Dagblaðið Vísir - DV - 23.05.1998, Blaðsíða 29

i iV LAUGARDAGUR 23. MAÍ 1998
%éttaljós 29
Flugvélaverkfræáingurinn Jusuf Habibie tekinn við forsetaembættinu í Indónesíu:
Jusuf Habibie er ekki öfundsverð-
ur. Þessa nýja forseta Indónesíu bíð-
ur nú það vandasama verk að koma
á friði og ró í landinu eftir margra
mánaða mótmælaaðgerðir gegn
fyrrverandi forseta, Suharto, sem
neyddist til að segja af sér á fimmtu-
dag. Habibie verður líka að reyna
að sannfæra þjóðir heims um að
hann geti hreinsað til í spillingunni
sem hefur grasserað í Indónesíu
undanfarna áratugi.
Þeir eru hins vegar ekki margir
sem trúa því að hann verði langlíf-
ur í forsetaembættinu. Vestrænir
sérfræðingar telja að valdabarátt-
unni í þessu fjórða fjölmennasta
ríki jarðar sé enn ekki lokið.
Habibie, sem verður 62 ára gam-
all í næsta mánuði, er flugvélaverk-
fræðingur, menntaður í Þýskalandí.
Hann var ráðherra vísinda og tækni
áður en Suharto gerði hann að vara-
forseta í marsmánuði síðastliðnum,
þegar Suharto var endurkjörinn for-
seti til næstu fimm ára.
Besti vinur Suhartos
„Hann er í raun skjólstæðingur
Suhartos forseta. Ég tel að enn eigi
eftir að reyna á stjórnmálahæfileika
hans,“ segir Hal Hill, fræðimaður
við þjóðarháskólann í Ástralíu.
Habibie hefur þekkt Suharto frá
því hann var ungur drengur á eyj-
unni Sulawesi. Þá var Suharto orð-
inn hershöfðingi í indónesíska
hernum og vingaðist við fjölskyldu
þrettán ára gamals snáðans eftir lát
fj ölskylduföður ins.
Vinátta mannanna tveggja, sem
oft hefur verið líkt við samband föð-
ur og sonar, stóðst tímans tönn þótt
Habibie héldi til náms i Þýskalandi
og lyki þar doktorsprófí í flugvéla-
verkfræði. Þar bjó hann og starfaði
í hartnær tuttugu ár.
„Hann var afburðanámsmaður,
tók doktorspróf og naut mikillar
velgengni í Þýskalandi. Áður fyrr
sáu menn hann fyrir sér sem snjall-
an vísindamann en atburðirnir hafa
hagað þvi að hann hvarf frá vísind-
unum og sneri sér að framleiðslu,
iðnaði og nú stjórnmálum. Ég held
að honum hafi ekki vegnað vel á öll-
um þesum þremur sviðum," segir
dálkahöfundurinn Wimar Witoelar.
Kallaður heim
Habibie naut svo mikils trausts
Suhartos forseta að hann var kallaður
heim árið 1978 til að taka við ráðu-
neyti visinda og tækni. Þá var honum
Námsmenn í Indónesíu voru fremst-
ir í flokki þeirra sem kröfðust af-
sagnar Suhartos forseta. Peir fengu
vilja sínum framgengt.
fréttaljós
lenskra króna.
Samkvæmt samkomulagi sem
indónesísk stjórnvöld gerðu við Al-
þjóðagjaldeyrissjóðinn (IMF) í janúar
síðastliðnum og miðar að því að koma
landinu út úr þeirri miklu efnahag-
skreppu sem þar hefur verið um
nokkurt skeið, hafa framlög ríkisins
til IPTN verið skorin niður. Fyrirtæk-
ið ætlar engu að síður að halda áform-
um sínum til streitu.
Undarleg kenning
Enginn frýr Jusuf Habibie vits þeg-
ar flugvélaverkfræði og vísindi eru
annars vegar. Öðru máli gegnir um
yfirlýsingar hans sen snerta eitthvað
annað en sérsvið hans. Þar eru upp-
hrópanir hans og kenningar í efna-
hagsmálum talandi dæmi.
Á síðasta ári komst Habibie í frétt-
irnar, og skaðaði orðspor sitt um leið,
þegar hann lýsti þvi yfir að ríkis-
stjórnin ætti að lækka vexti til að
draga úr verðbólgunni, hækka þá síð-
an aftur og lækka á víxl til að örva
hagyöxtinn.
„Ég hef aldrei heyrt þessa kenn-
ingu fyrr og ég held ekki að neinn
annar hafi heyrt um hana. Og hana er
svo sannarlega ekki að finna í neinni
Herinn var bakhjarl Suhartos Indónesíuforseta á liölega þriggja áratuga valdaferli hans. Nú er spurningin hvort her-
inn fylgir hinum nýja forseta að málum eða hvort yfirmenn hans ætla sér annað og meira hlutverk í stjórn Indónesíu
í framtíðinni.
Blaðsöludrengur í Jakarta, höfuðborg Indónesíu, selur blöð þar sem skýrt er
frá afsögn Suhartos í risafyrirsögnum. Hermenn fylgjast vel með.
þjóðin geta fallist á Habibie. Hann er
bara leikari i Javadansinum sem
fram fer í skugganum. Raunveruleg
völd eru í höndum hersins en ég tel
ekki að yfirmenn hersins séu á einu
máli. Það verður valdatóm og sérhver
yfirmaður hefur sinna eigin hags-
muna að gæta,“ segir vestræni stjórn-
arerindrekinn.
Til bráðabirgða
Bill Clinton Bandaríkjaforseti, sem
flýtti fyrir afsögn Suhartos með af-
stöðu sinni í síðustu viku, fór ekki
leynt með það í fyrstu viðbrögðum
sínum við afsögn gamla forsetans að
hann liti á Habibie sem forseta til
bráðabirgða.
„Við hvetjum leiðtoga Indónesíu til
að taka til hendinni og innleiða um-
bætur sem njóta stuðnings almenn-
ings. Bandaríkin eru reiðubúin að að-
stoða Indónesa við að koma á lýð-
ræði,“ segir í yfirlýsingu sem Clinton
lét fréttamönnum í Washington í té
eftir forsetaskiptin.
Vestrænir sendimenn segja að
indónesíska hernum hafi tekist að
koma í veg fyrir mikið blóðbað í höf-
uðborginni Jakarta með því að sýna
þar styrk sinn. Það gæti hins vegar
reynst hernum um megn að halda
uppi röð og reglu ef mótmælaaðgerðir
vegna efnahagskreppunnar halda
áfram. Aðeins 200 þúsund menn eru í
herafla landsins og þeir eru illa búnir
undir að hafa hemil á óeirðaseggjum.
Margir vestrænir sérfræðingar
telja að Wiranto, yfirmaður hersins,
vilji sjálfur komast til valda eða
stjórna á bak við tjöldin.
„Wiranto sagði Suharto að tími
væri kominn til að fara. Spurningin
er hins vegar hvort hann er reiðubú-
inn að gefa borgaralegu lýðræði tæki-
færi til að spjara sig í efnahagsþreng-
ingunum eða hvort hann vill bara að
Wiranto taki við af Suharto," segir
vestrænn stjómarerindreki.
Byggt á Reuter
einnig trú
fyrir öðrum
mikilvæg-
um stöðum,
svo sem
for-
mennsku í
samtökum
íslamskra
mennta-
manna og í
Natuna
gasvinnsl-
unni í Suð-
ur-Kína-
hafi.
Habibie
hefur til þessa
verið hvað mest í
sviðsljósinu sem
yfirmaður ríkis-
reknu flugvélaverk-
smiðjunnar IPTN sem
um þessar
kennslubók í hagfræði,"
segir áðumefndur
Hal Hill frá Ástral-
íu. Hann er hag-
fræðingur og hef-
ur rannsakað
málefni
Indónesíu í ára-
tugi.
„Þegar hann
hefur tjáð sig
um mál sem
eru utan
sérsviðs
'. hans, hefur
| hann ekki
/ virst vera
neitt sér-
staklega gáf-
aður og fræg-
asta dæmið er um
vextina," segir
Hill.
Indó-
nesíusér-
fræð-
ingur einnar vestrænnar ríkisstjórnar
spáir þvi að Habibie muni hrökklast
úr embætti innan fárra vikna.
„Habibie er ekki lausnin," segir
þessi sérfræðingur, „hann er hluti
vandans."
Vestrænn stjórnarerindreki, sem
starfaði í Indónesíu þar til nýlega, er
sömu skoðunar.
„Hvorki herinn, námsmenn né
mundir er að prófa skrúfuþotu sem
hönnuð var af heimamönnum. Þá
áformar verksmiðjan að smíða 130
farþega þotu, Kostnaðurinn við það
verk er áætlaður um 140 milljarðar ís-