Dagblaðið Vísir - DV - 27.10.2001, Blaðsíða 11

LAUGARDAGUR 27. OKTÓBER 2001
11
Skoðun
nokkrar máltíðir fram í tímann.
Málsverðunum var síðan raðað inn
í eldhússkápana eftir geymsluþoli.
Þannig hafði karlpeningurinn að-
gang að fullkomnum vistum þá
daga sem kvenfélagið var á ferð. „Er
mögulegt að þú getir foreldað
nokkrar máltíöir?" spurði hann
konu sína niðurlútur en leit svo i
augu hennar og sá stálblik í annars
mildu augnaráði konunnar sem
hann hafði svo lengi dáð og virt.
„Nei, þetta er annars i lagi. Ég
bjarga mér ... og börnunum," sagði
hann snöggt.
Jólalög
Saumaklúbburinn var horfinn á
vit írskra kaupahéðna. Á heimili
hins yfirgefna húsföður vaknaði
fólk við fyrstu skímu haustmorg-
unsins. Unglingurinn var sendur í
skólann en nú var orðin sú breyting
á högum hans að hann varð sjálfur
að smyrja nesti sitt.
Sá siður hafði verið haldinn
á heimilinu um áratugaskeið að
jólalög mátti ekki spila fyrr en í
byrjun desember. Feðginin ákváðu
að breyta út af þeim vana og „Göng-
um við í kringum ...,“ hljómaði um
stofuna. „Eigum við að ná í jólatré
líka?“ spurði faðirinn. Barnið
horfði alvarlegt í bragði á föður
sinn. Hún þagði um nokkra hríð en
felldi svo dóm sinn: „Mamma
myndi aldrei gera það. „ i
Tekið var að halla að hádegi.
Feðginin höfðu þegar hlustað á alla
þá jóladiska sem tiltækir voru. Mað-
urinn var ákveðinn í að sýna barn-
inu að hann væri einstaklega
skemmtilegt foreldri. Hann las svo
sem tvær barnabækur og litaði með
stúlkunni. Hvorki var hreyft við
rúmum né annarri tiltekt sinnt. Þar
kom að þreyta sótti að húsráðand-
anum og hann lét sig síga niður í
sófa og lygndi aftur augunum.
Stúlkan maldaði í móinn og vildi að
hann héldi áfram að vera skemmti-
legur. „Mamma býr alltaf um rúm-
in,“ sagði hún og horfði með spurn-
arsvip á láréttan fóður sinn. „Náðu
í kaffi fyrir mig,“ sagði hann og
lýsti örþreytu sinni. Barnið hlýddi
en þegar hún kom með kaffið var
hann sofnaður.
Klukkutíma síðar vaknaði hann
við að stúlkan ýtti lauslega við hon-
um. „Komdu,“ sagði hún.
Leið feðginanna lá inn i herbergi.
Hann sá að búið hafði verið um
rúmið. Að vísu var ljóst að vönum
höndum haföi ekki verið til að
dreifa en búið hafði verið um. Sú
litla horfði stolt á foöur sinn: „Það
var ekki hægt að hafa þetta svona,“
sagði hún og uppskar hrós.
Vegna vel unninna verka bauð
húsfaðirinn börnunum í bíó. Kukk-
an var orðin margt þegar sýningu
lauk og hann ákvað að ekki væri
tími til að annast kvöldmat og
við mikil gleðilæti barn-
anna pantaði
hann pitsu.
Næstu dagar
liðu fljótt við
leik og störf.
Unglingurinn
ryksugaði, bamið
bjó um og maður-
inn annaðist skipu-
lagningu auk þess
að þvo. Pitsusendlar
komu á föstum tím-
úm með bjargræði sem
snætt var undir léttri
jólatónlist.
Heimkoma
Tíminn flaug áfram og skyndilega
var móðirin á tröppunum með þrjár
útkýldar ferðatöskur. Litla stúlkan
hljóp eins hratt og stuttir fæturnir
drógu og hún kastaði sér i fang
móður sinnar.
„Þetta voru erfiðir dagar," sagði
hún.
Næstu klukkustundirnar fóru í
að dásama þær írsku vörur sem
leyndust í töskunum þremur og all-
ir fengu eitthvað fallegt. f stað jóla-
laga var spiluð þjóðlagatónlist af
írskum uppruna.
Úr eldhúsinu barst steikarlykt og
allt var orðið eins og það var áður.
latir og illa gefnir íslendingar, enda
fer ómennskan ekki eftir húðlit.
Þjóðremba
En þrátt fyrir þetta þá hefur vara-
formaður þjóðrembusinna skoðun
og dagblað sem tekur hlutverk sitt
hátíðlega speglar þann veruleika
sem við blasir hverju sinni. Ég las
þetta viðtal öðru sinni í gær. Ég sé
því miður ekki neitt sem kallar á
rándýrt þvarg fyrir dómstólum.
Telji sveitastrákurinn svart fólk
síðra en hvítt - þá er það hans eig-
inn misskilningur. Sé þessi skoðun
hans og fjöldamargra annarra
prentuð í dagblað þá er það aðeins
tjáningarfrelsið í framkvæmd.
Furðulegt er að lesa málfræðilegar
orðaskýringar í dómnum og verða
vitni að húmorsleysi dómarans.
Þessi dómur er að mínu mati
hneyksli.
Nú er ég alfarið á móti fordómum
af öllu tagi, þar á meðal kynþátta-
fordómum. Ég hef kynnst fólki um
víða veröld sem er með ýmsan húð-
lit og flest mikið mannkostafólk. En
það hjálpar nýbúum akkúrat ekki
baun að Hlynur Freyr hefur verið
dæmdur í 30 þúsund króna sekt fyr-
ir að tala um þeldökkan mann með
staf. Hann hefur engan málstað,
eignast enga fylgismenn en samt tel-
ur hann sig hafa skoðanir sem verði
að koma fram. Frelsi okkar byggist
á því að allir megi hafa skoðun og
viðra hana. Svo er ekki lengur.
„Nýbúar hafa reynst okk-
ur prýðilega og það eina
sem mér finnst skorta á
er að þeir lœri íslensku,
setji sig inn í íslensk mál-
efni og umgangist íslend-
inga sem jafningja sína.
Ribbaldar og vandrœða-
menn eru oftar en ekki
hvítir, latir og illa gefnir
Islendingar, enda fer
ómennskan ekki eftir
húðlit.“
Þrettán prósent, já
Það var ekkert smáræði sem
stjórnmálafræðingur við Háskóla fs-
lands tók upp í sig á baksíðu DV á
fimmtudag. Þar sagði Svanur Krist-
jánsson prófessor að sér virtist Sam-
fylkingin „vera að þróast yfir í eitt
mesta klúðrið i stjómmálasögu lýð-
veldisins". Þetta eru stór orð og æði
þung frá virtum fræðimanni sem
hefur fylgst náið með framvindu
stjómmálanna á vinstri vængnum í
áratugi. En miðað við tölurnar í
umtalaðri skoðanakönnun DV frá
því á fimmtudag, sem tala sínu
máli, eru þau líklega rétt.
Ríflega þrettán prósenta fylgi sem
Samfylkingin hefur nú er ekki ein-
asta áfall fyrir þetta nýja stjórn-
málaafl, sem átti að færa ferskleika
inn í íslenskt stjórnmálalíf, heldur
miklu fremur öflugt kjaftshögg. Það
er ofarlega í pólitísku minni þess
sem þetta skrifar að vígreifir for-
ystumenn flokksins strengdu þess
heit að afla hreyfingunni að
minnsta kosti þriðjungs fylgi þjóð-
arinnar í fyrstu þingkosningunum
sem hún tók þátt í fyrir rífum
tveimur árum. Niðurstaða þeirra
var brotlending en veruleikinn
núna er pólitískt flugslys.
Misheppnuð tilraun!
Svanur Kristjánsson prófessor
segir í DV á fimmtudag að „ef aðrar
skoðanakannanir staðfesta þessar
niðurstöður þýði þetta einfaldlega
að sú tilraun aö gera Össur að for-
manni Samfylkingarinnar hefur
ekki tekist". Og prófessorinn bætir
við: „Samfylkingin virðist ekki
valda því undir forystu Össurar að
marka sér trúverðuga stefnu og
koma henni á framfæri." Þetta er
rétt hjá stjórnmálafræðingnum sem
þarna bendir umbúðalaust á vanda
þessa flokks sem hefur ekki tekist
að sýna hver hann er og hvað hann
vill.
í sama blaði á sama degi bendir
formaður, Össur Skarphéðinsson, á
að þessar niðurstöður séu úr takti
við þann veruleika sem hafi birst
honum á síðustu vikum. Þetta leiðir
hugann að því hvort Össur fylgi
takti þjóðarinnar. Hann fer einatt
fram með nokkrum gassagangi og á
stundum er yfirlýsingagleði hans
fullmikil. Margt hefur hann gert
vel, svo sem að benda fyrstur
manna á efnahagsvillur stjómvalda
á síðasta vetri, en þungann að baki
þeirra orða hefur skort sakir þess
að úlfurinn hefur svo oft verið
nefndur.
Traust og pólitísk ára
í pólitík skiptir traust miklu máli
en ekki síður pólitisk ára og geðslag
manna. Össur og flokkur hans hafa
á síðustu misserum verið í pólitísk-
um eltingaleik. Þingmenn Samfylk-
ingarinnar hafa gjarna stokkið á
mál eins og hungraðir úlfar ef þeim
hefur sýnst þau verða til þess að
hnekkja á þingmeirihlutanum. í
stað þess að fylgja pólitískri megin-
línu sem fólk skilur og getur auð-
veldlega haft eftir á mannamótum
virðist Samfylkingin haga seglum
eftir vindi. Kárahnjúkamálið er þar
gott dæmi - og reyndar raunalegt.
Sú mynd sem almenningur hefur
af Samfylkingunni er óljós. Fólk á
ekki auðvelt með að henda reiður á
helstu stefnumálum hennar. Það er
afleitt fyrir flokk sero ætlar sér
stóra hluti. Jafnvel nýtt merki
flokksins segir minna en önnur
merki í pólitískri skreytilist. Þar er
einn rauður punktur. Og basta.
Ekki er vitað hvort sá punktur er
endir eða upphaf einhvers í ís-
lenskri pólitík, en rauður er hann
og væntanlega til vitnis um blóðuga
fortíð samsteypunnar sem stendur
að þessu nýja samstarfi á vinstri
vængnum.
Að finna taktinn
Samfylkingin þarf að finna takt-
inn í íslenskri pólitík. Samfylkingin
þarf að sanna fyrir almenningi að
hún fylgi pólitískri meginlínu. Sam-
fylkingin þarf að sanna fyrir fólki
að hún hlaupi ekki eftir hverju sem
er i þeim eina tilgangi að láta taka
eftir sér. Samfylkingin þarfjákvæða
mynd af sér og starfi sínu en ekki
að koma einatt fram fyrir skjöldu og
gera lítið úr verkum annarra. Fólk
kýs aðallega tvennt í alþingiskosn-
ingum: menn og meginleiðir. Og
þessu tvennu verður tvennt að
fylgja: traust og skýrleiki.
Vandi Samfylkingarinnar er ekki
ólíkur vanda sjálfstæðismanna í
Reykjavík. Pólitík D-listans í
Reykjavík er nöldurpólitík. Borgar-
fulltrúar Sjálfstæðisflokksins í
Reykjavík virðast ekki gera margt
annað en aö leita eilíflega að póli-
tískum marblettum í starfi meiri-
hlutans og lemja þar lengi og dug-
lega undir smelli ljósmyndavél-
anna. ímynd D-listans í Reykjavík
er veik og ekki ósvipuð ímynd Sam-
fylkingarinnar. Bæði öflin eru í
pólitískum eltingaleik til að reyna
að vekja á sér athygli. En hvað þau
vilja vita fæstir.
Þrír leiðtogar
Á íslandi eru þrír leiðtogar í póli-
tík sem standa undir nafni. Þeir
heita Davíð Oddsson, Ingibjörg Sól-
rún Gísladóttir og Steingrímur J.
Sigfússon. Þessir leiðtogar tala
skýra pólitík og enginn efast um að
það sem þeir segja er ærleg meining
þeirra. Þessir leiðtogar eru ekki í
pólitískum eltingaleik og þá skiptir
engu hversu margar myndir eða
fyrirsagnir birtast um þá í dagblöð-
unum. Þeim nægir að koma af og til
fram í fjölmiðlum og tala þá af slík-
um þunga að menn efast ekki eitt
augnablik um efndirnar.
Þetta heitir pólitík, list og
ákveðni. Hún er ekki öllum gefin.
Sannfæringin er alger og hún varir.
Þessir leiðtogar eru forvígismenn
flokka eða hreyfmga sem hafa nokk-
uð sterka og skýra mynd í hugum
almennings. Vinstri grænir eru á
móti einkavæöingu en Sjálfstæðis-
flokkurinn er hlynntur henni.
Vinstri grænir eru á móti hemum á
heiðinni en Sjálfstæðisflokkurinn
er hlynntur veru hans þar. Vinstri
grænir vilja ekki virkja við Kára-
hnjúka en Sjálfstæðisflokkurinn tel-
ur það í lagi. Og svo framvegis.
Sömu búningarnir
Þetta skilur fólk. Meginlínur eru
því að skapi. Valið er auðveldara
eftir þvi sem línurnar eru skýrari.
Það er ekki auðvelt að halda með
liði sem er alltaf að skipta um bún-
inga. Sjálfstæðisflokkurinn og
Vinstri grænir skipta aldrei um
búninga. Þeir eru í bláu og rauðu.
Og stuðningsmennirnir ýmist elska
blátt eða rautt. Þessi einfalda mynd
af íslenskri pólitík er ekki að breyt-
ast. Pólamir eru enn þeir sömu:
hæfilega opinn hægriflokkur er á
öðrum pólnum og tiltölulega lokað-
ur vinstri flokkur er á hinum kant-
inum.
í reynd hefur lítið breyst í ís-
lenskri pólitík þrátt fyrir umrótið á
vinstri kantinum. Fjórfiokkurinn
hefur styrkst í sessi og er fráleitt á
forum. Hinn löngum ljúfi Sjálfstæð-
isflokkur, sem minnir á köflum á
sallarólegan krataflokk í Smálönd-
unum, er feitur sem fyrr. Gamla
Alþýðubandalagið er komið í úti-
legu og kemur skemmtilega af fjöll-
um í hverri könnuninni af annarri.
Þar á milli eru tveir miðjuflokkar,
hvor með þrettán prósenta fylgi. Og
kannski er það einmitt svo að þjóð-
in breytist ekki þó flokkarnir
reyni.
Á íslandi eru þrír
leiðtogar í pólitík sem
standa undir nafni. Þeir
heita Davíð Oddsson,
Ingibjörg Sólrún Gísla-
dóttir og Steingrímur J.
Sigfússon. Þessir leiðtogar
tala skýra pólitík og eng-
inn efast um að það sem
þeir segja er œrleg
meining þeirra.
K "■ /• n k\ Wm ' '4
' 1 é r fHfSf
1118 v b i wiy 1 1 '••v'-vHI A é -•■ 4HH
á, ■>'*■ > .1 k<<sa % /KL ■ t