Dagblaðið Vísir - DV - 03.06.2000, Qupperneq 11

11
LAUGARDAGUR 3. JÚNÍ 2000
DV
Skoðun
Dreypt á svanavatni

„Pabbi, láttu þetta ekki spyrj-
ast. Það kemur ekki til greina að
þú farir og horfir á fullorðna karl-
menn dansa og ekki nóg með það.
Veistu að þeir eru á síðum nær-
buxum?“ Synir mínir, báðir nokk-
uð komnir á þrítugsaldur, sóttu
fast að mér og beittu þeim rökum
sem þeir kunnu. Þeir höfðu frétt
að foreldrunum hefðu áskotnast
miðar á ballettinn fræga frá San
Francisco. Á þær sýningar
komust færri en vildu enda vafa-
laust hápunktur samstarfs Lista-
hátíðar í Reykjavík og dagskrár
Reykjavíkur sem menningarborg-
ar Evrópu í ár.
Konan min, og móðir nefndra
sveina, var ekki nærri þegar þeir
gerðu atlöguna að föður sínum.
Ég átti því i vök að verjast. Ekki
er að efa að hún hefði var-
ið sinn mann og vís-
að öllum rökum
piltanna út
Hún var
nefnilega í
sjöunda
herrar með linda
um sig miðja og
brjóstið þanið,
** bankastjórar og
forstjórar af
öllum gerð-
um. Kon-
urnar
voru ekki
síðri.
Glæsikjól-
amir svipt-
ust og lita-
dýrðn var
óendanleg.
Blár drykkur
beið gesta,
kældur með
þeim hætti að úr
rauk. Gott ef
hann hét ekki
Svanavatnið í til-
efhi dagsins.
Blámi sá varð og til
þess að gestir tóku því
ingunni seinkaði um
hálfa stundu. Það var
nefnilega beðið góðra gesta
ir sýningu. Vera kann að hún hafi
séð að þörf var á. Ég hraðlas þvi
söguna sem rakin var og vissi þvi
hvers var að vænta þegar Sigfried
prins og hirðmenn hans komu á
sviðið í fyrsta þætti. Áður vissum
við prinsinn lítt hvor af öðrum.
Dansinn náði tökum á mér og
sama gilti um aðra í salnum. Baller-
ínurnar voru sem fis og karldansar-
arnir stæltir. Siðu nærbuxurnar,
sem strákunum varð tíðrætt um,
voru frekar í ætt við
sokkabuxur og
leyndu engu
um
Æ
himni, full til-
hlökkunar, og gat
raunar vart beðið
ballettsýningar hins
magnaða flokks Helga
Tómassonar.
„Veistu," sögðu strák-
amir, „að sýningin stendur í
íjóra tíma, óstytt og án hlés?“
Ég tók séns á að mótmæla þess-
ari fullyrðingu í þeirri trú að
þeir vissu enn minna um klass-
ískan ballett en ég. Sú hemaðará-
ætlun tókst. Þeir höfðu enga hug-
mynd um lengd ballettsins enda
er hann, í dansgerð Helga, til
muna styttri og hlé í tvígang.
„Hvað gerist þegar fólk eldist?“
dæstu strákarnir og vísuðu til
þess sem augljóst var að faðirinn
var grásprengdur orðinn í vöng-
um. „Það er nú alveg síðasta
sort,“ sagði sá yngri, „að fara á
þetta nærbuxnasjó með fullri
meðvitund. Það á ekki að láta allt
eftir mömmu. Þú ert að verða svo
meyr með aldrinum."
Beðið með blátt í glasi
Þegar synir okkar hjóna sáu að
mér varð ekki snúið og ekki þurfti
að spyrja um afstöðu móður
þeirra gáfust þeir upp en þó með
þeim tilbrigðum að þeir svifu um
stofuna í meintu svanavatnsflugi
þar sem í blönduðust nokkur
skref úr nærbuxnavalsinum. Ég
komst að því siðar að sú fótafimi
var með öllu óskyld mögnuðum
tilþrifum lærisveina Helga Tóm-
assonar.
Það var því með eftirvæntingu
sem við hjónakomin fórum í
Borgarleikhúsið. Þar voru fyrir
aðrir gestir, viðlika spenntir.
Karlar voru þar stæðilegir, ráð-
Þótt þeir væri ekki ne&idir
á nafn spurðist fljótt að þar væri
um að ræða forsetann og heitkonu
hans. Hver fyrirgefur ekki fólki í
tilhugalífinu? Þau voru enda í
þjónustu þings og þjóðar að gefa
„Konurnar voru sem í
öðrum heimi og ég
komst ekki að. Milli
þess sem þær jesúsuðu
sig um stórfengleik sýn-
ingarinnar heyrði ég
þær nefna vöxtinn
fagra á karldönsurun-
um...“
fi

Jónas
Haraldsson
aðstoðar-
ritstjóri
Jórdaníukóngi og drottningu hans
að borða. Það er heldur geðslegt
fólk að sjá, einkum drottningin.
Þótt það komi málinu ekkert
við má ég til með að nefna það,
fyrst hinn unga Jórdaníukóng ber
á góma, að aldeilis fráleitt er af
manninum að kalla sig Abdúlla.
Það er ekkert nafn fyrir kóng.
Ekkert veit ég hvemig það venst í
Jórdaníu, á máli þarlendra, en
upp á íslensku hljómar það óþarf-
lega dúllulega. Það er frekar að
drottningin gæti leyft sér þessa
nafngift, með fullri virðingu fyr-
ir henni.
Læri og stinnir hnappar
Blá að innan en rjóð í vöngum
gengum við til sæta þegar hillti
undir forseta. Það vildi mér til
happs, verandi lítt fróður um sögu-
þráð Svanavatnsins, að góðleg kona
gaukaði að mér prógrammi rétt fyr-
/ glæsi-
f legan vöxt-
inn, lær-
vöðva og
stinna þjó-
hnappa. Konan
mín, sem ég hef
sannreynt að
hefur auga fyrir
því sem fallegt
er, var sem berg-
numin við hlið
mér. Hið sama
átti við um tvo
menningarrit-
stjóra dagblaða,
konur, sem ég gat
fylgst með. Þær
voru með stjörnur í
augunum þegar
glæsimennin svifu
um sviðið milli þess
sem þeir lyftu meyj-
unum og sneru,
átakalaust að sjá.
Eftir annan þátt
taldi ég mig hafa full-
an skilning á fram-
gangi leiksins, dansi
svananna og ást þeirra
Sigfrieds prins og
Odette svanadrottning-
ar. Allt átti ég það
prógramminu að
þakka. í síðara hléi hléi
var ég því tilbúinn að ræða einstök
atriði verksins við konu mína og
fyrrnefnda menningarritstjóra, út-
færslu dansa og kommentera lítil-
lega á dansgerð Helga og ekki síst
hvort rétt hefði verið af hans hálfu
að byggja á dansgerð Petiba og
ívanovs frá frum-
sýningu á balletti
þessum frá því í
febrúar árið
1895 í Mayinsky-
leikhúsinu í St.
Pétursborg.
Það var bor-
in von. Ný-
fengna
/ ballett-
visku mina
varð ég að
byrgja inni.
Konurnar voru
sem í öðrum
/ heimi og ég komst
* ekki að. Milli þess
sem þær jesúsuðu
sig um stórfengleik
sýningarinnar heyrði
ég þær nefna vöxtinn
fagra á karldönsurunum
og nauðsyn þess að fá viðtal
við þá að sýningu lokinni.
Með þær heitstrengingar á vör-
um héldum við inn í þriðja þátt
þar sem Odile blekkir Sigfried
prins í líki hinnar fögru Odette.
Svört fegurð
Fagnaðarlætin í sýningarlok
sýndu hug leikúsgesta en öll nótt
var ekki úti þótt tjaldið félli. Eft-
ir að sýningu lauk var boðið til
samkvæmis svo gestirnir gætu
enn notið stundarinnar og áhrifa
listviðburðarins, auk þess sem
dansaramir blönduðu geði við
gestina. Ég var ákveðinn að
koma mínu að, einkum um
fyrrnefnda dansgerð Petipa
og Ivanovs, og hvort
hyggilegra hefði verið
að nota dansgerðina
frá heimsfrumsýn-
ingu Svanavatnsins
frá því í mars 1877
í Bolshoi-leikhús-
inu í Moskvu.
Það gekk þó
ekki, fremur
en í hléinu,
því konurn-
ar þrjár
voru
horfnar
líkt og þær
hefðu gufað
upp.
Þegar ég loks-
ins fann þær stóðu þær
dreymandi fyrir framan einn
karldansarann, raunar eina
blökkumanninn í flokknum, og
lásu orð af vörum hans. „Hvað
sagði hann?“ spurði ég konu mína
þegar ég náði loks sambandi.
„Hann vær æðislegur," sagði hún
og virtist það eina orð eiga jafnt
við andlegt og líkamlegt atgervi
mannsins. Ég sá það af hyggjuviti
mínu að ekki þýddi að ræða
Petiba og Ivanov fyrr en konurnar
hefðu jafnað sig.
Pas de deux
„Hvernig var?“ spurðu strák-
arnir þegar við komum heim.
„Jú,“ sagði ég, „þetta var mögnuð
sýning og dansaramir stórkost-
legir, spyrjið bara hana mömmu
ykkar. Pas de deux annars þáttar
stóð upp úr,“ hélt ég áfram, „og
fouette-hringirnir 32 hjá svana-
drottningunni voru þannig að
ekki verður eftir leikið." Konan,
sem var að fá málið aftur eftir
geðshræringu sýningarinnar,
horfði undirfurðulega á mann
sinn sem hvorki getur stigið rétt
valsspor né farið skammlaust í
gegnum sömbu. „Kallinn hefur
tapað sér á nærbuxnasýning-
unni,“ sagði sá eldri. „Komdu,“
sagði hann við yngri bróður sinn.
Þeir voru farnir áður en ég kom
þeim Petiba og ívanov að.
Leggjum Mir
„Tryggð Rússa
við geimstöðina
Mir er skiljanleg.
Mir, sem er orðin
14 ára, er fulltrúi
þess besta sem
Rússar hafa gert í
geimnum og hún
hefur náð öfunds-
verðum árangri á
mörgum sviðum.
En stöðin sólundar nú bæði mann-
afla og fé sem betur væri lagt í al-
þjóðlegu geimstöðina. Þegar geim-
fararnir tveir sem nú eru um borð í
Mir hafa lokið verkefnum sínum, er
kominn tími til að leggja geimstöð-
inni fyrir fullt og allt. Mir var skot-
ið á loft 1986 og hún átti að vera
starfrækt í þrjú til fimm ár. Hún
hefur farið meira en 80 þúsund ferð-
ir um jörðu og lifað af 1.600 óhöpp
og fjölda annarra vandamála, ekki
hvað síst þann vanda að hafa breyst
úr því að vera stolt sovéskra stjóm-
valda í eins konar munaðarleys-
ingja að Sovétríkjunum gengnum."
Úr forystugrein Boston Globe 30.
maí.
Lágt gengi evrunnar
„Deildar meiningar eru um hvað
lágt gengi evrunnar þýðir. Flestir
hagfræðingar og ráðamenn í at-
vinnulífi gleðjast yfir þvi að sameig-
inlegur gjaldmiðill leggi sitt af
mörkum til mjög svo jákvæðrar þró-
unar efnahagslífsins í löndum evr-
unnar. Bætt samkeppnisstaða gagn-
vart Bandaríkjunum skapar hag-
vöxt og eykur atvinnu. En nokkrar
seðlabankastjórar hafa uppi meiri
efasemdir. í þýska Bundesbankan-
um, sem hefur aldrei kært sig um
að evran komi í stað þýska marks-
ins, tauta menn um trúverðugleika
hins nýja gjaldmiðils og reyna að
tala gengi hans upp á við með því að
vísa í heilbrigt efnahagsliflð í Evr-
ópu. Þar til annað kemur á daginn
hefur Evrópski seðlabankinn sýnt
af sér heilbrigða skynsemi og skír-
skotað til þess að svo fremi sem
hemill sé hafður á verðbólgunni sé
gengi evrunnar út á við ekkert tak-
mark í sjálfu sér.“
Úr forystugrein Politiken 29.
maí.
Meira en blessun ein
„Skæruliðar úr sameinaða upp-
reisnarhemum hafa sleppt síðustu
friðargæsluliðum Sameinuðu þjóð-
anna af 500 alls sem þeir höfðu hald-
ið síðan í byrjum maí. Þetta gæti
verið merki um það að uppreisn-
aröflin séu að brotna undan samein-
uðum þrýstingi herafla ríkisstjórn-
arinnar, handtöku uppreisnarfor-
ingjans Fodays Sankohs og frekari
alþjóðlegri fordæmingu. Lausn gísl-
anna er ekki aðeins blessun í sjálfu
sér og sigur fyrir Bandaríkin, Bret-
land og svæðisbundinn ríkiserind-
rekstur. Hún afnemur einnig mikil
höft á stjórnmálalega og hernaðar-
lega möguleika hins alþjóðlega sam-
félags gagnvart uppreisnarmönnun-
um.“
Úr forystugrein Washington Post
31. maí.
Hitt hernámsliðið burt
„Eitt her-
námslið hefur yf-
irgefið Líbanon.
Nú er tími til
kominn fyrir ann-
að að gera slíkt
hið sama. Frá ár-
inu 1990 hefur
iSSa Sýrland haft allt
l' , 7 að fjörutíu þús-
und hermenn í
Bekadalnum í
austurhluta Líbanons. Nærvera
þeirra hefur styrkt yfirráð stjórn-
valda í Damaskus yflr innanlands-
málum í Líbanon, á sama tíma og
her þeirra og stjórnmálaleiðtogar
hafa auðgast á ræktun og smygli óp-
íums og hass. Nokkrir hugrakkir
Líbanar eru þegar byrjaðir að
hvetja til brottflutnings sýrlenskra
hermanna þar sem yfirskin her-
náms þeirra, yfirráð ísraela í suður-
hlutanum, er ekki lengur til.“
Úr forystugrein Los Angeles
Times 2. júní.