvaði í hljóði.
Röng staðsetning
Þennan ljúfa laugardagsmorg-
un átti ég mér einskis ills von.
Hafandi sett í mig kaffibolla eða
tvo og ristaða sneið fór ég út í
garðholu okkar hjóna. Þótt fráleitt
sé ég með græna fingur eða
nokkra garðyrkjuhæfileika er fátt
betra en fara út og anda að sér
vorloftinu, strika aðeins í nýgræð-
inginn og huga að brumi trjánna.
Minn góði granni var í sömu hug-
leiðingum. Hann þreifaði á runn-
um og staldraði við þar sem túlíp-
anar og páskaliljur stóðu í blóma.
Ég studdi mig við asparbol á lóða-
mörkum.
„Þær eru orðnar stórar og
glæsilegar þessar,“ sagði ég við
granna minn. Aspimar á lóða-
mörkunum eru stolt mitt og raun-
ar það eina sem ég lagði til á sín-
um tíma þegar við hjónakornin
gengum frá garðinum. Granni
minn samsinnti því. Hann var í
fyrra með þrjár aspir, enn stærri
en mínar. Eina þeirra sagaði hann
niður enda var glæsitréð farið að
skyggja á húsið. „Ég held ég verði
að fjarlægja þær sem eftir
standa,“ sagði granninn, „annars
sjáum við ekki til sólar." Hann
kallaði mig yfir til sín. Við geng-
um að öspunum hans. „Sérðu ræt-
urnar,“ sagði hann. „Þær liggja
svo ofarlega og fara út um allt.“
Það var rétt, digrar ræturnar
kvísluðust um garðinn. „Þær eru
faliegar og bolurinn sver,“ sagði
ég og horfði upp eftir öspum
grannans.
Sambúð okkar grannanna er
með miklum ágætum. Hann hefur
aldrei amast við öspunum mínum
þótt þær hækki ár frá ári. Ég þótt-
ist þó vita að hann væri sammála
konu minni um að of mikil fyrir-
ferð væri í þessum trjám. Hún
hefur oft haft orð á þvi að fella
aspirnar áður en í óefni er komið.
I fyrra sótti hún það af nokkrum
þunga þótt ég næði að verjast.
Þegar konan kom út að anda að
sér vorloftinu þennan laugardags-
morgun sá hún hvar við nágrann-
amir stóðum mitt á milli asp-
anna. Ég áttaði mig um leið á því
að staðsetning mín var óheppöeg
ef ekki beinlínis röng. Ég gaf á
mér færi. Ég, líkt og aspimar, var
óvarinn. Það var líklegt að þau
mynduðu meirihluta gegn mér og
trjánum glæsilegu.
„Taktu eitt"
Konan bauð granna okkar góð-
an daginn og dásamaði veðrið. Að
öðra leyti hafði hún engan for-
mála að máli sinu. „Ertu ekki
sammála mér,“ sagði hún við
grannann, „að fjarlægja aspirn-
ar?“ „Jú,“ sagði sá góði maður.
„Þó mér sé það þvert um geð verð
ég eiginlega að gera það líka. Þessi
tré vaxa svo hratt og ræt-umar
fara svo viða að þau eiga varla
heima í þröngum húsagörðum."
„Taktu eitt,“ sagði konan við
mig og granni minn kinkaði kolli.
„Það munar ekkert um þetta
fremsta. Konan vissi vel að mér
var illa við að fella tré sem ég
hafði fóstrað árum saman. Hún
spilaði því út trompi sínu. „Þú
þarft ekki að fella tréð, þú tekur
það bara upp með rótum. Við for-
um svo með það austur." Þarna
vísaði konan til skika sem við
hjónakomin höfum komist yfir
utan við bæinn. Þar þvælast tré
ekki fyrir neinum og enn síður
rætur þeirra.
Laugardagspistill
Jónas Haraldsson
fréttastjóri
„Veistu hvað það er erfitt að
losa svona tré?“ spurði ég. „Auk
þess á ég engin verkfæri til þess.“
Konan fann þegar að vamirnar
voru að bila. Hún sneri sér því
strax að granna okkar. Hann er
vel tækjum búinn í sínum bílskúr.
Áður en ég vissi af stóð hún með
stunguskóflu, spaða, haka og sög í
höndunum.
„Ég tek bara þetta eina,“ sagði
ég. Konan og granninn sögðu ekki
neitt en brostu kankvíslega. Ég
tók stunguskófluna og hakann og
konan kom með afganginn af
verkfærunum. Hún var svo
áhugasöm að hún byrjaði þegar i
stað að pjakka í kringum tréð.
„Við eyðileggjum það með þessu,“
sagði ég. „Sérðu ekki að það er að
byrja að laufgast." „Hvaða vit-
leysa,“ sagði konan. „Aspirnar
era afar lífseigar."
Líkt og tannlaust bros
Það var ekkert áhlaupaverk
að ná þessu stolti garðsins upp
með rótum. Engu var heldur log-
ið um ræturnar. Þær lágu úti um
allt. Að lokum var ég kominn á
fjóra fætur og rótaði berhentur í
moldinni og þreifaði eftir rótum.
Þegar ég fann þær greip ég sög
granna míns og sagaði þær í
sundur. Þegar skóflan og spaðinn
dugðu ekki náði ég mér í spor-
járn til þess að pjakka með. Ég
líktist helst fornleifafræðingi við
þessar aðgerðir.
Konan er fljóthuga og fannst
þetta dútl óþarft. Þá er ég hafði
losað jarðveg lítillega kringum
tréð greip hún í stofn þess og
hristi það. Það skilaði engum ár-
angri enda lágu rætur þess enn
víða um garðinn - sumar út á
hlið og aðrar beint niður. Hún lét
mig því um fornleifagröftinn.
Þar kom að ég taldi mig hafa
sagað alla anga af og mokað væná
holu kringum öspina. Ég tók því
hressilega á stofninum og lagði
margra metra langt tréð niður.
Eftirleikurinn var auðveldur. Þær
fáu rætur sem enn héldu fengu
skyndimeðferð. Öspin mín lá eins
og fallinn kóngur á skákborði. Við
blasti stór hola þar sem hún hafði
staðið cilla sína tíð, vaxið og dafn-
að árum saman. Mér fannst ég
horfa á tanngarð sem framtönn
hefði verið tekin úr.
„Taktu annað"
„Flott hjá þér,“ sagði konan.
„Komdu nú inn og fáðu þér hress-
ingu. Það veitir ekki af eftir svona
átök.“ „Hvað, hún er bara fallin,"
sagði granninn þegar hann leit á
öspina mína. „Þú varst ekki lengi
að því. Hún mun örugglega sóma
sér vel í sveitinni."
„Kíkjum aðeins út,“ sagði kon-
an eftir að við fengum okkur kaffi-
sopann. Ég sá eftir öspinni en var
um leið ánægður með sjálfan mig
að hafa náð svo stóru tré upp með
rótum. Þá var því ekki að leyna að
ég hlakkaði svolítið til að fara
með þetta glæsitré í sveitina í
þeirri von að það lifði af þessa
harkalegu meðferð.
„Eigum við ekki að taka ann-
að,“ sagði konan og höfðaði nú til
sveitamannsins í bónda sínum.
„Það væri gaman að hafa fleiri
svona fyrir austan. Ég viður-
kenndi það en neitaði þó staðfast-
lega að augnstinga garðinn frekar.
„Heldurðu að það mættu ekki fara
fleiri?" sagði konan við grannann.
Hann var enn að sýsla í garðinum
sínum en lét sínar aspir þó í friði.
„Jú, ég held það væri bót að því,“
sagði granninn. Hann stóð sem
fyrr einarðlega með konu minni.
„Vantar fleiri verkfæri?" spurði
hann.
Ég lét undan. Eftir mikið puð,
plokk og sögun lá annað garðstolt
í valnum. Konan var kát með sinn
mann og granninn hrósaði okkur
hjónum fyrir framsýni og dug.
Þetta þyrfti að gera hvort sem
mönnum líkaði betur eða verr.
„Taktu þau öll"
„Eigum við ekki bara að taka
þau öll?“ hvíslaði konan. „Við get-
um gróðursett lágvaxnari tré í
staðinn." „Ertu frá þér,“ sagði ég.
„Það kemur ekki til greina. Þessi
tré eru stolt þessa garðs. Þau sem
eftir era fá að standa."
Þarna lék kona mín snyrtilega á
mig. Hún ætlaði sér aldrei að taka
öll trén. Þegar dagur var að kvöldi
kominn voru komnar fleiri holur
í asparöðina. Samningar höfðu
náðst um að fjarlægja annað hvert
tré í asparöðinni. Konan lét það
líta svo út að ég hefði unnið góðan
varnarsigur með því að halda
helmingi trjánna í garðinum. Ég
komst að því síðar að þetta var
einmitt sú niðurstaða sem hún
stefndi að.
„Þetta lítur prýðilega út,“ sagði
granninn um kvöldið. Hann og
konan mín voru ánægð með dags-
verkið. Mér leið hins vegar eins
og stjórnmálaforingja sem tapað
hefur helmingi fylgis flokks síns.
Ég hef því fullan skilning á
hugarástandi þeirra sem tapa í
dag. Þeir, líkt og ég, geta samt
huggað sig við það að það kemur
dagur eftir þennan dag. Maður
verður að kunna að taka ósigri.
Fylgi þeirra skilar sér þótt síðar
verði og það sem nær mér stend-
ur; aspirnar mínar rísa á nýjum
stað.