Dagblaðið - 25.06.1979, Qupperneq 26

26
DAGBLAÐIÐ. MÁNUDAGUR 25. JÚNÍ 1979.
Örtölvutækni ífiskiðnaði:
Nýjar leiðir til að
stjóma framleiðslu
og nýtingu hráefnis
Veruleg hagkvæmni og spamaður
Tölvur eru ekki algjör nýlunda í
íslenzkum frystihúsum. Hingað til
hafa þær þó einkum verið notaðar
við bókhald, bónusútreikning og
skyld verkefni. Hitt er nýmæli að láta
tölvur taka þátt í að stjórna fram-
leiðslu og safna upplýsingum um
vinnsluferli.
Það er einkum tilkoma svonefndra
örtölva sem ræður því að unnt er að
beita rafeindatækni við ótrúlegustu
verkefni. Eigendur frystihúsa hér á
landi hafa smám saman verið að
vakna til vitundar um þessa tækni og
möguleika sem í henni feiast. Fyrir
skömmu er hafin talsverð rafeinda-
væðing í nokkrum frystihúsum og
eru þar komnar tölvustýrðar vogir,
fiokkunarvélar og samvalsvogir sem
tengdar eru við skráningarstöðvar
eða móðurtölvu. í öðrum frysti-
húsum eru menn að fikra sig áfram
og prófa hvað bezt hentar.
Nýjar leiðir hafa þvi opnazt til að
stjórna framleiðslu og nýtingu
hráefnis og engum vafa er undirorpið
að það leiðir til hagkvæmni og
sparnaðar sem getur aukið fram-
ieiðni verulega.
íslenzk
framleiðsla
Nokkur íslenzk fyrirtæki og stofn-
anir hafa þegar hafið framleiðslu raf-
eindabúnaðar af þessu tagi, sem
notaður er í frystihúsum hér á landi.
Þessir aðiiar stunda einnig víðtæka
rannsóknastarfsemi og vinna að því
að þróa örtölvutæknina við islenzkar
aðstæður. Að auki hafa aðilar eins
og IBM komið með þessa tækni á
markað og selt frystihúsum. Innflytj-
endur eru þó enn ekki taldir sam-
keppnisfærir, hvað sem síðar verður.
Þeir aðilar hér á landi sem mest
sinna rafeindavæðingu frystihúsa eru
Raunvísindastofnun Háskóla Is-
lands, Póllinn hf. á Isafirði, og
Völundur hf. í Vestmannaeyjum.
Raunvisindastofnun hefur fram-
leitt rafeindavogir, og hafa þær
verið notaðar á Húsavík og í Þorláks-
höfn. Einnig hefur verið unnið að
framleiðslu skráningartækja og
gagnavinnslutækja sem prófuð verða
í sumar.
Póllinn hf. hefur smíðað sjálf-
virkar rafeindavogir og er ein slík
notuð á ísafirði. Einnig hefur verið
framieidd nýstárleg pökkunarvog og
hönnun samvalsvoga er vel á veg
komin. Samvalsvogum er ætlað að
velja saman fiskflök í pakkningar á
vélrænan hátt með hjálp örtölvu-
tækni.
Völundur hf. hefur smíðað raf-
eindastýrða fiskflokkunarvél, sem
flokkar fiskinn í mismunandi
lengdarfiokka og stuðlar þannig að
hámarksnýtingu afia. Vélar þessar
hafa verið seldar víða um land og
talsvert fiutt úr landi. Auk þess hefur
Völundur breytt gömlum vigtum
þannig að þær geta gefið merki sem
tölva getur unnið úr.
-GM
IVióðurtölva tölvuvinnslunnar I Isbirninum er til húsa á annarrt hæö i hinu nýja
húsi á Grandagarði.
4- U& : 4 '
VEL : V£i VÉZ ý'l't -
í. i. l i
•■TOHMumm:
íwÍkw: Ýlifí : UÍSÍ ^
vei i V£i I V£í i
VEl
ýifí
T I vé i
. i 3-
J
Honif-
ri'ÓÁuvx
ÝSA
uL
Vii :
0-!
■ 7^A :
þtli*'
J J J/ *)•
ufí'. :: tjri- i «J*««

Ein stöðin i frystihúsi tsbjarnarins þar sem tölvunni eru veittar upplýsingar um
þyngd fisksins.
Július Njálsson, starfsmaður tsbjarnarins, stendur hér við færibandið sem mælir lengd hvers fisks og flokkar hann eftir
stærð.
Frá þessari vog i vinnslusalnum fær tölvan upplýsingar um afköst hvers starfsmanns og eftir þeim fer bónusútreikningur
fram. DB-myndir: Árni Páll.
Frystihúsið ísbjöminn tölvuvætt:
Hraefnisnýting
betri og aukin
hagræðing
ísbjörninn á Grandagarði er senni-
lega það frystihús sem lengst er
komið í tölvuvæðingu og sjálfvirkni
allra frystihúsa hér á landi. Er þar
beitt af mætti tölvuvogum og annarri
sjálfvirkni svo fylgjast megi sem bezt
með mismunandi afköstum hinna
ýmsu véla.
Tölvustýringin hefst þar sem
komið er með fiskinn inn í frystihúsið
í kössum beint frá skipshlið. Eftir að
fiskurinn hefur farið gegnum
skoldunk mikinn rennur hann stór og
smár inn á færiband. Þar nemur ljós-
rák iengd fisksins og ræðst af þvi
hvar hver og einn fiskur fellur út af
færibandinu og niður kerald. Þegar
fiskurinn hefur verið flokkaður eftir'
stærð er hvert kerald vegið og
þyngdin skráð. Keraldið er síðan
tæmt við næstu fiökunarvél. Eftir að
flökun og hausun hefur farið fram er
enn á ný vegið það sem frá vélinni
kemur. Þá er hægt að taka til við að
snyrta fiskinn og er hann sendur með
færibandi út á borðin til stúlknanna
er vinna að snyrtingunni. Eru þar
vegin afköst hverrar og einnar stúlku
og þau skráð inn á tölvuna til
útreiknings. Með því að vegið er við
hvert stig framleiðslunnar, þ.e. fyrir
og eftir hverja aðgerð, má sjá hvort
einhvers staðar er eitthvað að, t.d.
hvort ein flökunarvél skilar óeðlilega
litlum afköstum miðað við
einhverja aðra. Er þá t.d. hægt að
koma við einföldum leiðréttingarað-
gerðum ef þeirra er þörf.
Sjálfvirk
launaskráning
Þegar starfsfólk í tölvuvæddu
frytihúsi, eins og ísbirninum, kemur
til vinnu stimplar það sig inn eins eins
og gengur og gerist, ekki samt með
ákveðnu pappakorti í klukku heldur
ákveðnu plastspjaldi sem skráir það
hjá tölvunni hvenær komið er til
vinnu og hvenær hætt. Er þessi tíma-
skráning einnig notuð við launaút-
reikning hvers og eins svo tölvan veit
á hverjum tíma bónus og tímalaun
hvers starfsmanns fyrir sig.
Til þessa brúks notar ísbjöminn
tölvu af gerðinni „System 32” sem
fyrirtækið fékk hjá IBM. Er brátt
von á stærri tölvu af gerðinni, System
34” og mun sú töiva geta annað mun
meiru en hinum stöðugu vogar-
skráningum og launaútreikningi.
Skapasl þá grundvöllur fyrir fyrir-
tæki sem hafa tölvu af þeirri stærð að
hún geti samhliða verkefninu i frysti-
húsinu annazt almennt launa- og
rekstursbókhald, ekki aðeins fyrir
viðkomandi fyrirtæki heldur og fyrir
hvern sem hafa vill. Með svo
umfangsmikilli bókhaldsþjónustu
sem frystihús inntu af hendi mætti
draga úr þeirri áhættu sem fólgin er í
rekstri frystihúsa hér á landi.
-BH