Dagblaðið Vísir - DV - 08.07.2000, Blaðsíða 58

66
____________________LAUGARDAGUR 8. JÚLÍ 2000
Tilvera dv
1 í f i ö
i Landbúnadur í
j Laugardal
Landbúnaður er llfsnauðsyn er
yfirskrift sýningar um íslenskan
landbúnað við aldahvörf sem
haldin er í Laugardal á sama
í tima og Landsmót 2000. Sýning-
in er vöru- og þjónustusýning
sem á að varpa ljósi á mikilvægi
landbúnaðar í nútímaþjóðfélagi.
Áhersla er lögð á að kynna nýj-
ar búgreinar og sýna nýja tækni
sem landbúnaðurinn hefur tekið
í þjónustu sína.
j Djass
1 ■ DJASS A JOMFRUNNI Siöttu
sumartónleikar veitingahússins
, Jómfrúrinnar við Lækjargötu fara
fram í dag kl. 16-18. Aö þessu
. sinni,kemur fram tríó pianóleikar-
ans Árna Heiðars Karlssonar. Aörir
meöjimir triósins eru bassaleikar-
inn Ólafur Stoltzenwald og
trommuleikarinn Matthías Hem-
stock.
Opnanir
■ KEIZO IISHIO Japanski mynd-
höggvarinn Keizo Ushio mun
standa fyrir sýningu í Hafnarborg,
, menningar- og listastofnun Hafnar-
fjaröar, eöa nánar tiltekið í Sverris-
sal. Sýningin er samvinnuverkefni
Ljósaklifs, M2000 og Hafnarborg-
ar.
■ MÁLVERK OG MYNDVEFNAÐ-
UR Listai^onurnar Kristín Gelrs-
dóttlr og Asa Ólafsdóttir opna sýn-
ingar í Listasafni ASÍ., Kristín Geirs-
dóttir sýnir málverk í Ásmundarsal
og Ása Ólafsdóttir sýnir myndvefn-
aö í Gryfju.
■ LISTASAFN REYKJAVÍKUR
HAFNARHUS Svnine á Ijósmyndum
finnska listamannsins Rax
Rinnekangas veröur opnuö í
Listasafni Reykjavikur - Hafnarhúsi
í dag undir yfirskriftinni Andi
Evrópu - Spiritus Europaeus.
Auk þess veröur opnuö sýning á
höggmyndum Gests Þorgrímssonar.
Gestur hefur frá miðjum 9.
áratugnum unniö nær samfellt aö
steinhöggi og höggvið út hin ýmsu
form úr marmara, granít og
gabbró.
■ SLUNKARÍKI Snillingurinn. rit-
höfundurinn, cartoon-istinn, rappar-
inn, myndlistarmaöurinn og upples-
arinn Hallgrímur Helgason opnar
sýninguna Enn fleiri Grimmsævin-
týri (More Tajes of Grim) kl. 16 í
Slunkaríki á ísafirði, í dag.
■ ÍSLAND MEÐ AUGUM FRANS-
MANNA Opnuö hefur veriö sýning í
Hafnarborg í Hafnarfirði á Ijós-
myndum sem Frakkar tóku á ís-
landi á nítjándu öld.
■ KETILSHÚSIÐ Joseph Kurhajec
opnar sýningu sína á neöri hæö
Ketilshússins á Akureyri kl. 16.
Fundir
■ KIRKJUTONLISTARRAÐSTEFNA
I SKALHOLTI Samtökin Coliegium
Musicum hafa um 15 ára skeið
unniö aö rannsóknum á menningar-
arfinum sem fólginn er í sönglög-
um fyrri alda. Her er um að ræöa
fyrstu heildarrannsókn á nótum
sem fundist hafa f íslenskum hand-
. ritum. Niöurstööur rannsóknanna
veröa lagöar fram en þær veröa
enn fremur gefnar út á árinu. Sex
ung tónskáld hafa verið ráðin til aö
gera nýjar útsetningar á nokkrum
þessara fornu tónverka og fá gestir
ráðstefnunnar aö heyra afrakstur-
inn. Verkefniö er unniö í samstarfi
við Kristnihátíö og Landsbókasafn.
Sjá nánar: Líflð eftir vinnu á Vísi.is
Einn alvinsælasti rithöfundur heims á íslandi:
Viö megum ekki
verða öll eins
- segir Michael Crichton, höfundur Timeline og Bráðavaktarinnar
Michael Crichton er ekki bara stór vexti (rúmir tveir metrar á hæö) heldur er
hann líka stór í óeiginlegum skilningi, stór rithöfundur,
og eru bækur hans mjög vinsælar.
Það var skemmtilega blandaður
hópur fólks sem lagði á sig að bíða upp
undir klukkustund til að fá eiginhand-
aráritun rithöfundarins Michael
Crichton í Pennanum/Eymundsson í
Austurstræti. Rithöfundurinn stóri
(hann er rúmir tveir metrar á hæð) sat
hinn rólegasti í stól sínum í rúmar
þijár klukkustundir og spjallaði ljúft
við hvem og einn sem til hans kom
með eintak af einnhverri hinna fjöl-
mörgu bóka hans og bað um áritun.
Sumir komu með gamlar bækm- sem
greinilega höfðu verið vel og mikið
lesnar, aðrir keyptu bók á staðnum og
er liklega ekki ofmetið að rúmlega 300
bækur hafi selstþennan tíma.
Auðvitað tók þetta mun lengri tíma
en áætlað hafði verið og þeir sem biðu
rithöfundarins til að taka þátt í næsta
atriði á dagskránni voru orðnir dálítið
óþolinmóðir þegar klukkan var farin
að ganga átta og komin klukkustund
fram yfir þann tima sem hann ætlaði
að vera í búðinni. En alltaf var Mich-
ael jafnþolinmóður og brosti bara sínu
fallega, rólega brosi til aðdáenda
sinna.
Aðaláhugamálið gönguferðir
Ein meginástæða þess að Michael
Crichton er staddur hér á landi nú er
að eiginkona hans hefur gífurlegan
áhuga á hestum og er á hestamanna-
mótinu í Viðidal. Hún hefur komið
hingað áður og á nokkra íslenska
hesta þó rithöfundurinn segist ekki
vita hversu margir þeir eru.
„Ég hef ekki sama áhuga á hestum
og eiginkona mín,“ segir hann og bros-
ir við. „Ég hef ánægju af þvi að fylgj-
ast með því hversu brennandi áhuga
hún hefur á þeim og hvað hún getur
talað um allt mögulegt sem hestum
viðkemur en fyrir mér eru þetta bara
dýr. Að vísu falleg dýr og skemmtileg
en áhugi
minn liggur á öðrum sviðum.“
Og þá liggur beint við að spyrja um
áhugasvið hans.
„Jú, gönguferðir úti í náttúrunni
eru mér mikilvægar og ég geng oft
lengi í einu, jafnvel heilan dag ef þvi
er að skipta,“ svarar hann. „Það
hreinsar hugann og þar sem ég sit
mikið og vinn inni er útiveran mér
nauðsynleg. Líklega má segja að
gönguferðir séu mitt aðaláhugamál."
Finnst þér ekkert óþœgilegt að vera
svona „eign" almennings og taka á
móti stórum hópum fólks eins og nú,
fólki sem vill fá eiginhandaráritun
þína og hitta þig?
„Ég vO auðvitað að fólk lesi það sem
ég skrifa og er þakklátur fyrir að fólk
hefur áhuga á bókum mínum. Mér
þykir fólk yfirleitt áhugavert og hef
gaman af því að hitta það og kynnast
því og það er skemmtileg tilbreyting
að koma hingað og sjá ailt þetta kurt-
eisa fólk sem búið er að bíða lengi eft-
ir að komast að. Ég gat því miður ekki
svarað öllum spumingum þeirra en ég
læröi ýmislegt af þeim sem ég spjallaði
við.“ Hann átti á stundum erfitt með
íslensku stafina og þurfti að fá aðstoð
við þá en þótti þeir greinilega áhuga-
verðir og þá ekki síður stafsetningin.
Það hefur verið haft eftir þér að þú
haftr áhyggjur af tœkninni, að hún geti
orðió til ills og jafnvel gengió frá okk-
ur. Hvað er hceft í þvi?
„Ég myndi kannski ekki orða það
svona en það sem ég hef áhyggjur af
og held að sé full ástæða til er að heim-
urinn er að verða mikið til eins all-
staðar. Ég var á Akureyri í gær og fyr-
ir stuttu var ég í allt öðmm heims-
hluta, rétt við Hawai-eyjar, og á báð-
um stöðum var verið að sýna sömu
kvikmyndina. Mynd sem var fmm-
sýnd fyrir örfáum vikum og er nú
komin um allan heim. Við þurfum á
margbreytileikanum að halda en þró-
unin hefur verið sú að við emm öll að
verða eins. Með sömu skoðanir, sömu
tísku, sömu menningu og Netið verður
til þess að þróunin verður enn hraðari
en ella. Allar upplýsingar koma mjög
hratt fram og fara um allan heim á
svipstundu. Ég tel að við verðum að
halda við sérkennum þjóðanna og
einnig sérkennum fólks innan hverrar
þjóðar.“
Bókin Travel í uppáhaldi
Mjög er misjafnt hvað Crichton er
lengi að vinna bækur sínar og segist
hann oft ganga með sögu í maganum í
mörg ár áður en hann skrifar nokkuð.
Til að mynda segist hann hafa hugsað
The Great Train Robbery i 3 ár, Ju-
rassic í 8 ár og Disclosure í 5 ár. Til að
vinna bækumar fer hann á staði þar
sem hann sér aðstæður, talar við sér-
fræðinga í því fagi sem um ræðir, les
allt sem hann nær í og heldur áfram
þar til hann hefur fengið nægar upp-
lýsingar að eigin áliti.
„Þegar ég er að vinna að bók skrifa
ég um það bil sex tíma á dag og hætti
svo og fer að sinna öðmm verkefnum.
Mér hentar það ákaflega vel en hins
vegar þegar ég er í fríi eins og nú tek
ég mér gott frí og hugsa ekki um vinn-
una. Þó geta auðvitað orðið til hug-
myndir í fríum en þær geymast bara
og
gerjast og svo nota ég þær þegar ég
þarf á þeim að halda.“
Hver bóka þinna er í mestu uppá-
haldi hjá þér?
„Bókin Travel, alveg tvimælalaust.
Ég gjörþekki efnið og hafði mikla
ánægju af því að skrifa hana.“
Það er ekki hægt að skilja við út-
lending án þess að spyrja eitthvað um
álit hans á íslandi og til að forðast
hina hefðbundu spumingu „hádú-
júlækæsland?" er spurt um veðrið,
hvort það hafi komið á óvart?
„Ég taldi að hér væri miklu kald-
ara,“ svarar Crichton og hlær við.
„Það er alls ekki mjög kalt hérna þó
það sé kannski ekki mjög heitt heldur.
En loftið er hressandi og landið er
mjög faliegt." Með þessum orðum
kveður rithöfundurinn og heldur á
næsta áfangastað, langt á eftir áætlun.
Fjórgiftur læknir
Timeline er nýjasta bók Michaels
Crichtons og hefur hún vakið mikla
athygli mn allan heim.
Aðrar bækur, vel þekktar og vin-
sælar hér á landi sem annars staðar,
em til dæmis Jurassic Park, Coma,
Sphere, Congo og Airfraime.
Crichton er fæddur í Chicago 23.
október 1942 og er því 57 ára gamall.
Hann er fjórgiftur og heitir eiginkona
hans Anne-Marie Martin, leikkona og
handritshöfundur. Með henni á
Crichton dótturina Taylor sem fædd
er árið 1988. Anne-Marie er áhuga-
manneskja um hesta og þau hjón eru
hér nú vegna Landsmóts hestamanna.
Faðir hans, John Henderson Crichton,
var blaðamaður (nú ritstjóri Advertis-
ing Age) og hann hvatti son sinn frá
upphafi til að skrifa og hann fór i
Harvard-háskólann. Fyrst í ensku-
deildina en þar sinnaðist honum við
kennara sína sem töldu rithátt hans
ekki nógu góðan og þegar hann var 18
ára gamall ákvað hann að enskudeild-
in hentaði sér ekki. Úr því fór hann í
mannfræðideildina og útskrifaðist
þaðan 1965 en fór þaðan í læknadeild
Harvard og lauk námi 1969 en lét
aldrei verða af því að stunda lækning-
ar.
Hann ijármagnaði námið með því
að skrifa bækur undir ýmsum nöfnum
en upp um hann komst þegar hann
vann til Edgar Allan Poe-verðlaun-
anna fyrir A Case of Need árið 1968.
Hann segir sjálfur að fólk hafi talið
sig svolítið skrítinn fyrir að hætta
frama sínum í læknisfræði til að ger-
ast rithöfundur en þekkingin sem
hann öðlaðist við vinnu sína á sjúkra-
húsi og í læknis- og mannfræðinámi
sínu hefur verið honum ómetanleg við
skriftimar. Bækur hans fjalla oftar en
ekki um það sem er að gerast i heimi
tækni og visinda og hann rannsakar
viðfangsefnið vel áður en hann sest
niður við að skrifa. í mörgum
bókanna er hann að fást við það sem
er á þröskuidi tækninnar og gefur með
því sýn á framtíðina.
Ekki aöeins rithöfundur
Crichton er ekki aðeins afkastamik-
ill rithöfundur. Hann hefur einnig
leikstýrt kvikmyndum, skrifað kvik-
mynda- og sjónvarpshandrit og fram-
leitt nokkrar myndir. Einn alvinsæl-
asti sjónvarpsþáttur á Vesturlöndum,
ER, eða Bráðavaktin, er hans hugverk
og var þegar orðinn til árið 1970 en þá
þótti hugmyndin of tæknivædd og of
mikill hraði í myndunum til að geta
höfðað til almennings. Hann segist
ekki lengur koma að því að skrifa
þættina því einungis sé hægt að nota
sömu höfunda í um tvö ár í senn og
því sé fjórði hópurinn frá upphafi við
skriftir nú.
Jurassic Park er líklega alvin-
sælasta bók Crichtons og sú sem mest
áhorf hefur fengið sem kvikmynd. Þar
tekst honum að búa til líklega atburða-
rás sem um leið inniheldur spennu og
svolítið grín og vekur um leið áhuga á
risaeðlum og einrækt. Nokkru sem
verið hefur í sviðsljósinu að undan-
fómu og vakið hefur upp siðferðisleg-
ar spumingar af ýmsu tagi. En það
gera bækur hans gjaman. Hann skrif-
ar um læknisfræðileg málefhi með
gagnrýnum tón, segir frá ýmsu sem
lítið ber á en hefur ef tii vill mikil
áhrif, veltir fyrir sér málefnum á borð
við jafnrétti kynjanna (Disclosure),
rannsóknum á flugslysum, hugsanleg-
um heimsóknum geimvera og ferða-
lögum aftur í tímann svo nokkuð sé
nefnt. Eftir mörgum bóka hans hafa
verið gerðar kvikmyndir eða sjón-
varpsþættir og i vinnslu er nú Ju-
rassic Park 3 sem áætluð er út 2001.
Crichton er að vinna að tölvugerð bók-
arinnar Timeline en í þeirri gerð get-
ur „lesandinn“ farið inn í söguna og
upplifað það sem gerist í henni. Hann
segist sjáifur vera mjög spenntur fyrir
því að vinna sögur sínar á þann hátt,
reyndar eftir að þær hafa verið skrif-
aðar á hefðbundinn hátt. -vs
Ritverk eftir
Michael Crichton
Odds On, skrifaö undir nafninu John
Lange, 1966
Scratch One, skrifaö undir nafninu
John Lange, 1967
A Case of Need, skrifaö undir nafn-
inu Jefferey Hudson, 1968
The Venom Business, skrifað undir
nafninu John Lange, 1969
Zero Cool, skrifaö undir nafninu
John Lange, 1969
The Andromeda Strain, 1969
The Terminal man, 1972
Easy Go eða The last Tomb, skrifað
undir nafninu John Lange, 1974
Five patients: The Hospital Ex-
plained, 1970
Drug of Choice, skrifað undir nafn-
inu John Lange, 1970
Grave Descend, skrifaö undir nafn-
inu John Lange, 1970
Binary, skrifaö undir nafninu John
Lange, 1972
The Great Train Robbery, 1975
Eaters of the Dead (13th Warrior),
1976
Jasper Johns, 1977
Congo, 1980
Electronic Live, 1983
Sphere, 1987
Travels, 1998
Jurassic Park, 1990
Rising Sun, 1992
Disclosure, 1993
The Lost World, 1995
Jasper Johns, endurskoöuö, 1996
Airframe, 1996
Timeline, 1999
Meö bróöur sínum, Douglas
Crichton, skrifaöi hann undir nafninu
Michael Douglas:
Dealing eöa The Berkeley-to-Boston
Forty-Brick Lost-Bag Blues, 1971