Dagblaðið - 04.12.1978, Blaðsíða 18

18
$& DEMPARAR
STÝRISDEMPARAR
Fjölbreytt úrval af STEERLINE stýrisdemp-
urum fyrirliggjandi, fyrir framdrifsbíla, m.a.
JeepBlazer, Trailduster, ICH-ScoutlI, GMC
— Jimmy, Wagoneers, Cherokee og Land
Rover
J. Sveinsson & Co
Hverfisgötu 116 Rvík.
c-~5
HÁRG REIÐSLUSTO FAN
Piro/a
Njálsgötu 49
Sfmi 14787
Mikiö permanent
Lítiö permanent
Froðu permanent
Opið laugardaga
Náms- og
starfsráðgjöf
Upplýsingar um námsmöguleika og mennt-
unarkröfur til ákveðinna starfa eru veittar á
Fræðsluskrifstofu Reykjavíkur sérstaklega
með hliðsjón af því námi sem fram er boðið í
Námsflokkum Reykjavíkur, en einnig verður
leitast við að veita upplýsingar um fleiri þætti
fullorðinsfræðslu og framhaldsnám.
Þessi þjónusta er miðuð við fólk á ýmsum
aldri sem ekki stundar lengur nám í l.—8.
bekk grunnskóla.
Anna G. Jónsdóttir, námsráðgjafi, er til við-
tals í fræðsluskrifstofunni Tjarnargötu 12, á
virkum dögum kl. 13— 15, sími 28544.
Fræðslustjóri.
erum vid komnk með fuKt hús afjó/a-
skrauti og jóhpappír sem enginn annar
ermeá
Opið til 6 í dag
MUHÚSIO
Laugavegi 178 — Sími 86780
(næsta hús viö Sjónvarpið)

DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 4. DESEMBER 1978.
TVÆRDANSKAR
SKÁLDKONUR
DB hefur heðiö Peter Söby Kristen-
sen lektor i dönsku við HÍ að fræða
lesendur um nokkra þá rithöfunda
danska sem hér hafa verið á ferðinni
eða eru vel þekktir meðal islenzkra les-
enda. Fylgir hér á eftir fyrri grein
hans, um tvær danskar skáldkonur,
þær Dcu Trier Mörch sem annað
kvöld (þriðjudag) flytur fyrirlestur í
Norræna húsinu og svo Ijóðskáldið
Vitu Andersen. Síðar mun Söby
Kristensen ræða um rithöfundana
Angelo Njörth og Thorkild Hansen.
Fjölhæf listakona
„Dea Trier Mörch er Islendingum
nú vel kunn, sérstaklega þar sem hægt
er að sjá kvikmynd sem gerð var eftir
bók hennar Vetrarbörn í Gamla Biói.
Á næstunni verður einnig hægt að sjá
grafiklist hennar í Norræna húsinu,
bæði i kjallara og anddyri. Kannski er
þó mikilvægast að hún verður sjálf á
Íslandi í vikunni og ræðir um bækur
sinar og myndlist. Fyrir þá sem þekkja
hana af bókum og kvikmynd er það
ómaksins vert að kynnast henni sjálfri
og fjölþættum gáfum hennar. Hún er
grafíklistamaður að mennt, fædd 1941
og nam bæði i Kaupmannahöfn og i
Austur-Evrópu. Á síðustu árum hafa
grafikverk hennar verið á fjölda sýn-
inga og hún hei'ur kappkostað að ná til
sem flestra með pólitískum plakötum
sínum. Sem grafiklistamaður fjallar
Dea Trier Mörch um manninn og
mannlegt umhverfi og hún gerir það
af sósíalískri sannfæringu og með sam-
blandi af hreinlegri framsetningu og
djúpum tilfinningum. í þeirri vinnu
Það er athyglisvert að höfundurinn
vill ekki leggja blessun sina yfir kvik-
myndina sem gerð var eftir bók
hennar.
Nýjasta bók hennar, Kastanieall
en sem byggð er á endurminningum
skáldkonunnar, hlýtur að bæta enn
við fróðleik okkar um viðhorf hennar.
En um þá bók, svo og Vetrarbörn og
eflaust margt annað, á Dea Trier
Mörch eftir að tala í þessari viku.
Það er óvenjulegt að Ijóð seljist i
miklu upplagi i Danmörku, en þó
hefur Ijóðskáldið Vita Andersen staðið
sig með miklum sóma á þeim vett-
vangi. Hún vakti fyrst verulega at-
hygli árið 1977 með bók sinni Tryg-
áfram og lipur, einhvers staðar milli
Dan ^Furrélls og Marianne Larsen, —
hvoríti of einföld, tilgerðarleg eða
erfið. Málið notar skáldkonan til þess
að draga fram andstæður umbúða-
laust, alls óhrædd við allar þver-
stæður. En nú hefur það smátt og
smátt gerst að Vita Andersen er aftur
farin að leika það hlutverk sem hún
áður streittist á móti, en nú í bók-
menntalegu tilliti. Hún er einmitt aug-
lýst af forlagi sinu með tilvisunum í
kvenlegar dyggðir hennar og kyn-
þokka og siðan hefur Ekstrabladet
tekið upp þráðinn og vafið honum
tryggilega utan um hana. Af auglýs-
ingunum mætti álykta að lesenda-
hópur hennar drægi alrangar niður-
Dea Trier Mörch með börnum sínum
hedsnarkomaner og er þessa stundina
að treysta vinsældir sínar i sessi með
ljóðasafninu Hold kæft og vær smuk,
sem Gyldendal gefur út og annarri
bók, Næste kærlighed sem forlag
Bröndums ætlar að gefa út mynd-
skreytta, en það fyrirtæki hefur áður
staðið að myndskreyttum útgáfum á
bókum hennar. Ef nefna ætti einhver
höfuðeinkenni á skáldskap Vitu
Andersen, þá er það næstum hamslaus
barátta hennar við að skrifa sér frelsi i
þrúgandi veröld karlmannsins.
örvænting
Hún örvæntir oft og tiðum og i ör-
væntingu sinni hættir henni til að yfir-
leika það hlutverk sem karlrnenn
ætlast til að frjáls og framsýn kona
leiki í lifinu, þvi hún vill vera mann-
eskja en ekki kona og vill að hún verði
metin fyrir sína verðleika sem ein-
staklingur, en ekki sem kynferðisleg
verslunarvara. Ljóð hennar eru blátt
stöður af Ijóðunum og að þau þyldu
ekki endurtekningu.
Dýrkeypt
velgengni
l dag virðist það vera álíka dýrkeypt
að verða „success” og að vera
óþekktur og vanmetinn. Ekki svo að
ég sé haldinn einh'verjum rómantisk-
um grillum um að skáldið eigi að
svelta á háaloftinu og selja helst ekki
neitt, — og ég er ekki að segja að ég sé
á móti nokkrum þeirra bóka sem ég
hef nefnt á þessum vettvangi. Það
væri furðulegt ef ekki mætti selja
bækur sem innihéldu marktækan boð-
skap. En gjarnan vildi ég að sá mögu-
leiki væri fyrir hendi að höfundar og
lesendur gætu mæst einhvers staðar á
hlutlausu svæði, fjarri sölutækni og
hagsmunum forlaganna, — til þess að
koma sér saman um bókmenntir sem
væru hvoru tveggja í senn, aðgengi-
legar og innihaldsríkar.
Peter Söby Kristensen
sér maður ekki einvörðungu kosti
hennar sem grafiklistamanns og
plakatahönnuðar, heldur fær maður
einnig innsýn í prersónuleika hennar og
skoðanirsem rithöfundar.
Rauða mamman
En Dea Trier Mörch hefur leikið á
fieiri strengi. Hin síðustu ár hefur hún
gert mikið af því að túlka pólitisk
sjónarmið sín í tónlist, i samvinnu við
listamannasamtökin Röde Mor. Þau
samtök hafa gengist fyrir samkomum
og mótmælaaðgerðum, haldið hljóm-
leika eða uppákomur þar sem söngur,
hljóðfæraleikur, leiklist og myndlist
hafa verið notuð i pólitiskum tilgangi.
Því miður verður þessi pólitiski rokk-
sirkús hennar ekki á ferðinni hér nú i
vikunni, en Dea stendur fyrir sinu.
Tónlistina má aftur á móti finna á
hljómplötum.
Það mætti efiaust skrifa langt mál
um Deu Trier Mörch, persónuleg við-
horf hennar og þjóðfélagsleg. Mikil-
vægt atriði í þeirri umræðu hlýtur að
vera spurningin um það að hve miklu
leyti skarpskyggni og tilfinninganæmi
geta sameinað baráttumanneskju í
stjórnmálum og vinsælan listamann.
Vita Andersen
V
4