Dagblaðið Vísir - DV - 22.02.2003, Qupperneq 33

LAUGARDAGUR 15. FEBRÚAR 2003
Helcjo rhloö 13'V
33

:-FS- W “ '......
Heitur og mjúkur sandurinn,
aftiugjáifrið og skrafið í triiiu-__'
köriunum sem eru að dytta aðbátum
og veiðarfærum gefur þér sérstaka
tilfinningu, enda ekki allsstaðarJfægt
að finna jafn notalegt andrúmsloftá
sólarströnd og í Albufeira
í Portúgal.
irbrigðið sjálft eru þó fengin að
láni frá útlöndum enda þau ís-
lensku verk sem skrifuð hafa
verið eftir ströngum reglum
hins sígilda svefnherbergisfarsa
teljandi á fingrum annarrar
handar. Indriði Waage var á
sinni tíð einn fremsti leikhús-
maður okkar og flutti með sér
frá Þýskalandi sæg af försum
eftir kumpána sem kölluðu sig
Arnold og Bach og staðfærði þá
fyrir íslenska áhorfendur við
mikinn fögnuð. Verk þessara
Þjóðverja urðu gríðarlega vin-
sæl hér á landi næstu áratugina
og hvert einasta mannsbarn
þekkti nöfnin Arnold og Bach.
Löngu síðar kynntu Leikfélags-
menn til sögunnar einn
flinkasta farsahöfund síðari
tíma, þ.e. Fransmanninn George
Feydeau, sem meðal annars
skrifaði eilífðarvélina Fló á
skinni. Einhvern tíma upp úr
1970 tók svo að þróast í leikhús-
inu hér heima nokkur andúð á
försum og gamanleikjum en það
hefur svo sem alltaf gerst annað
slagið, en þó haft heldur lítið
upp á sig því farsinn er ódauð-
legur, sama hvernig tilveran
snýr upp á sig, mannskepnan er
alltaf í þörf fyrir að láta koma
sér til að hlæja. Þetta var um
það leyti er skandinavíski sósí-
alrealisminn og hópvinnu-
dýnamíkin kom til sögunnar og
gengu næstum því af leikhúsinu
dauðu. Húmorslaus helkrumla
finnsk-sænska trjástofnsins er í
vissum skilningi enn með fáeina
fingur á hálsi íslensks leikhúss.
en er óðum að losa tökin, guði
sé lof.“
Hvaö er langt síöan þú útskrif-
aðist úr leiklistarskóla?
„Ég útskrifaðist eiginlega
aldrei - en var rekinn nokkrum
sinnum, ef það skyldi gleðja ein-
hvern. Það var ekki fyrr en að
afloknu leiklistarnámi í London
að ég „útskrifaðist" og það var
eftir framhaldsnám, eins kald-
hæðið og það nú hljómar. Og
löngu eftir að ég hafði haslað
mér völl í faginu. Annars var
allt mitt leiklistarnám bæði
skrautlegt og skrykkjótt. Fyrstu
kynni mín af leiklist voru þegar
ég sextán ára gamall fór í læri
til Ævars Kvarans. Það var árið
1969. Þar kynntist ég sálufélaga
mínum og hollvini Júlíusi
Brjánssyni sem var reyndar
miklu eldri en ég - að minnsta
kosti tveimur árum eldri - og er
enn. Allar götur síðan hef ég
meira eða minna verið viðloð-
andi leiklist."
Náöi kómíkin strax yfirhönd-
inni?
„Það var ekki markmið í
sjálfu sér. Skapaðist meira fyrir
tilviljun. Ég uppgötvaði, eða var
öllu heldur bent á, að ég hefði ef
til vill einhverja kómíska taug.
Ég fann að ég gat komið fólki til
að hlæja þegar sá gállinn var á
mér. í kjölfarið uppgötvaði ég
sömuleiðis mér til undrunar að
ég hafði lag á að fikta í öðrum
með þeim árangri að þeir urðu
fyndnari en ella. Þannig rataði
ég inn í leikstjórnina og gaman-
leikjaritstörfin. Við Júlíus dutt-
um niður á Kaffibrúsakarlana
um þetta leyti. Þeir urðu ótta-
lega vinsælir. Og langlífir.
Langlífari en við kærðum okk-
ur um. Þegar maður er einu
sinni kominn í kómíkina þá
verður ekki svo auðveldlega aft-
ur snúið. Kómískur leikari á
vart afturkvæmt í alvarleg hlut-
verk nema endrum og sinnum
því að þegar einhver hefur einu
sinni orðið þekktur fyrir grín-
hlutverk þá á fólk erfitt með að
sjá hann í öðru ljósi og byrjar
að hlæja þegar hann birtist á
sviðinu. Þetta er gömul saga. Og
það er síður en svo slæmt að
lenda í kómíkinni. Það er stór-
gæfa. En það liggur auðvitað í
hlutarins eðli að margfalt færri
leikarar sinna þeirri hlið leik-
listar. Og eru þarafleiðandi
margfalt eftirsóttari, eins og
nærri má geta.“
Leikarahópurinn þinn er frá-
bœr og verkiö gott frá höfundar-
ins hendi, var þá engin hœtta á
aö uppfœrslan mistœkist?
„Það er auðvitað aðalhættan. í
rauninni það eina sem vert er
aö óttast í þessu sambandi. í því
liggur sálarháskinn við það að
fást við gamanleik. Enda þótt
hópurinn sé sterkur er aldrei
neitt gefið í þessum efnum. Það
þarf ríflegan skammt af dirfsku
og dug til að ganga slag í slag á
hólm við 500 manns sem ætlast
til þess að þeim sé komið til að
hlæja. Og þá er til lítils fyrir
leikarann að „búast“ við eða
„vona“ að áhorfendur hlæi. Ó,
nei, hann verður að gjöra svo
vel og „láta“ þá hlæja.
„Make’em laugh,“ sagði gaman-
leikarinn í „Syngjandi í rigning-
unni“, og fór ekki með fleipur.
Opinberir mælikvarðar á list-
ræna frammistöðu leikara fara
auðvitað eftir smekk þess sem
metur - en í tilfelli gamanleiks-
ins er þó til raunverulegur og
marktækur mælikvarði en hann
er einfaldlega sá að ef áhorfend-
ur hlæja ekki hefur leikaranum
mistekist. Svo einfalt og kald-
ranalegt er það nú.
Það væru auðvitað úrvals býti
ef til væri formúla sem gæfi
alltaf af sér hlátur. En það er
sama hve vel gefinn eða klókur
gamanleikarinn er, óvissan um
viðbrögð áhorfenda er ævinlega
söm og óhagganleg."
Er óbrigöul uppskrift aö hlát-
ursformúlunni þá ekki til?
„Tja ... ætli það væri þá ekki
einna helst kontraktur við
kölska. Það má þó fullyrða að
örsmár hluti formúlunnar sé
þekkt stærð en það er purrkun-
arlaust puð og vöggugjöf af
hnífsoddi. David Garrick, einn
frægasti leikari sögunnar, var
uppi á átjándu öld á Bretlandi.
Hann vakti landa sína meðal
annars til vitundar um höfuð-
skáld sitt Shakespeare og var
umfram allt mikill harmleikari.
Eftir honum eru höfð þessi
fleygu orð: „comedy is a serous
business eða gamanleikur er
dauðans alvara“, einfaldlega
vegna þess að hann hafði fengið
að finna það á eigin skrokki.
Reynsla mín hljóðar upp á það
sama. Það ýtrasta sem gaman-
leikari og aðstandendur gaman-
leikja geta gert til að mylja und-
ir bærilegan árangur er að
takast á við starf sitt af fúlustu
alvöru - og hæfilega bjartsýnis-
legum húmor og umfram allt
þeirri fullvissu að þetta er
vandasamt starf. Stórleikarinn
Edmund Kean var í miklum
metum í Lundúnaleikhúsunum
nokkru eftir að Garrick var og
hét en farnaðist þó aldrei sér-
lega vel í gamanhlutverkum.
Annálar greina frá því að þegar
ungur leikari heimsótti hann á
dánarbeðinn hafi hann sagt:
„Dying is easy, but comedy is
hard“ eða „það er enginn vandi
að deyja; það er gamanleikurinn
sem er erfiður“.“ -sm
Paraiso de Albufelra
Hotel Real BeHavlsta
Canttnho Do Mar
Hotel Califomia
Metblta
^AaóA0da9a

ámaay
2oma'
Brotöor
m
Gistístaðir Terra Nova-Sólar í Albufeira eru allir mjög
vel staðsettír og bjóða aðbúnað og verð við allra hæfi.
SS!safasíai
Hér er mannlífið ennþá ekta - börn að leik og eldra fólkið situr
og spjallar á bekkjunum í miðbænum. Bærinn sjálfur iðar af lífi
og þegar rökkva tekur fyllast útiveitingahúsin af glaðlegu fólki,
því matur og vín í Portúgal er í fremstu röð - og ekki spillir
verðlagið.
Næturlífið er kraftmikið og neonljósin blikka skært undir
fjölbreyttri tónlist til að undirstrika að hér er svo sannarlega
hægt að skemmta sér vel.

■M
TERRA noV
SÓVA jsoi
- 25 ÁRA OG TRAUSTSINS VERÐ
Ferðaávísun
Feerdþú
MasterCard
ferðaávísu
Oríofsávisun VR
-20.000 kr.
Stangarhyl 3 j 110 Reykjavík Sími: 591 9000 | terranova.is