Dagblaðið Vísir - DV - 13.11.1999, Blaðsíða 16

16
LAUGARDAGUR 13. NÓVEMBER 1999 TT>V
heygarðshornið
Utanríkisstefna í hnotskurn
Steingrímur Hermannsson var
að rifia upp á dögunum í Útvarpinu
þegar fundum hans og Reagans bar
saman á leiðtogafundinum um árið
- og áður hefur þessi frásögn Stein-
gríms ratað inn í umtalaða ævisögu
hins dularfulla Bandaríkjaforseta.
Þetta er ansi góð saga.
Svona var hún nokkurn veginn,
minnir mig:
Steingrímur sat með Reagan á
Bessastöðum og var að reyna að
halda uppi samræðum. Byrjaði á að
láta í ljós von um að vel færi um
menn, það væri ekkert sem skorti
þótt undirbúningstími hefði verið
af skomum skammti og þar fram
eftir götunum: var sem sé að fiska
eftir skyldubundnu hrósi um dugn-
að íslendinga. Hann fékk engin við-
brögð, ekkert svar, bara tóman
svip, bara pass við how do you like
Iceland. Síðan lætur Steingrímur í
ljós von um að þessi fundur eigi eft-
ir að skila árangri. Ekkert svar,
engin viðbrögð, fullkomið tómlæti.
Ekki er Steingrímur af baki dottinn
og gerist nú svo djarfur að láta í
ljós þá von sína að leiðtogamir taki
sérstaklega tii umræðu þá vá sem
hljótist af ferðum kjamorkukafbáta
um heimshöfin en það mál snerti
íslendinga alveg sérstaklega því
eitt slys geti lagt afkomu þjóðarinn-
ar I rúst.
Þá er eins og Ronald Reagan
ranki loksins við sér. Það kemur
blik í fjarræn augu hans, hann fer
með höndina í jakkavasann og
dregur þar upp miða og les af mið-
anum: Flugleiðir fá lendingarleyfi í
Boston.
Fréttamenn ræða við Steingrím Hermannsson vegna leiðtogafundar 1986.
Hann hefur áreiðanlega ekki verið með minnismiða í vasanum við þetta
tæklfæri.
Eins og allar fyndnar sögur er
þetta mjög sorgleg saga. Um hvað er
hún? Hún er kannski um kölkun,
alzheimer-sjúkdóm á frumstigi, og
þá væri hún vissulega afar sorgleg.
En í rauninni er þetta ekki saga um
Ronald Reagan. Þetta er saga um ís-
lendinga. Þetta er saga um samskipti
íslendinga og Bandaríkjamanna á
þessari öld - og þetta er mjög sorgleg
saga.
Mennimir sem stjómuðu utanrík-
isstefnu Bandarikjanna á þessum
tíma hafa látið Reagan hafa
minnismiða til að styðjast við í sam-
tali sínu við forsætisráðherra ís-
lands. Slíkt er ekki undarlegt og þarf
ekki að hafa verið sökum kölkunar
Reagans því yfirleitt eru Bandaríkja-
menn, og þar á meðal bandarískir
ráðamenn, gersamlega fákunnandi
um önnur lönd, svo áhugalausir um
þau að þeir vita naumast hvað ráða-
menn stærstu landa heita. Þannig
lenti Georg Bush yngri, sem margt
bendir til að verði næsti forseti
Bandaríkjanna, um daginn í óvæntu
prófi í sjónvarpsþætti þar sem hann
stóð á gati í öllu sem viðkom utan-
ríkismálum.
Það sem hefur staðið á þessum
minnismiðum er miklu merkilegra.
Það er líklegt að forsetinn hafi verið
búinn undir fundinn með Steingrími
á þann veg að embættismennimir
hafa sagt við hann: Láttu hann bara
masa og safnaðu kröftum en ef hann
fer að vera með eitthvert múður þá
skaltu bara segja honum að Flugleið-
ir fái lendingarleyfi í Boston - senni-
lega hefur í hinum jakkavasanum
verið miði um íslenska aðalverktaka
eða eitthvert fisksölufyrirtækið. Svo
þegar fundurinn er farinn af stað og
íslenski ráðherrann hefur látið dæl-
una ganga um nokkra hrið kemur
allt í einu þar máli hans að hann er
farinn að impra á einhverju óþægi-
legu, einhverju sem hann á ekkert
með að vera að skipta sér af - ferð
kafbáta um Atlantshafið - og þá rifj-
ast upp fyrir Reagan að það var eitt-
hvað sem ____________________________
hann átti að
segja við ís-
lendinginn ef
hann væri
með múður:
hvað var það
nú aftur? Lát-
um okkur sjá
- já! Flugleið-
ir fá lending-
arleyfi í
Boston.
Eins og allar fyndnar sögur
er þetta mjög sorgleg saga.
Um hvaó er hún? Hún er
kannski um kölkun,
alzheimer-sjúkdóm á frum-
stigi, og þá vœri hún vissu-
lega afar sorgleg. En í-raun-
inni er þetta ekki saga um
Ronald Reagan. Þetta er
saga um íslendinga.
hefur hann
reiknað með ______________________
að samtalinu
væri lokið. Ráðherrann islenski
héldi sig á mottunni, enda búið að
leiða honum fyrir sjónir hvar hans
staður væri: búið að stinga upp í
hann dúsu. Keyptur.
Svona, vertu úti og leiktu þér.
Guðmundur Andri Thorsson
Þessi saga sýnir íslenska utan-
ríkisstefnu í hnotskum eins og
___________________ hún hefur ver-
ið rekin frá
striðslokum og
fram á þennan
dag og gildir
þá einu hvort
við stjómvöl-
inn vom svo-
nefndar
vinstri stjómir
eða hægri
stjómir.
Bandarískir
ráðamenn
höfðu drjúga
reynslu af því
að sannfæring
íslenskra ráðamanna væri Edltaf
fól ef fjárhagslegir hagsmunir
nokkurra íslenskra fyrirtækja
væm í húfi. íslensk utanríkis-
stefna snerist alltaf fyrst og fremst
um Flugleiðir og fiskmangara.
Aldrei um reisn.
agur í lífi
Dagur í lífi listaklúbbsstjóra:
Steinbítur, gellur og Hundur í óskilum
- Helga E. Jónsdóttir tekst á við listamenn, börn og barnabörn
Ég vaknaði kl. 6, löngu á undan
hringingu vekjaraklukkunnar við
minninguna um hlátrasköllin írá
áhorfendum í Þjóðleikhúskjallar-
anum kvöldið áður. Hljómsveitin
Hundur í óskilum hafði skemmt í
Listaklúbbnum það kvöldið. Ég
áttaði mig á því að ég hafði líklega
ekki hlegið svona hjartanlega í
langan tíma og kannski var það
ástæðan fyrir að ég þurfti ekki
lengri svefn. Ég naut kyrrðarinnar
og tók tíu mínútna djúpa jógaönd-
un, sem er á við tveggja tíma svefn
að sögn jógafræðinnar. Þama í
rúminu fór ég svo yfir það sem fyr-
ir lá að koma í verk þennan dag.
Meiri öndun
Fyrst á dagskrá var meiri önd-
un, Chi Kung hjá Gunnari Eyjólfs-
syni uppi í Þjóðleikhúsi. Hlæja og
anda, verra gæti það verið, hugs-
aði ég, spratt svo á fætur, vakti
unglingana, fékk mér vatnsglas og
lýsisbelg meðan ég gluggaði í
handrit að útvarpsleikriti sem ég
er leikstjóri að og spái í hlutverka-
skipun. Þegar klukkan var átta
skaut ég krökkunum í Mennta-
skólann. Veðrið var gott en tösk-
umar þungar. Kom við í bakarí-
inu, keypti rúnstykki og þegar ég
kom heim var bóndinn tilbúinn
með ítalskt gæðakaffi. Morgun-
bollinn er bestur. Mætti á réttum
tíma hjá Gunnari sem alltaf hefur
miklu að miðla.
Nýársnóttin undirbúin
Spjallaði við kollegana í hálf-
tíma yfir kaffibolla á eftir, síðan lá
leiðin aftur heim á Bræðraborgar-
stíg að undirbúa æfingu á Nýj-
ársnóttinni sem ég stjóma leik-
lestri á, þessu fyrsta verkefni Þjóð-
leikhússins við opnunina 1950.
Þetta er næsta verkefni Lista-
klúbbsins sem verður á dagskrá
nk. þriðjudag, 16. nóvember. Þurfti
líka að hringja fáein símtöl út af
hinu og öðru eins og gengur, til
dæmis að biðja Grím Bjarnason
ljósmyndara að koma á æfinguna
seinna um daginn til að festa fríð-
an hóp elstu leikara Þjóðleikhúss-
ins á filmu.
Menn og álfar lifna við
Eftir að hafa fengið mér holla,
japanska miso-súpu í hádegisverð
var ég svo komin á æfmguna í
Þjóðleikhúskjallarann klukkan
eitt. Æfingin var skemmtileg. Per-
sónur úr heimi manna og álfa lifn-
uðu. Kl. 4, eftir að æfingunni lauk,
fór ég með Tótu Sveins að finna
búninga á hópinn í geymslu Þjóð-
leikhússins við Skútuvog. Kl. 5 átti
ég að vera á fundi með Maríunum
hjá Þórunni Valdimarsdóttur, en
það er félagsskapur sem stendur
að stofhun Maríuseturs, þar sem
konur geti notið kyrrðar og iðkað
menntir.
Amma og mamma
Þetta breyttist því að sem ég var
að leggja af stað í Fischersundið
hringdi gemsinn minn. Það var
Margrét, dóttir mín, sem átti aö
vera á foreldrafundi með annað
bamið og bað mig að sækja hitt i
Tónmenntaskólann. Þar með varð
ég af fúndinum með vinkonum
mínum. Ekki í fyrsta skiptið sem
bömin, og nú bamabömin, ganga
fyrir. Ég rata býsna vel á gamla
Franska spítalann því þangað hef
ég ekið með börnin mín fjögur og
hlustað á ungviðið leika á hin
ýmsu hljóðfæri á óteljandi tónleik-
um gegnum árin. Ömólfúr litli
kom glaðbeittur út með sellóið sitt.
Steinbítur og gellur
Nú var klukkan farin að ganga
sjö og ekki um annað að ræða en
að geysast út á Nes að kaupa í
matinn. Við dóttursonur minn
keyptum steinbít, gellur, kartöfl-
ur, brauð og grænmeti, hann fékk
að velja eitthvað í eftirrétt og valdi
kleinuhringi handa sér og systur
sinni. „Þetta er ekki nammi,
amma.“ Steinbíturinn og gellum-
ar vora lostæti. Fullorðna fólkið
og unglingamir fengu í eftirrétt
fmnskan sjónvarpsþátt um sér-
kennilega innkaupaferð banda-
rískra karla að ná sér í eiginkonur
í Rússlandi. Ég festist ekki oft fyr-
ir framan „kassann" en í þetta
sinn horfði ég til enda.
Líka húsmáðir
Dagur hinnar útivinnandi hús-
móður var ekki liðinn. Eftir sjónk-
ann skutlaði ég í eina þvottavél og
að því loknu var ekki lengur und-
an því vikist að semja fréttatil-
kynningar til fjölmiðla vegna
næstu dagskrár Listaklúbbsins,
þ.e. leiklestrarins á Nýársnóttinni
á þriójudagskvöldiö. Nú var komið
miðnætti og kærkomið að leggjast
út af, undirbúa nætursvefninn
með slökun og djúpri öndun, svífa
síðan á vit draumanna og algleym-
isins til aö vakna næsta dag með
jógakennslu og meiri öndun.
Amen.